විදු පත්ඉරුව
11.05.2016

මුහුදු මට්‌ටම ඉහළ යැම ගැන බොහෝ කලක සිට අපි කතා කරන්නෙමු. ඒ ක්‍රමයෙන් වැඩි වන ගෝලීය උෂ්ණත්වය හේතුවෙන් බව ලොකු කුඩා අපි බොහෝ දෙනා ඉතා හොඳින් දැන සිටින්නෙමු. සාගර ජල මට්‌ටම ඉහළ යැමේ ප්‍රතිඵල ද මේ වන විට අපි හොඳින් වටහාගෙන ඇත්තෙමු. එහෙත් ෆොසිල ඉන්ධන දහනයත්, වනාන්තර විනාශ කිරීමත් ඇතුළු මේ සදහා හේතු වන අනෙකුත් ක්‍රියාකාරකම් නවතා නොමැති බව මනාව පැහැදිලි වේ. කෙසේ වෙතත් මුහුදු මට්‌ටම උච්චාවචනය වීම අද ඊයේක ආරම්භ වූවක්‌ නො වේ. පර්යේෂණවලින් තහවුරු වී ඇත්තේ ඒ පැරැණි උච්චාවචනයන් සිදු වීම සදහා බොහෝ විට හේතු වී ඇත්තේ ස්‌වාභාවික කරුණු කාරණා ම වන බවයි.

අයිස්‌ යුග ඇති වීම මුහුදු මට්‌ටම පහත හෙළීම සදහා එක්‌ හේතුවක්‌ වන අතර එය ලෝකයේ වියළි කාලගුණික තත්ත්වයක්‌ ඇති කිරීමට හේතු වී තිබේ. මේ සීතල වියළි කාලගුණික තත්ත්වයන් නිසා ලෝකයේ බොහෝ වෙනස්‌කම් සිදු වී ඇති බව භූවිද්‍යාඥයන් ගේ පර්යේෂණවලින් තහවුරු වී ඇත.

ලෝකයේ ආරම්භයේ සිට සැලකු විට ප්‍රධාන වශයෙන් අයිස්‌ යුග පහක්‌ තිබී ඇති බව පර්යේෂණවලින් සොයාගෙන ඇත. මානවයා ගේ ආරම්භයත් සමග සැලකු කල පැරැණි ම අයිස්‌ යුගය වාර්තා වී ඇත්තේ මෙයට වසර බිලියන 2.4-2.1ක්‌ කලිනි. ඒ ප්රෝටෙරෝසොයික්‌ (Proterosoic) යුගයේ ය. මේ කාලය සාගරවල බහුලව හරිත ඇල්ගාවන් වර්ධනය වූ කාලයයි. ප්‍රභාසංශ්ලේෂණය ප්‍රමුඛ වූ මේ කාලයේ දී වායුගෝලය ඔක්‌සිජන් වායුවෙන් අනූන විය. මේ අයිස්‌ යුගය හියුරෝනියන් (Huronian) ලෙස හදුන්වන ලැබේ. දෙවැනි අයිස්‌ යුගය වන ක්‍රියෝජෙනියන් (Cryogenian) වාර්තා වන්නේ වසර මිලියන 850-650 අතර කාලයේ දී ය. මේ කාලයේ දී ධ්‍රැවාසන්නයේ වූ අයිස්‌ තට්‌ටු සමකාසන්නයටම පැතිරී ඇත. මේ යුගය අවසාන වත් ම ජීවයේ මහා විවිධාංගිකරණය ඇති වූ අතර එම නිසා නා නා ජීවින් ලොව පහළ විය. එකල ඇති වූ අධික ගිනිකඳු පිපිරීමෙන් නිකුත් වූ හරිතාගාර වායුන් නිසා මේ අයිස්‌ යුගය අවසාන වී ඇත. තෙවැනි අයිස්‌ යුගය ඇන්ඩියන්-සහරන් (Andean-Saharan) ලොව ඇති වන්නේ වසර මිලියන 460-430 අතර කාලයේ දී ය. මේ කාලයේ දී සාගරවාසී ජීවීන් 60%ක්‌ පමණ වඳ වී ගොස්‌ ඇති අතර මත්ස්‍ය විවිධත්වය ඇති විය. කාරූ (Karoo) අයිස්‌ යුගය වසර මිලියන 360-260ක පමණ කාලයේ දී ඇති විණි යෑයි පර්යේෂණවලින් තහවුරු වී ඇත. එකල්හි ගොඩබිම බහුල වූ වෘක්‌ෂලතා හේතුවෙන් වායුගෝලයට නිදහස්‌ කරන ලද අධික ඔක්‌සිජන් ප්‍රමාණය මේ අයිස්‌ යුගය සඳහා හේතු වන්නට ඇති බව විද්‍යාඥයෝ විශ්වාස කරති.

අවසාන අයිස්‌ යුගය වන ප්ලියෝසීන-චාතුර්ත (Plieocene-Quaternary) අයිස්‌ යුගය වසර මිලියන 2.8කට පමණ පෙර ආරම්භ වී ඇත. මේ යුගය පුරාවිද්‍යාඥයන් සහ මානව විද්‍යාඥයන් හට වැදගත් යුගයක්‌ වන්නේ මානවයා ගේ ආරම්භය සිදු වන්නේ මේ යුගයේ බැවිනි. මේ අයිස්‌ යුගයේ අවසනය ආරම්භ වන්නේ වසර 20,000-10,000ක පමණ කාලයේ දී ය. අයිස්‌ යුග අතර කාලය "අන්තර් අයිස්‌ යුග" ලෙස හදුන්වන අතර, මේ කාලය බොහෝ විට ලොව කොහේ හෝ අයිස්‌ නො තිබන්නට ඇති බව විස්‌වාස කෙරෙයි. අද ගත වන මේ කාලය හොලොසින (Holocine) ලෙස හදුන්වන අතර මේ කාලය චාතුර්ථ අවධියේ අවසාන කාල සීමාවයි. එනම් අප මේ ගත කරන්නේ අවසාන අයිස්‌ යුගයේ අවසාන භාගයේ ය. කෙසේ වෙතත් මේ කාලයේ අවසාන වසර 10,000 අතර ශ්‍රී ලංකා වෙරළාසන්නයෙන් සොයාගත් සාධක අනුව තෙවරක්‌ ම මුහුදු මට්‌ටම උච්චාවචනය වී ඇත. අයිස්‌ යුග ඇති වූ සැම කල්හි ම ලොව බොහෝ සේ වියළි කාලගුණික ස්‌වරුපයක්‌ ගෙන ඇති බැවින් මේ තත්ත්වය ශ්‍රී ලංකාවට ද බල නො පාන්නට හේතුවක්‌ නොමැත. මෙරට ද එසේ සටහන් වූ වියළි කාලගුණික තත්ත්වයන් තුනක්‌ ඇති බව භූ විද්‍යාඥයන් විසින් දැනට සිදු කරන ලද පර්යේෂණවලින් හෙළි වී ඇත.

බුන්දල සහ පතිරාජවෙල ඓතිහාසික වශයෙන් මෙන්ම භූ විද්‍යාත්මකව ද වැදගත්මක්‌ ඇත්තා වූ ස්‌ථාන දෙකකි. මේ ස්‌ථානවල පවතින වැලි කඳු මෙලෙස අවසාන අයිස්‌ යුගයේ වියළි කාලගුණික තත්ත්වය පිළිබිඹු කරන කදිම සාධක වෙයි. මේ වැලි කඳු වසර 80000ක්‌ පමණ

පැරැණි බව භූ කාල නිර්ණ ක්‍රම මගින් සොයාගෙන ඇත. ශ්‍රී ලංකා මානව වංශ කතාවේ දැනට පැරැණි ම සාධක හමු වී ඇත්තේ ද මේ පතිරාජවෙල සිදු කෙරුණ කැණීමකින් බව කියෑවේ. පුරාවිද්‍යාඥයන් ගේ පර්යේෂණවලට අනුව වසර එක්‌ ලක්‌ෂ විසි පන් දහසක්‌ (125000) පමණ පැරැණි ගල් ආයුධ මේ ස්‌ථානයෙන් හමු වී ඇත. එහෙත් මේ සාධක අතිශය මතභේදාත්මක බව කිව යුතු ය. මේ සාධකවලට පසු මේ වන තෙක්‌ වෙනත් කිසි ම ස්‌ථානයකින් හෝ නැවත තහවුරු කරන සාධක හමු නො වීම ද ඉන් එක හේතුවකි.

