විදුපත් ඉරුව
2017 මාර්තු 29 බදාදා
පෘථිවිය බිහිවූයේ මින් වසර බිලියන 4.6
කට පෙරය. මහා පිපිරුම නිසා විසිරුණු දුහුවිලි වලාවක් ක්‍රමයෙන් සංකෝචනය වීමෙන්
පෘථිවිය සහිත මෙම සූර්යග්‍රහ මණ්ඩලය නිර්මාණය විය. එහි ජීවයේ නියමුවා වූයේ පෘථිවියයි.
දසත පැතිර තිබු දුහුවිලි අධික තාපයක් සමග සංකෝචනය වූයේ ඝනැති පාෂාණ නිර්මාණය
කරමිනි. ක්‍රමයෙන් සිසිලනයට ලක් වූ පාෂාණ තට්ටු වරෙක එක් වෙමින් ද නැවත වෙන්වෙමින්
ද නොනවතින ගමනක් නිරත වෙමින් පවතී. මේ අතර ජීර්ණයට ලක්වූ මිහිපිට වූ පාෂාණ අවසාදිත
නිර්මාණය කරමින් මුහුදු පත්ලේ තැන්පත් කරවුනි. තවත් වරෙක මිහිලිය ගිලගත් පාෂාණ
තට්ටු දියකරමින් ලෝදිය නිපැදවිය.
එලෙස නිර්මාණය වූ පෘථිවි තල අතර වූ එක්
අපූරු තලයකය අප රට ශ්‍රී ලංකාව පිහිටන්නේ. ජුරාසික යුගයේ දී ම ඉන්දියානු තලයෙන් වෙන්ව තනිව
ගමනක යෙදෙන ශ්‍රී ලාංකීය භූ තලය අද දවසේ ඔබ අපගේ නිවහන වන්නේය. දූපතක් ලෙස මෙදින එය
දිස්වන්නට හේතු වූයේ එම වෙන් වීමයි. භූ විද්‍යාඥයින් පවසන අන්දමට වසරකට මිලිමීටර එකක
පමණ වේගයකින් ඉන්දියාවෙන් වෙන්ව ඕස්ට්‍රේලියාව දෙසට පා වෙමින් පවතින ශ්‍රී ලාංකේය භුමි
භාගය කාවරී ද්‍රෝණිය කෙමෙන් පුළුල් කරයි.
ශ්‍රී ලාංකීය භූ විද්‍යාත්මක පසුබිම ඔබ
අප සියලු දෙනා දැන ගත යුතුව ඇත. ප්‍රෝටෙරෝසෝයික් යුගය ශ්‍රී ලාංකේය භුමි භාගය
නිර්මාණය කරන්නට හේතුවූ කාලවකවානුවයි. ඒ වසර මිලියන 2000 ට පමණ පෙරය. ලොව බිහිවූ
මුල්ම පාෂාණ ගිනිකඳු පිපිරීම් නිසා ද භූ තල ක්‍රියාකාරකම් නිසා ද නැවත නැවත චක්‍රීයකරණය
වන්නට විය. මෙහිදී ජීර්ණය ද ප්‍රමුඛ කාර්ය භාරයක් ඉටු කළේය. එමගින් බිහිවූ අවසාදිත
මුහුදු පත්ලේ තැන්පත් වූ අතර වරින් වර පොළෝ අභ්‍යන්තරයෙන් පිපිරී ඉහලට ආ ලෝදිය සමග
මිශ්‍ර විය. ශ්‍රී ලාංකේය භුමි භාගයේ නිර්මාණය එසේ ඇරඹුන අතර එය එතරම්ම සරල
සිදුවීමක් නොවන බවද අප සිහි තබා ගත යුතුය. දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ සිදුවන මෙවැනි
පෘථිවි ක්‍රියාදාමයන් සැමවිටම සංකීර්ණ වෙයි.
වසර මිලියන පන්සියයක් පමණ වූ කාලයේ සිදු
වූ තවත් අපූරු ක්‍රියාවලියක් හේතුවෙන් ද්‍රෝණි ගත වූ ඉහත කී පූර්වජ අවසාදිත වල ද
අවසාදිත පාෂාණ වල ද සිදු වූ විපරියාසය ශ්‍රී ලාංකේය භුමි භාගය නිර්මාණයට හේතු විය.
එය විපරිතකරණය නම් වේ. පෘතුවිතල අතර වූ තෙරපීම මෙම විපරිතකරණය සිදුකරවීය. අවසාදිතකරණය
හේතුවෙන් මුහුදු
පත්ලේ නිර්මාණය වූ පූර්වජ අවසාදිත සහ අවසාදිත
පාෂාණ මෙනිසා විපරිතකරණය විය. ඒ හා සමග වූ ලෝදියෙන් නිර්මාණය වූ පාෂාණ ද වීපරිතකරණයට
ලක්විය. වීපරිතකරණය මුළුමනින්ම වෙනස් වූ පාෂාණ ගොනු බිහි කරන්නට හේතු විය.
