Saturday 16 December 2023

 පස සහ දේශගුණ විපර්යාසය

පස සහ වත්මන් දේශගුණ විපර්යාසයන් අතර ඇති අන්තර් සම්බන්ධය ගැන බොහෝදෙනාගේ නොදැනුවත්කම පාංශු ඛාදනය අවම කිරීමට ගන්නා ක්‍රියාමාර්ග සාර්ථක නොවීමට හේතුවක් විය හැකි බව මගේ හැඟීමයි. වායෝගොලයේ වැඩිවන කාබන්ඩයොක්සයිඩ් වායුව ගබඩා කල හැකි විසල් ගබඩාවක් වන්නේ පෘතුවි මතුපිට ආවරණය කරන පාංශු තට්ටුව බව අප වටහාගත යුතුය. පාෂාණ ජිර්ණයේ ප්‍රතිඵලයක් වර්ධනය පාංශු ස්තර කාබනික ද්‍රව්‍ය ගබඩා කල හැකි කදිම ස්ථානයක් වන්නේ ශාක සහ සත්ත්ව  කොටස් එහිදී සරල කාබනික ද්‍රව්‍ය බවට පත් වෙමින්ද කාබන් බවට පත් වෙමින්ද ඒ තුල බොහෝ කාලයක් පැවතිය හැකි වීමයි. ඒ පිළිබඳව වත් බටහිර විද්‍යාත්මක පර්යේෂණ වලින්ද තහවුරු කර ඇත. විශේෂයෙන්ම නිර්වායු තත්වයේ පවතින පාංශු ස්තර තුල මෙම කාබනික ද්‍රව්‍ය කාබන් බවට පත්ව බොහෝ කාලයක් පැවතිය හැක. මේ සඳහා පහත්බිම් සහ තෙත් බිම් වැදගත් බව පෙනී යන කාරණාවකි.

ප්‍රභාසංස්ලේෂණයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ශාක තුලට එකතුවන වායුගෝලීය කාබන් ජෛව ගෝලය හරහා පාංශු ගෝලයට එක්වන්නේ අප කවුරුත් නොසිතන ලෙසයි. මේ අපූරු පරිවර්තනය කාබන්ඩයොක්සයිඩ් වායුව නිසා ඇතිවන ගෝලීය උණුසුම පහත හෙලන්නට ඉතා හොඳ ක්‍රමවේදයක් බව මේ වන විට විද්‍යාඥයින් වටහාගෙන ඇත. එනිසා ශාක වැස්ම ශක්තිමත් කිරීම පමණක් නොව පසට කාබන් එකතු කරන්නට විවිධ කෘත්‍රිම ක්‍රමවේද පවා යොදාගැනීමේ හැකියාව පිළිබඳව පර්යේෂණ කෙරෙමින් පවතී. සමහර උත්සායන් සාර්ථක වී ඇත.

පාංශු ඛාදනය මගින් පාංශු ද්‍රව්‍ය ඉවත්වන නිසා කාබන් ගබඩා කිරීමට අවැසි පරිසරය විනාශ කර දමයි. යහපත් පාංශු පරිසරයක් ගොඩනැගීම අවශ්‍යතාව පිළිබඳව අවධානය යොමු කිරීම ඉතා වැදගත් වේ. පාංශු ඛාදනය අවම කිරීම මෙහි දී ප්‍රමුඛ කාර්යය වන බව සිහියේ තබා ගත යුතුය.

 ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ

 

 

 

  අත්ලාන්තික් දක්ෂිණ උඩුකුරු සංසරණය ( The Atlantic Meridional Overturning Circulation ) නිසල වෙයිද ? සාගරය සැමවිටම චංචලය. සාගර තරංග ගැඹුරු...