භූ රුපණය සැලකීමේ දී මේ ස්‌ථානය වර්තමාන මුහුදු මට්‌ටමේ සිට මීටර 15ක්‌ පමණ උසකින් පිහිටා ඇති අතර, කැණීමට අනුව මේ ගල් ආයුධ ලැබෙන්නේ ගංගා ගැලීමෙන් ඇති වූ අවසාදිත තැන්පතුවක ය. එසේ නම් මේ ගංගා තැන්පතුව වර්තමාන මුහුදු මට්‌ටමට වඩා ඉහළින් පිහිටන්නේ කෙසේ ද යන්න පැරැණි මුහුදු මට්‌ටම් උච්චාවචනය හා සබැඳේ. පෙබලු සහ බොරළුවලින් සමන්විත මේ තැන්පතුව භූ විද්‍යාත්මක විශ්ලේෂණවලට අනුව පෙනී යන්නේ ගංගාවක මධ්‍යම අවධියේ තැන්පතුවක්‌ බවයි. එසේ නම් ගංගාවේ වෘද්ධ අවධිය පිහිටන්නේ තව බොහෝ පහළිනි. මෙමගින් පැහැදිලි වන්නේ මේ තැන්පතුව නිර්මාණය වන්නේ මුහුදු මට්‌ටම පහළ ගිය කාලයක බවයි. කෙසේ වෙතත් වෙරළ තීරයේ උච්චාවචනයන් පිළිබඳ අධ්‍යයනයන් වඩා පුළුල් පරාසයක්‌ පැතිරී යා යුතු අතර එය භූ විද්‍යාඥයන් හට පමණක්‌ නො ව මානව වංශ කතාව හදාරන පුරාවිද්‍යාඥයන් හට හට ද ඉතා වැදගත් බව පැවසිය යුතු ය.

ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ

විදුපත්ඉරුව
27.04.2016
මේ තියෙන පෑවිල්ල වගේ ම තමයි වහින්න ගත්තහමත්. ඇති පදමට, මදි නො කියන්න වහිනවා. පෑවිල්ල හින්දා වේළිලා තියෙන පොළොවට එතකොට ඔන්න වහින වැසි වතුර බොහොමයක්‌ උරාගන්න එක අහන්නත් දෙයක්‌ ද? වැඩි දවසක්‌ යන්න මත්තෙන් ඇකිළිලා තිබුණ පස්‌ අංශු, වැසි වතුර හොඳට උරාගෙන ඉදිමෙන්න පටන්ගන්නවා. වැඩි කාලයක්‌ යන්න මත්තෙන් මුළු පොළොව ම ජලයෙන් පෙඟිලා සංතෘප්ත වෙනවා. ඔන්න දැන් තමයි ගැටලුව ඇති වෙන්නේ. මේ ක්‍රියාවලිය තැනිතලා ප්‍රදේශයක දී නම් කොහෙත් ම ගැටලුවක්‌ වෙන්නේ නැහැ. ඒ වුණාට ඔන්න කඳුකරයෙ දී තමයි ගැටලු මතු වෙන්නේ. 

අපි දන්නවා පස්‌වලට ජලය උරාගන්න එකෙන් වෙන්නේ ඒ පස්‌වල බර තවත් වැඩි වෙනවා කියන එක. මෙලෙස කඳුකරයේ විවිධ ස්‌ථානවල ඇති පස්‌ කුටිටිවල බර වැඩි වීම ඉතා ම භයානකයි. ඒ මොකද කියලා ඔබ හොඳින් දන්නවා නේ. බහුතරයක්‌ නාය යැම් සිදු වන්නේ අධික වර්ෂාපතනයක්‌ ඇති කාලවල දී. අත්දැකලා තියෙන විදියට දින කිහිපයක්‌ තිස්‌සේ අධික වර්ෂාපතනයක්‌ කඳුකරයේ යම් යම් ප්‍රදේශවලට ලැබීම නාය යැම් ඇති කිරීමට හේතු වෙලා තියෙනවා. සාමාන්‍ය වර්ෂාපතනයක්‌ වුවත් දිගුකාලීනව ඒකාකාරීව ලැබීම යහපත් තත්ත්වයක්‌ නො වෙයි. පොළොව ජලය උරාගත්තට පස්‌සේ සිදු වන තව දෙයක්‌ තමයි පස්‌ අංශු අතර ඇති බැඳීම ලිහිල් වෙන එක. ඒක සිදු වෙන්නෙ නිශ්චිතව ම මේ වේලාවටයි කියලා දැනගන්න එක බොහොම අසීරු දෙයක්‌. එක මොහොතක දී ඉතා ම හදිසියේ සිදු වන මේ සිදුවීම නිසා පස්‌ අංශු අතර ඇති ඝර්ෂණය බිඳ වැටීම තවත් එක්‌ නාය යැමක්‌ සදහා හේතු වනවා.

ඉතා ම කදිමට පෙඟිලා තියෙන පස්‌ අංශු, එක තැනකින් ලිහිල් වෙලා පහළට රූටා යැමට පටන්ගැනීමත් සමග ම ඒ හා බැඳුණු අනෙකුත් පස්‌ අංශුත් ඒ ගමනට එකතු වනවා. පස්‌වල ඇති මැටි අංශු මේ ගමනට එක්‌තරා ආකාරයකට රුකුලක්‌ දෙනවා කිව්වොත්

නිවැරැදියි. මැටි අංශු දිය වී හැදෙන දියරමය ස්‌වභාවය අති විශාල පාෂාණ කුට්‌ටි පවා පහළ ගෙන යන්නේ ඉතා ක්‌ෂණයකින්, කිසි ම අපහසුවකින් තොර ව. මේ වේගවත් චලනය තමන් ගලා යන මාර්ගයේ ඇති බොහොමයක්‌ දේ එක්‌කාසු කරගෙන යන්නට ඉතා හොඳින් වග බලාගන්නවා. ඉහළ ස්‌ථානයක තිබෙන විට ද ජලය උරාගෙන ද ඇති වූ විභව ශක්‌ති වැඩි වීම චාලක ශක්‌තියක්‌ බවට පත් කරගෙන ගමනට අවශ්‍ය ජවය ලබාගන්න මේ අස්‌ථාවර පස්‌ කුට්‌ටි ශක්‌තිය හානි කරගෙන ස්‌ථාවර වන්නේ සුදුසු නවාතැන්පළක්‌ සොයාගත් පසුයි. මේ නවාතැන්පළ හිටපු තැන ඉඳලා මීටර කිහිපයක්‌ වෙන්නත් පුළුවන්. නැතිනම් මීටර සියයක්‌ දෙ සියයක්‌ වෙන්නත් පුළුවන්. සමහර විටෙක මීටර දාහක්‌ පමණ වූ අවස්‌ථාත් තියෙනවා. මේ ගමන් මාර්ගයේ ආරම්භයේ සිට කොහේ හෝ ස්‌ථානයක මානව ජනාවාස තිබුණොත් සිදු වන දේ ගැන අමුතුවෙන් කියන්න ඕනේ නැහැ නේ.