මෙම වීපරිතකරණයෙන් ශ්‍රී ලාංකේය භුමි
භාගය නිර්මාණය කල පාෂාණ බහුතරයක් විපරිත පාෂාණ බවට පත් වුනි. විපරිතකරණයේ අපූරු
සිහිවටන එම පාෂාණ තුල තැන්පත් කෙරුණි. ඝන මාධ්‍යයේ සිදු වූ ප්‍රතිඛණිජකරණය විපරිතකරණය
සිදුවන විට තිබු පාරිසරික තත්ත්ව වලට ගැලපුණු කදිමට ඛණිජ බිහිකරන්නට හේතු විය. ඝන
මධ්‍යයේ සිදුවන ස්ඵටිකීකරණය විශ්මයජනක භූ රසායනික ක්‍රියාවලියකි. වීපරිතකරණය සිදුවද්දී
ඇතිවන පීඩනය ද අධික තාපය ද මෙම ප්‍රතිඛණිජකරණයට මග පාදයි. ඛණිජ යනු රසායනික සංයෝග
වේ. ඒවා නිර්මාණය වන්නේ විවිධ මූද්‍රව්‍යය මිශ්‍රණයෙන් වන අතර වීපරිතකරණයේදී වෙනත්
ඛණිජය බවට පත් වීමේදී මෙම මුලද්‍රව්‍ය පැරණි ඛණිජ තුලින් ගිලිහී නැවත මිශ්‍රව අලුත්
ඛණිජ බිහි කරයි. ඇදහිය නොහැකි කරුණ වන්නේ මේ සියල්ල ඝන මධ්‍යයේ සිදු වීමයි. විපරීතකරණයේ
විශ්මය එයයි.
විපරීතකරණයේදී අවසාදිත සහ අවසාදිත
පාෂාණ සුවිශේෂී විපරීතපාෂාණ බවට පත් වේ. බොහොමයක් අවසාදිතවලට ලාක්ෂණික වනුයේ
ඇලුමිනියම් අධික වීමයි. නමුත් විපරීතකරණයෙන් බිහිවන පාෂාණවල රසායනයේ වෙනසක් සිදු
නොවේ. සිදුවන්නේ ඛණිජ සංයුතිය වෙනස් වීමයි. එනිසා ඇලුමිනියම් වැඩි විපරීත ඛණිජ
බිහිවනුයේ නව පාෂාණ නිර්මාණය කරමිනි. රබහා, කොරන්ඩම්, සිලිමනයිට් හා කයනයිට් වැනි
ඛණිජ ඇලුමිනියම් අධික පාෂාණවල ලාක්ෂණික වේ. මෙම ඛණිජ බොහොමයක් ශ්වේත වර්ණ වේ.
අවසාදිත වල සහ අවසාදිත පාෂාණ වල වූ “ප්‍රාග්
ජීව ධාතුන්” සහ ඒවායේ සටහන් විපරීතකරණය නිසා විනාශ වී යයි. එනිසා සියලු විපරිත
පාෂාණ වල මෙවැනි “ප්‍රාග් ජීව ධාතුන්” රැඳෙන්නේ නැත. අවසාදිත පාෂාණ වල වූ සියලු
ලක්ෂණ මෙනිසා ඉතිරි වන්නේ නැත. එපමණක් නොව, ලෝදිය මගින් නිර්මාණය වූ පාෂාණවල ද වූ
ලක්ෂණ ද ඛණිජ සංයුතිය ද වියකි යන්නේ විපරිතකරණය නිසා වෙනි. නමුත් රසායනයන්ගේ සිදු
නොවූ වෙනස්කම් නිසා විපරිතකරණයෙන් පසු මෙම පාෂාණ වර්ගකර හඳුනාගැනීම එතරම්ම අපහසු
නොවේ.
ශ්‍රී ලංකාව බිහිකළ බොහොමයක් විපරීතපාෂාණ
නයිස් නම් වූ වර්ගයට අයත් වේ. ඉහලම තත්ත්ව වලදී නිර්මාණය වූ උසස් විපරිත පාෂාණවන
මෙම පාෂාණ එයට ලාක්ෂණික වන එකිනෙක පරයා සැකසුනු කළු සහ සුදු පැහැ වර්ණ රටාවන්ගෙන්
සමන්විත වේ. ශ්‍රී ලංකාවේ භුමිය නිර්මාණය වන්නේ ප්‍රධාන පාෂාණ සංකීර්ණ තුනක් මගින්
වන අතර ඒවායේ පූර්වජයන්ගේ බිහි වූ කාල සිමාව පදනම් කරගත් කාල නිර්ණයෙන් මූලිකව
වෙන්කර හඳුනා ගනී. ඊසාන-නිරත දිශානුගතව විහිදෙන මෙම පාෂාණ සංකීර්ණ තුන හඳුන්වන්නේ උතුරේ සිට
වන්නි, උස්බිම් සහ විජයානු සංකීර්ණ ලෙසයි. මධ්‍යයේ වන උස්බිම් සංකීර්ණය වසර මිලියන
2100ක් පමණ පැරණි අතර ඉතිරි සංකීරණ දෙක වසර මිලියන 1100ක් පමණ වෙතැයි ගණනය කර ඇත. ඒ අනුව භූ විද්‍යාඥයින් පවසන්නේ ශ්‍රී ලංකාව
පිහිටන්නේ ලොව පැරණිම පාෂාණ කලාපයක බවයි.
ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