මේ ක්‍රියාදාමය අතිශය ස්‌වාභාවික වන මුත් දැන් දැන් වර්තමානයේ මිනිසුන් ගේ අත්aතනෝමතික ක්‍රියා හින්දා නාය අවදානම වැඩි වෙලා කිව්වොත් නිවැරැදියි. ජලය වාගේ ම නාය යැමක දී අදාළ ප්‍රදේශයේ භූමියේ බෑවුමත් අතිශය වැදගත්. බෑවුමෙහි අඛණ්‌ඩභාවයට හානි පැමිණීම නාය යැම් වර්ධනයට තවත් හේතුවක්‌. අතීත මිනිසුන් තමන් ගේ නිවහන හදාගත්තේ බොහොම ස්‌ථාවර භූමියක. කොහොම උනත් ඔවුන් කඳුකර අස්‌ථාවර භූමිවලට අත නො තිබූ බවයි පෙනී යන්නේ. තමා ගේ නිවහන සාදාගන්න සුදුසු භුමිය තෝරාගන්න ඔවුන් තමන් ගේ භූ විද්‍යාව පිළිබඳ පාරම්පරික දැනුම භාවිත කරන්න ඇති. ඒ නිසා වාසස්‌ථානයට ඉතා සුදුසු ස්‌ථාන සොයාගැනීම ඔවුනට එතරම් අපහසුවක්‌ නො වන්න ඇති. නමුත් වර්තමානයේ මිනිසුන් ගේ තම වටපිටාව පිළිබඳ ඇති දැනුම බොහොම අල්පයි. එනිසා ඔවුනට තමා අවට පරිසරය තේරුම්ගන්නට බැහැ. වැඩි වන ජනගහනයත් සමග ම මිනිසුන් ගේ යම් යම් ප්‍රදේශවලට ඇති කැමැත්ත නිසා ඒ අවට ප්‍රදේශවලට මිනිසුන් රොක්‌ වීම තමයි අද ගැටලුවක්‌ වෙලා තියෙන්නේ. එනිසා තමා ගේ කැමැති ප්‍රදේශයේ කොහේ හෝ තැනක්‌ නිවහන කරගන්න හිතගෙන ඔවුන් ඉඩම් මිල දී ගන්නා බවයි පෙනෙන්නේ. ඉන් පස්‌සේ තමයි ඔවුන් ගැටලුවලට මුහුණ පාන්නේ.

තමන් ගේ නිවහනට අවශ්‍ය ඉඩ සකස්‌ කරගැනීමට බැවුම් අධික ස්‌ථානවල කණ්‌ඩි කැපීම අද සුලබ තත්ත්වයක්‌. මෙලෙස කණ්‌ඩි කැපීම බෑවුම් අස්‌ථාවර කරන බවට ඉතා හොඳින් පැහැදිලි වී ඇති සත්‍යයක්‌. එනමුත් බොහෝ දෙනා ඒ පිළිබඳව විමසිලිමත් නො වන බවයි පෙනෙන්නේ. තමන් ගේ නිවහනටත් වඩා උස කණ්‌ඩි නිවසේ පිටුපසින් තනාගන්නා මිනිසා නිවසේ ඉංජිනේරු තාක්‌ෂණය පිළිබඳ විශ්වාසය තබා නින්දට යන්නේ භූ ස්‌ථාවරත්වය ගැන කිසිවක්‌ නො දැනයි. රාත්‍රියේ හෝ උදෑසන වන විට තම නිවහනට පමණක්‌ නො ව තමාට වූයේ ද කුමක්‌ දැයි දැනගැනීමට විටෙක නිවැසියා ජීවත් වන්නේ ද නැහැ. බොහොමයක්‌ නිවාස සහ අනෙකුත් ගොඩනැගිලි කඳුකරයේ තනන විට භූ ස්‌ථාවරත්වය පිළිබඳව නො තැකීම අද විශාල ගැටලුවක්‌ වන්නේ මේ නිසයි.

මේ සියලු තත්ත්වයන් සැලකිල්ලට ගෙන ජාතික ගොඩනැගිලි පර්යේෂණ සංවිධානය (NBRO) මෙරට කඳුකරය පිහිටි දිස්‌ත්‍රික්‌ක දහයක්‌ නාය යැම් සිදු විය හැකි හා අවදානම ඇති ප්‍රදේශ ලෙස නම් කර තිබෙනවා. ඒ වාගේ ම එම ප්‍රදේශවල කිසියම් ම හෝ ඉදි කිරීමක්‌ කරන්නේ නම් එම සංවිධානයේ රෙකමදාරුව ලබාගත යුතු මයි. මේ තීරණයට එළඹ තිබෙන්නේ මිනිසුන් ගේ සුබසාධනය උදෙසා වන අතර අප සියලු දෙනා ඒ බැව් හොඳින් තේරුම්ගත යුතුයි. එනිසා ඔබ නාය යැම් අවදානම ඇති ප්‍රදේශයක නිවහන සාදන්නේ නම්, එම දිස්‌ත්‍රික්‌කයේ ප්‍රාදේශීය කාර්යාලයට ගොස්‌ ඔබ ගේ ඉඩමෙහි තත්ත්වය පරීක්‌ෂා කරගැනීම ඔබ ගේ නිවහන ඉදි කරන්නේ සුරක්‌ෂිත තැනක දැයි තහවුරු කරගන්නට මහඟු උපකාරයක්‌ වේ වි.

ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ

විදු පත් ඉරුව
20.04.2016.

බොන්නට තැබූ ජල බඳුනේ කොණ්‌ඩ කුරුල්ලෙක්‌ ගිනි මද්දහනේ බැහැගෙන නානවා. උන්ටත් මේ දිනවල තියෙන දාහය දරන්න බැරුව ඇති. සතා සිවුපාවට විතරක්‌ නො වෙයි අපි හැමෝටමත් මේ දිනවල පවතින දාහය දරාගන්න අමාරුයි. සිංහල අවුරුද්ද මේ දාහය අස්‌සෙම ගෙවිලා ගියාට තියෙන රස්‌නය නම් දැන් ම ගෙවෙන පාටක්‌ නෑ වගේ. වෙන දා වහින බක්‌ මහේ වර්ෂාවටත් බැරි උනා මේ දාහය නිවාලන්න. ශ්‍රී ලංකාව වගේ සමකය ආසන්න රටවලට තමයි මේ තත්ත්වය ප්‍රබලව බලපාන්නේ. 2015 වසර ගෙවුණේ මේ තත්ත්වය ඇති කරගෙන. මේ පිළිබඳ පර්යේෂණ කරන විද්‍යාඥයන් සිතුවට 2015 උණුසුම් ම වර්ෂය වෙයි කියලා 2016 දී ලෝක උණුසුම තවත් වර්ධනය වෙයි කියලයි ඔවුන් දැන් අනුමාන කරන්නේ.

අපි හොඳින් ම දන්නව නේ සූර්යයා තමයි අපිට ශක්‌තිය ලබා දෙන්නේ කියලා. අපව උණුසුම් කරන්නේත් සූර්යයා. එපමණක්‌ නො වෙයි ලෝකයේ පැවැත්ම තීරණය කරන්නෙත් සූර්යයා. හැබැයි මේ දිනවල පවතින උණුසුම ඇති කරන්න ප්‍රධාන හේතුව වෙලා තියෙන්නේ නම් "එල් නිනෝ" නම් ක්‍රියාවලියක්‌. දැනටමත් මේ නම අහලා ඇති. ඔබ දන්නව ද එල් නිනෝ ක්‍රියාවලිය (ආචරණය) හටගන්නේ කොහොම ද කියලා. මෙය බැලූ බැල්මට බොහොම සරල ක්‍රියාවලියක්‌. ලෝකයේ උණුසුම පාලනය කරන්න සාගර ජලය ඉතා විශාල කර්තව්‍යයක්‌ ඉටු කරන බවයි පෙන්වා දී තිබෙන්නේ. සාගර මතුපිට ඇති ජලය හිරු ගේ උණුසුම උරාගෙන ගැඹුරේ ඇති සීතල ජලය සමග මිශ්‍ර කරමින් තමයි මේ පාලනය සිදු කරන්නේ. සාමාන්‍ය කාලවල දී එය එසේ වුණත් එල් නිනෝ කාලවල දී මේ ක්‍රියාවලිය අවුල් වෙනවා. ඒකට හේතු වන්නේ සාගර ජලය අසාමාන්‍ය ලෙස වැඩිපුර සූර්ය තාපය උරාගැනීම කියලයි විද්‍යාඥයන් පවසන්නේ.

සාගරයේ ජල ස්‌තර අතුරින් ඉහළින් ම ඇති මීටර සියයේ ජලය උණුසුම්. ඉන් පහළට යත් ම උණුසුම අඩු වන අතර ගැඹුරේ සීතල ජලය සමග මිශ්‍ර වෙමින් මේ උණුසුම් ජලය පහළ බහිනවා. මෙය විද්‍යාඥයන් හඳුන්වන්නේ සිරස්‌ මිශ්‍රණය කියලයි. සිරස්‌ මිශ්‍රණය සිදු නො වූ විට රත් වූ ජලය තිරස්‌ ලෙස ගමන් කරන අතර එනිසා වෙන දාට වඩා වැඩියෙන් වායුගෝලය උණුසුම් කරනවා. මෙනිසා අධික වාෂ්පීකරණයෙන් වායුගෝලයේ ජල වාෂ්ප ප්‍රමාණය වැඩි කරන්නේ සමකාසන්න රටවලට අධික උණුසුමක්‌ ඇති කරමින්. විශේෂයෙන් ම පැසිµsක්‌ සාගර කලාපයේ ඇති වන මේ අක්‍රමවත් ක්‍රියාදාමය නිසා මුළු ලෝකයේ ම බොහොමයක්‌ ප්‍රදේශවලට අසාමාන්‍ය කාලගුණික තත්ත්වයන් නිර්මාණය කරනවා. මානව ක්‍රියාකාරකම් නිසා මේ ක්‍රියාවලිය තවත් ප්‍රබල වෙලා කියලයි විද්‍යාඥයන් දැන් දැන් පවසන්නේ.

එල්නිනෝ උණුසුම නිසා ඇති වන වියළි කාලගුණික තත්ත්වය කිසියම් ප්‍රමාණයකට ලෝකය අකර්මණ්‍ය කරන බව පැහැදිලියි. ඒ කාලගුණික අසාමන්‍යතා ඇති කරමින්. මේ නිසා වර්ෂා රටාව වෙනස්‌ වීම පමණක්‌ නො වේ දැනට සොයාගෙන ඇති විද්‍යාත්මක කරුණුවලට අනුව පැහැදිලි වන්නේ වායුගෝලයේ ඉහළ ස්‌තරවල ඇති ඕසෝන සාන්ද්‍රණයට පවා අහිතකර බලපෑම් ඇති කරන බවයි. ගොඩබිමෙහි උණුසුම වැඩි වීමට සමානුපාතිකව පොළොවෙහි මතුපිට ස්‌තර වියළී යැම කිසියම් ප්‍රමාණයකට ලැව් ගිනි ඇති කිරීමට හේතු වන බව නොරහසක්‌. ලැව් ගිනි ඇති වීම වායුගෝලයේ කාබන් අංශු සහ කාබන්ඩයොක්‌සයිඩ් ප්‍රමාණය වැඩි කිරීමට හේතුවක්‌ බව අමුතුවෙන් කියන්න ඕනේ නැහැ නේ.

මේ උණුසුම් කාලගුණික තත්ත්වය ඉන්දියාව, ඉන්දුනීසියාව සහ සිංගප්පූරුව ප්‍රමුඛ ආසියාවේ රටවලට පමණක්‌ නො ව ඔස්‌ටේ්‍රලියාව වැනි මහාද්වීපවලට ද බලපාන බව පෙනී යන කරුණක්‌. උතුරු ඇමෙරිකාවේ සීත කාලගුණය මෙනිසා සමනය කරන අතර හිම වැටීම අඩු කරනවා. මේ අතර දකුණු ඇමෙරිකාවේ තත්ත්වය හාත්පසින් ම වෙනස්‌. එහි අධික වර්ෂාපතනයක්‌ ඇති කරන අතර පේරු, ඉක්‌වදෝර් සහ චිලි වැනි රටවලට මෙය ප්‍රබලව බලපානවා. මේ තත්ත්වය එක්‌තරා ආකාරයකට ඔවුනට වාසිදායක තත්ත්වයක්‌. ඒ මන්ද යත් මේ හේතුවෙන් එම ප්‍රදේශවල මුහුදේ මත්ස්‍ය ගහනය වැඩි වී වැඩිපුර මත්ස්‍ය අස්‌වැන්නක්‌ ලැබීමයි. එහෙත් යුරෝපයට නම් මේ තත්ත්වය බලපාන ආකාරය පැහැදිලිව තවමත් වටහාගෙන නැහැ. කොහොම වුණත් මේ එල් නිනෝ තත්ත්වය සාමාන්‍යයෙන් වසර හතරකට පමණ වරක්‌ ඇති වන්නක්‌. මෙතෙක්‌ සිදු වී ඇති රටාව අධ්‍යයනය කළ විට එයට වඩා අඩු කාලයක දී පවා එල්නිනෝ නැවත ඇති වී ඇති බව පෙනී යනවා.

"ලා නිනා"ව මේ රටාව උඩුයටිකුරු කරනවා. මෙනිසා ලා නිනා කාලයක දී එල් නිනෝ කාලවල වියළි කාලගුණික රටාවක්‌ පෙන්වූ ප්‍රදේශවලට ඉතා අධික වර්ෂාපතනයක්‌ ගෙන දෙනවා. ඒ වාගේ ම අධික වර්ෂාපතනයක්‌ ලද ප්‍රදේශවලට වියළි කාලගුණික තත්ත්වයක්‌ ඇති කරනවා. සාගරයේ ඉහළ ස්‌තරවල ජලය වැඩිපුර සිසිලනය වීමෙන් තමයි මේ තත්ත්වය ඇති වන්නේ. කොහොම වුණත් එල් නිනෝ සහ ලා නිනා යන ක්‍රියාවලි දෙකෙන් ම සිදු වන්නේ සාමාන්‍ය කාලගුණ තත්ත්වය වෙනස්‌ කරන එකයි.

මේ පවතින උණුසුම අඩු වන්න තව සති කිහිපයක්‌ ගත වේ වි. එතෙක්‌ අප ගේ සෞඛ්‍යය රැකගන්න වගබලාගත යුතුයි. හැකි සැම විට ම පාහේ ජලය පානය කිරීම ඉතා වැදගත්. ඒ වාගේ ම බෙලිමල්, රණවරා වැනි දේශීය පානයන් ද ඔබට පානය කළ හැකියි. එළිමහනේ වැඩකටයුතු කිරීමේ දී පරෙස්‌සම් විය යුතුයි. විශේෂයෙන් ම අධිකව මහන්සි වන කටයුතුවල දී. කොහොම වුණත් ඒ සියල්ල ම කරන ගමන් සතා සිවුපාවටත් දාහය නිවාගන්න ජල බඳුනක්‌ දෙකක්‌ තියන්න අමතක කරන්න එපා.

ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ

විදු පත් ඉරුව
13.04.2016

ඔන්න දන්නෙ ම නැතුව සිංහල අලුත් අවුරුද්දත් කට ළඟට ම ඇවිල්ලා. බක්‌ මහ කියන්නේ ඉතිං ශ්‍රී ලාංකිකයන්ට අතිශය වැදගත් මාසයක්‌ නේ. තමන් ගේ වගාවේ අස්‌වැන්න නෙළලා හා පුරා කියලා ගෙට ගන්නේ බක්‌ මහේ. ඒ නෙළාගත්ත අස්‌වැන්නේ සතුට සමරන්න අපේ පැරැන්නන් සංවිධානය කරපු මංගල්‍යයක්‌ තමයි අලුත් අවුරුද්ද කියන්නේ. කොටින් ම හැම දේ ම අලුත් කරමින් තවත් නව පරිච්ඡෙදයක්‌ අරඹන්න ලක ලැහැස්‌ති වෙන්න තමයි අපේ මුතුන්මිත්තන් අලුත් අවුරුදු චාරිත්‍ර කළේ.

පැරැන්නන් අවුරුදු සමරන්න අස්‌වැන්න නෙළීම මූලික කරගත්තත් අද වෙනකොට ගොවි සංස්‌කෘතිය බොහෝ දුරට අපෙන් වියෑකිලා ගිහින් කියන එක අමුතුවෙන් කියන්න දෙයක්‌ නැහැ. ඒ හින්දා අද බොහෝ දෙනෙක්‌ අලුත් අවුරුද්ද සමරන්නේ සංකේතයක්‌ නැතිනම්

පැරැණි සංකෘතික අංගයක්‌ ලෙසයි කියලා පැහැදිලියි.

ඇත්තට ම අද වෙනකොට ශ්‍රී ලංකාවේ ගොවි සංස්‌කෘතිය බරපතළ අර්බුදයකට ලක්‌ වෙලා තියෙන බව අප හැමෝට ම හොඳින් තේරුම් යන දෙයක්‌. ඒ ආකාර කිහිපයකින්. එකක්‌ තමයි ගොවිතැන සිදු කරන ගොවියා ගේ ජවය පිරිහෙමින් පැවතීම. ඒකට උදාහරණයක්‌ විදියට මාරාන්තික වකුගඩු රෝගයට රජරට ගොවියා ලක්‌ වී තිබීම දක්‌වන්න පුළුවන්. තවමත් නිසි ප්‍රතිකර්මයක්‌ මීට සොයා නො ගැනීම නිසා ඔවුන් තවත් අසරණ වෙලා. වගකිවයුතු විද්‍යාඥයින් ලෙස අප මේ සම්බන්ධව කණගාටුවට පත් විය යුතුවා වාගේ ම එක්‌ එක්‌ මත කෙරෙහි එකිනෙකා ගේ ඇති කුළල් කාගැනීම නතර කොට සාමූහික ප්‍රයන්තයක යෙදිය යුතු කාලය එළඹිලයි තිබෙන්නේ. ගොවීන් ගේ ජවය පිරිහීමේ පවතින බරපතළ ප්‍රතිවිපාකය තමයි ගොවිතැනේ දක්‌ෂයන් ක්‍රමයෙන් තුරන් වී යැම. එනිසා අනාගත ගොවි පරම්පරාව හීන වෙලා මතු ජාන සම්ප්‍රේෂණය ඇනහිටීම සිදු වේ වි. ගොවිතැනේ විවිධ ක්‍රම විධි දැන සිටින දක්‌ෂ ගොවීන් හිඟ වීම අනාගත ශ්‍රී ලංකාවට අති විශාල පාඩුවක්‌ වේ වි. මේ තත්ත්වය වර්ධනය වීම මෙරට අනාගත ආහාර නිෂ්පාදනයේ ගැටලු ඇති කරන්නක්‌ වේ වි. ඒ වාගේ ම සාම්ප්‍රදායික ගොවිතැන අතහැර නවීන රසායනික ගොවිතැනට ගොවීන් රාජ්‍ය අනුග්‍රහය ඇති ව පෙලඹවීමත් මේ අර්බුදකාරී තත්ත්වයන් ඇති කිරීමට මූලික හේතුවක්‌ බවයි අපට හැඟෙන්නේ. එක්‌තරා ක්‍රමවත් රටාවකට හුරු වී සිටි හෙළ ගොවියා අහසින් පහත් වූ ක්‍රමවේද අනුගමනය කිරීමේ ප්‍රතිඵල අද භුක්‌ති විඳිමින් සිටින බව හොඳින් පැහැදිලි වෙනවා.

රසායනික ද්‍රව්‍ය භාවිතය හේතු කොටගෙන සරුසාර පස විෂ සහිත වී ඇති බව ඔබ නො දන්නවා නො වේ. බොහොමයක්‌ රසායනික ද්‍රව්‍ය බොහෝ කාලයක්‌ පසෙහි රැඳෙන ඒ වාගේ ම ඒවායේ විඛණ්‌ඩක පවා හානිදායක රසායනිකයන් වීම සුවිශේෂී කරුණක්‌. මේ තත්ත්වය පසුගිය දශක ගණනක සිට දිගින් දිගට ම පැවතීම පසෙහි ජීව ගුණය අතුරුදන් කරවන්නට හේතු වී තිබෙනවා. මේ හේතු කොටගෙන ක්‌ෂුද්‍රජීවීන් ප්‍රමුඛ අනෙකුත් පාංශු ජීවීන් ද පසෙන් තුරන් වී අවසානයි. එපමණක්‌ නො වේ, විෂ රසායනිකයන් භූගත ජලයට ද මතුපිට ජලයට ද එක්‌ වී හමාරයි. මෙලෙස විෂ රසායනිකයන් ජලයට මුසු වීම වෙනත් බොහෝ ස්‌ථානවලට එම විෂ ගෙන යැමට හේතුවක්‌. එය තව දුරටත් ජලය වගේ ම පස ද දූෂණය කරන්නක්‌. මේ විදියට තව බොහෝ ආකාරවලින් මේ බැඳීම් ක්‍රියාත්මක වීම සිදු වන අතර ක්‍රමයෙන් පාරිසරික ජීව ගුණය පහත හෙළන බව රහසක්‌ නො වේ. මේ තත්ත්වය නො හික්‌මුණු නවීන විද්‍යාවේ එක්‌තරා අතුරුඵලයක්‌ බව නො කියා ම බැහැ.

මෙනයින් බලන කල ශ්‍රී ලාංකිකයන් වන අපට අනාගතයේ දී ඉතා ප්‍රබල අභියෝග ගණනාවකට මුහුණ පෑමට සිදු වන අතර ජීවිතය පවත්වාගැනීමට නම් ඒවා අනිවාර්යයෙන් ම ජයගැනීමට සිදු වේ වි. ඉන් ප්‍රබල ම අභියෝගය වන්නේ විෂ රහිත ආහාර නිෂ්පාදනයක්‌ සදහා ප්‍රතිපත්ති සහ ක්‍රමවේද සම්පාදනයයි. සාම්ප්‍රදායික ගොවිතැන් ක්‍රමවේද ප්‍රචලිත කිරීමේ සිට නව ක්‍රමෝපා නිපැයුම් දක්‌වා වූ අතිවිශාල පරාසයක මේ වෙනස සිදු කළ යුතුයි. යුග ගණනාවක්‌ තිස්‌සේ පවත්වා ගෙන එන ශ්‍රී ලාංකික මිනිසුන් ගේ ජාන හුරුව හඳුනාගැනීම සහ එයට ගැලපෙන ආහාර රටාවක්‌ උදෙසා ක්‍රමවේද සකස්‌ කිරීම කෙරෙහි විශේෂ සැලකිල්ලක්‌ දැක්‌විය යුතු වනවා. ඒ වාගේ ම වගා කිරීම සදහා වැදගත් වන සුදුසු පසක්‌ ඇති කිරීමට පවතින "විෂ පස" සුවපත් කිරීමේ ක්‍රමවේද ඇති කළ යුතුයි. ලෙඩ රෝග සදහා ඔරොත්තු දෙන බෝග වර්ග තෝරාගැනීම ද මෙහි ලා අතිශය වැදගත් කටයුත්තක්‌.

දෙවැනි, එහෙත් පළමු වැන්නට ද වඩා විශාල බලපෑමක්‌ කළ හැකි අභියෝගය වන්නේ පිරිසිදු ජල නිධි පවත්වාගෙන යැමයි. බොහොමයක්‌ නගරාශ්‍රිත ව මෙන්ම කාර්මිකකරණය වූ ප්‍රදේශවල මතුපිට මෙන්ම භුගත ජල නිධි ද වර්මානයේ දූෂණය වී හමාර බව පර්යේෂණවලින් පෙන්වා දී තිබෙනවා. නමුත් වාසනාවකට කඳුකරයේ ද, ග්‍රාමීයව ද පවතින ජල නිධි සුරැකි ව තිබීම සැනසිල්ලට කරුණක්‌. එවැනි ජල නිධි ක්‍රමානුකූල භාවිතය සහ කළමනාකරණය උදෙසා යහපත් වැඩපිළිවෙළක්‌ සකස්‌ වීම අනිවාර්යයි. එහි එක අංගයක්‌ ලෙස දැනට පිරිසිදුව පවත්නා ජල නිධි සිතියම්ගත කිරීම සහ ප්‍රමාණාත්මක ගණනය සදහා සමීක්‌ෂණ වහ වහා සිදු විය යුතුයි. දූෂණයට ලක්‌ වූ ජල නිධි යථා තත්ත්වයට පත් කිරීමේ ක්‍රමවේද කෙරෙහි විද්‍යාත්මක පර්යේෂණ මෙහෙයවිය යුතුයි.

සමගාමීව ජයගත යුතු එහෙත් වැඩි පරිශ්‍රමයක්‌ යෙදිය යුතු වන්නේ දෙවැන්නටයි. මන්ද යත් ආහාර නිෂ්පාදනයද රඳා පවත්නේ ජලය මත වීමයි. කෙසේ වෙතත් අනාගතයේ අනෙකුත් සියලු ම ප්‍රශ්නවලට වඩා ප්‍රමුඛ වන්නේ උක්‌ත කරුණු අරභයා ඇති වන ගැටලු ජාලයයි. එනිසා මේ අලුත් අවුරුද්දේ දේශපාලනිකව ද, ජාතීන් ලෙස ද, ආගමිකව ද නො බෙදී අප අවධානය යොමු කළ යුත්තේ අප හමුවේ ඇති මේ ප්‍රබල අභියෝග ජයගන්නා උපක්‍රම සෙවීම ගැනයි.

ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ

විදු පත් ඉරුව

06.04.2016

මෙරට ඉතිහාසය විකෘත වෙමින් යන්නේ ද යන්න මෑත කාලයේ මසිතෙහි හටගත් ගැටලුවකි. ඊට හේතු වන සාධාරණ සාක්‌ෂි වරින් වර විවිධ ලෙස මතු වෙමින් තිබේ. ජාතික තලයේ පත්තර ද, නා නා ප්‍රකාර වෙබ් අඩවි හා බුකියේ පිටු ද විවිධ ආකාරයේ අරමුණු මුල් කරගෙන නො දන්නා ඉතිහාසයක්‌ ගොඩන ගමින් සිටියි. සමහරකුට අනුව මෙරට ලොව තිබූ ප්‍රබල ම රට ය. ඔවුනට අනුව මෙරට මුල් කරගෙන ලෝක ශිෂ්ටාචාර බිහි වී ඇත. තවත් සමහරකුට අනුව විජය එන තෙක්‌ මෙරට විසුවෝ ගෝත්‍රිකයෝ ය. ඔවුනට අනුව විජය පැමිණීමෙන් පසු ශිෂ්ටාචාර බිහි වූ අතර ඉන්දියාව අප ශිෂ්ටාචාරයේ ප්‍රාරම්භකයා විය. ඒ අතර සමහර පුරාවිද්‍යා ඉතිහාසඥයෝ විද්‍යාත්මක පර්යේෂණ යෑයි පවසමින් කැණීම් ද කරමින් තමන් ගේ මතය තහවුරු කරන කරුණු පමණක්‌ එළිදක්‌වමින් සිටිති. ඔවුන් සමහරකුට අනුව ලංකාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසිකයෝ කන්ද උඩරට විසූවෝ වෙති. පසුව පරිණාමයත් සමග පහළට බැස්‌සෝ ඔවුහු ය. තවත් අයකුට අනුව ඔවුන් පහළින් ඉහළට සංක්‍රමණය වූ හ. ඒ සදහා සාක්‌ෂි ද සපයනු ලැබේ. සමහරු එහෙටත් නැති මෙහෙටත් නැති බහුබූත ද දොඩවති.

වර්තමානයේ අප දරුවන් රටෙහි ඉතිහාසය, ශ්‍රී ලාංකික මානවයා ගේ පරිණාමය ගැන ඉගෙනගන්නේ මෙවැනි පසුබිමක ය. විද්‍යාත්මක තර්කණය පලා ගොසිනි. විද්‍යාත්මක ක්‍රමවේද භාවිතය සහ බහු විෂයාත්මක ප්‍රවේශය ගවු ගාණක්‌ ඈත ය. එහෙන් මෙහෙන් අහුලාගත් කරුණු ගොනු කර නිගමනවලට එළඹෙති. මේ සදහා කදිම උදාහරණ බොහෝ ඇත. සමහර ඒවා මා ද අත්දැක ඇත. වසර කිහිපයකයට ප්‍රථම වර්තමානයේ මෙරට ප්‍රසිද්ධියට පත් පුරාවිද්‍යා පර්යේෂකයකු ගේ කැණීමක්‌ බැලීමට අහඹු අවස්‌තාවක්‌ මම ලදිමි. ඒ අප ගේ පර්යේෂණ කටයුත්තකට යන ගමනෙහි අතර මැද ය. මා භූ විද්‍යාඥයකු බැවින් එහි කැණීමෙන් ලද ද්‍රව්‍ය ගොනුවක්‌ මා ඉදිරියේ තබා යමක්‌ ප්‍රකාශ කළ හැකි දැයි ඔහු විමසා සිටියේ ය. බොහොමයක්‌ ඉතා තදින් ජීර්ණය වී තිබූ අතර යම් යම් ඛනිජ ද පාෂාණ ද මට හැකි අයුරින් හඳුනා ගත්තෙමි. සරල පැහැදිලි කිරීමක්‌ ද මා විසින් සිදු කරන ලදි. "බෝල" නැත හොත් "ගුලි" මෙන් වූ ඛනිජ විශේෂයක්‌ එහි වූ අතර එම ගුලි ප්‍රදේශයේ මිනිසුන් "රාවණා ගුලි" ලෙස හඳුන්වන බව ඔහු පවසා සිටි අතර ඔහු ගේ වැඩි අවධානයක්‌ එම ද්‍රව්‍ය කෙරෙහි යොමු වී තිබිණි. අධිකව ජීර්ණය වී තිබූ මේ ද්‍රව්‍යය හඳුනාගැනීමට තරමක්‌ අසීරු වුව ද ප්‍රදේශයේ පාෂාණ සහ ඛනිජ පිළිබඳව තරමක අවබෝධයක්‌ මා සතු ව තිබූ බැවින් එම ද්‍රව්‍යය බොහෝ විට "ගානට්‌" නැත හොත් "රබහ" නම් ඛනිජය විය හැකි බව ද එම ප්‍රදේශයේ "ඇල්මන්ඩින් ගානට්‌" නම් ඛනිජය තිබූ නිසා මේවා එම ඛනිජයේ ජීර්ණිත කොටස්‌ විය හැකි බව ද මම තවදුරටත් පවසා සිටියෙමි. එහෙත් මේ කරුණු තහවුරු කරනු වස්‌ තවදුරටත් භූ විද්‍යාත්මක පර්යේෂණ කළ යුතු බව ද මම පවසා සිටියෙමි. පුදුමයක මහත...ෘ කැණීම අවසාන වන්නට ද ප්‍රථම, එම ප්‍රදේශයේ එකල සිටි පැරැණි ජනතාව යකඩ නිෂ්පාදනය සදහා යොදාගෙන ඇත්තේ "ඇල්මන්ඩින් ගානට්‌" නම් ඛනිජ විශේෂය බවට සාක්‌ෂි හමු වූවා යෑයි කරුණු ප්‍රසිද්ධ විය. එය අසා සිටි මා බොහෝ පුදුමයට පත් වූ අතර එලෙස කරුණු ප්‍රසිද්ධ වීම සම්පූර්ණයෙන් ම සාවද්‍ය බව මා හට අමුතුවෙන් වටහාගැනීම අනවශ්‍ය නො වී ය. එනිසා ඔවුන් ගේ පර්යේෂණ නිගමන කොපමණ දුරට සත්‍ය දැයි ගැටලුවක්‌ ඇත.

පැරැණි යකඩ කර්මාන්තය පිළිබඳව අප කළ පර්යේෂණයකින් හෙළි වූයේ මෙතෙක්‌ ශ්‍රී ලංකාවේ යකඩ නිෂ්පාදනය සදහා යොදාගෙන ඇත්තේ "හිමටයිට්‌" නම් වූ යකඩ ප්‍රතිශතය වැඩි ද්විතීයික ඛනිජයක්‌ බවයි. යම් ද්‍රව්‍යයක්‌ තම කැණීමෙන් හෝ පර්යේෂණයට භාජන වන භූමියෙන් හමු වූ පමණින් ම එවැනි නිගමනවලට එළඹීම කෙතරම් අනුවණ දැයි තේරුම්ගත යුතු ය. අප පර්යේෂණයට භාජන කළ ස්‌ථානවල සමහරක්‌ අවස්‌ථාවල දී "මැග්නටයිට්‌" නම් වූ ඛනිජය ද හමු ව ඇති අතර එම ද්‍රව්‍ය යකඩ නිස්‌සාරණයට ගෙන නොමැති බව ඉඳුරා ම පැහැදිලි විය. එහෙත් මේ ක්‌ෂේත්‍රයේ සිදු කළ තවත් පර්යේෂණයක අවසාන නිගමනය වී ඇත්තේ ශ්‍රී ලංකාවේ යකඩ නිස්‌සාරණය සදහා යොදාගෙන ඇත්තේ මේ "මැග්නටයිට්‌" නම් ඛනිජය බවයි. එහෙත් එම නිගමනය ගැටලුකාරී ය. "මැග්නටයිට්‌" උණු කළ හැකි නිස්‌සාරණ තාක්‌ෂණයක්‌ ලංකාවේ මෙතෙක්‌ හමු වී නොමැත.

මහාවංශයට අනුව විජය ගොඩබසින්නේ තම්බපන්නි නම් වූ ස්‌ථානයකට ය. එය බොහෝ දුරට බස්‌නාහිර වෙරළෙහි එක්‌ ස්‌ථානයක්‌ විය හැකි බව සමහර පුරාවිද්‍යාඥයන් ගේ සහ ඉතිහාසයඥයන් ගේ මතයයි. ඇත්තෙන් ම එය කොපමණ දුරට සත්‍ය ද යන්න විද්‍යාත්මක පර්යේෂණ මඟින් තවමත් විසඳී නොමැත. තම්බපන්නි යන නම පටබැඳෙන්නේ තම අත්ල තඹ පැහැ ගත් හෙයිනැයි එහි තවදුරටත් කියෑවේ. ඇත්තෙන් ම ඔය කියනා ස්‌ථානයේ බොහෝ ප්‍රදේශයක්‌ පුරා පැතිර ඇත්තේ රතු පැහැගත් පස්‌ සහ වැලි ය. මේ බිහි වීම සදහා හේතු වන්නේ අතීතයේ එක්‌ කලක දී ඇති වූ අධික සූර්ය තාපය හේතුවෙන් එහි වූ යකඩ ඔක්‌සිකරණය වීමයි. ඔක්‌සිකරණය වූ යකඩ රතු පැහැති ය. රතු සහ තඹ යනු පැහැයන් දෙකකි. අප රටෙහි දකුණු වෙරළෙහි බේරුවල ප්‍රදේශයේ මොනසයිට්‌ නම් වූ කහ පැහැ ගත් ඛනිජ වැලි නිධි හමු වේ. මේ කහ පැහැය බොහෝ දුරට තඹ පැහැයට හුරු ය.

ඕනෑ ම අවස්‌ථාවක දී නිගමනවලට එළඹීම ඉතා පරෙස්‌සමෙන් කළ යුතු ය. ඒ සදහා බොහෝ කරුණු එක්‌රැස්‌ කරගත යුතු ය. විටෙක නොවැදගත් යෑයි ඉවත දමන සාක්‌ෂි අතීතය විදහාපාන හොඳ ම සාක්‌ෂි විය හැකි ය. එනිසා තිබෙන කරුණු මුල් කරගෙන නිගමනවලට එළඹෙනවා මිස තම මතය තහවුරු කිරීම සදහා කරුණු ගොනු කිරීම සාවද්‍ය මත මුල් බැසගැනීම සදහා හේතු වේ. ශ්‍රී ලංකික පුරාවිද්‍යා ක්‌ෂේත්‍රය තුළ මෙවැනි මත බහුල ය. මෙරටෙහි අනාගත පුරාවිද්‍යාඥයන් මේ කරුණ ඉතා හොඳින් සිත්හි තබාගත යුතු ය. ඒ සදහා ක්‍රියාත්මක විය යුතු ය. ඉතිහාසය සැඟවීම සහ විකෘති කිරීම අනාගතයට අප කරන ඉතා දරුණු අසාධාරණයකි.

ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ

විදුපත්ඉරුව

අද ශීඝ්‍ර දියුණුවක්‌ අත් කරගෙන සිටින චීනය විසින්, හැටේ දශකයේ අග භාගයේ තම කෘෂිකර්මාන්තයේ අභිවෘද්ධිය උදෙසා, තෝරාගත් සතුන් හතර දෙනකු සමූලඝාතනය කරන්නට තීරණය කරන ලදි. මැස්‌සන් ද, මදුරුවන් ද, මීයන් ද සමග චීනයේ බහුලව වෙසෙන ගේ කුරුල්ලකු මේ පළිබෝධයන් හතර දෙනා විය. විශේෂයෙන් ම "යුරොපීය රුක්‌ ගේ කුරුල්ලා" ගැන චීන ආණ්‌ඩුවට වූයේ ඉතා කරදරකාරී හැඟීමකි. ඒ කිසිවක්‌ නිසා නො ව, ගණනයන්ට අනුව වසරක දී එක්‌ ගේ කුරුල්ලෙකු වී කිලෝ 4.5ක්‌ පමණ කා දමන නිසා ය. එමෙන් ම අවසානයේ දී මිලියනයක පමණ ගේ කුරුල්ලන් ගෙන් හානි වන්නේ මිනිසුන් 60,000ක ආහාර බව ද ගණනය කර තිබිණි. මිලියන සියයකට වැඩි ප්‍රමාණයක්‌ වූ ගේ කුරුල්ලන් හට චීනයේ මේ තීරණය නිසා ජීවිත පූජා කරන්නට සිදු විය.

චීන ආණ්‌ඩුවට වැරදුණු බව තේරුම් යැමට වැඩි කාලයක්‌ ගත නො වී ය. මේ ගේ කුරුල්ලන් කා දමන්නේ ධාන්‍ය පමණක්‌ නො වන බවත් වගාවට හානි කරන අනෙකුත් කෘමීන් ද ඒ අතර වන බවත් ඔවුනට පසුව පැහැදිලි විය. එහෙත් ඒ වන විට ඔවුන් බොහෝ ප්‍රමාද වී තිබිණි. එනිසා අපේක්‌ෂා කළ ලාභය නො ව අවසානයේ දී ඔවුනට මුහුණ පෑමට සිදු වූයේ අනපේක්‌ෂිත අලාභයකට ය.

පරිසරයේ වෙසෙන සතුන් සහ ශාක අතර ඇත්තේ අපට සිතාගැනීමටවත් නොහැකි තරම් වූ කදිම සම්බන්ධතාවකි. ආහාර ජාලයේ එක පුරුකක්‌ ඉවත් කළ විට සමස්‌ත පද්ධතියේ ම සමතුලිත බව බිඳ වැටෙන්නේ එනිසා ය. ලෝක ඉතිහාසයේ මෙවන් සිදුවීම් තව බොහෝ ඇත. ඒ හැම දෙයකින් ම තුලිත පරිසරයක්‌ උදෙසා සොබාදහමේ ඇති සැම අංගයක ම වැදගත්කම කියා පායි.

මානව දියුණුවත් සමග ඒ හා සමගාමීව ඔවුනට සතුරු පළිබෝධයන් රැසක්‌ ද බිහි වන බව අමුතුවෙන් ඔබට විස්‌තර කළ යුතු නො වේ. ගම් නගර බිහි වත් ම සොබාවිකත්වය ඈත් වේ. එනිසා ම මේ පළිබෝධයන් වනසන ස්‌වාභාවික සතුරන් ද හිඟ වේ. නැත හොත් ස්‌වාභාවික සතුරන් නොමැති ම වේ. මේ අනුව අප ගේ ක්‍රියාකාරකම් ද ඔවුන් ගේ ශීඝ්‍ර වර්ධනයට රුකුල් දෙන බව පෙනෙයි.

මීයන් ද, කැරපොත්තන් ද, මැස්‌සන් ද, මදුරුවන් ද අප අත නො හැර ම මානව පරිසරයේ රැඳී සිටින සත්ත්ව කාණ්‌ඩ වෙයි. ඔවුන් ගෙන් අපට එල්ල වන උපද්‍රව සහ හානි නිසා බොහෝ ආර්ථික අලාභ සිදු වේ.

මේ අතරින් මීයන් ගෙන් සිදු වන හානිය ඉතා සුවිශේෂී වේ. වාර්තාවලට අනුව පාචනය, මී උණ, ජලභීතිකාව ඇතුළු ලෙඩ රෝග 34ක්‌ සදහා මීයන් හේතුකාරක වෙයි. ගණනය කර ඇති ආකාරයට වසරක දී මීයන් ගෙන් මානවයාට සිදු වන හානිය ඇමෙරිකානු ඩොලර් බිලියන 400ක්‌ පමණ වේ.

කලින් සදහන් කළ පරිදි මේ සදහා බොහෝ විට අනුබල දෙන්නේ අප ගේ නොසැලකිලිමත් ක්‍රියාකාරකම් බව බොහෝ දෙනකු නො දන්නවා ඇත. මීයන් ගේ ආගමනය වැඩි වන්නේ ගෙවල ඇතුළත ද පිටත ද ඉතා නිදහස්‌ ලෙස ද බහුල ලෙස ද ආහාර ලබාගැනීමට හැකි වීම නිසා ය. භාවිතයෙන් පසු ආහාර ක්‍රමවත්ව අසුරා නො තිබීම, ඉඳුල් ආහාර ක්‍රමවත්ව බැහැර නො කිරීම යනාදී පුරුදු මී ගහනය වැඩි කරන්නටත් අදාළ ස්‌ථානවලට ඔවුන් කැඳවීමටත් හේතු වේ.

කොළඹ සහ තදාසන්න ප්‍රදේශවල අඳුර වැටෙන විට පමණක්‌ නො ව දහවල් කාලයේ දී ද ගොඩනැගිලි, කඩවල් සහ කුණු කාණු ආශ්‍රිත ව සැරිසරන මීයන් දුලබ දසුනක්‌ නො වේ.

මී උවදුරෙන් මිදීමට නොයෙකුත් උපක්‍රම භාවිත කරන මුත් ඒ එක්‌ ක්‍රමවේදයකින් හෝ නිසි ප්‍රතිඵල ලබාගැනීමට නොහැකි වී ඇති බව ද පෙනී යන කරුණකි. වර්තමානයේ මීයන් මර්දනයට බහුලව විෂ රසායනික ද්‍රව්‍ය භාවිත කෙරෙයි. මේ අතරින් "කූමරින්" (Coumarin) නම් වූ රසායනිකය භාවිත වන්නේ රුධිර ප්‍රතිකැටිකාරකයක්‌ (anticogulant) ලෙසිනි. මෙමගින් මීයන් හට හානි කළ හැකි බව සොයාගත් පසු මීයන් නැසීම සදහා පළිබෝධනාශකයක්‌ ලෙස භාවිත කරන්නට මිනිසුන් පෙලඹී ඇත. අනෙකුත් මී නාශක මෙන් නො ව මීයා ගේ මරණය ගෙන දෙන සාන්ද්‍රණය අත් කරගැනීම සදහා කිහිප වතාවක්‌ ම මේ රසායනිකය ශරීරගත විය යුතු ය. එමගින් අභ්‍යන්තර රුධිර වහනය වී මීයා මරණයට පත් වේ.

කොළඹ නගරවාසීන්ට මී උවදුරෙන් ගැලවීම සදහා කොළඹ නගර සභාව නොමිලේ රසායනිකය ලබා දෙන්නට තීරණය කර ඇත. එය එක්‌ අතකින් කෙතරම් හොඳ තීරණයක්‌ වුව ද අහිතකර පැති ද ඇති බව විමර්ශනය කළ යුතු ය. ලබා දෙන ප්‍රමාණය කොපමණ ද යන්න මෙහි දී ඉතා වැදගත් ය. එය නිශ්චය කරන්නේ කෙසේ ද? කොපමණ වතාවක්‌ ලබා දෙනවා ද? යන්න සැලකිය යුතු කරුණු ය. ඒ සියල්ල හා බැඳී පවතින්නේ නිකරුණේ කොපමණ ප්‍රමාණයක්‌ මේවා පරිසරයට එකතු වන්නේ ද යන්නයි. එමෙන් ම එම ප්‍රමාණය නැවත පරිසරයෙන් ඉවත් කළ හැකි ද යන්නත් ඉතා වැදගත් ප්‍රශ්නයකි. මේ විෂද්‍රව්‍ය භාවිතය නිසා ඉලක්‌කගත නො වන අය ද බලපෑමට ලක්‌ විය හැකි ය. ඒ අතර කුඩා දරුවන්, බල්ලන් සහ පූසන් වැනි සුරතල් සතුන්, මාළුන් වැනි ජලාශ්‍රිත සතුන් ද විශේෂයෙන් ම මීයන් මත යෑපෙන බස්‌සන් සහ උකුස්‌සන් වැනි කුරුල්ලන්, කබරගොයින් සහ සර්පයන් ද පමණක්‌ නො ව එම ආහාර ජාලයේ ඉහළින් ඉන්නා අනෙකුත් සතුන් ද සිටිය හැකි ය. එලෙස වූ අවස්‌ථා ලොව නන් දෙසින් වාර්තා වෙයි. එපමණක්‌ නො ව මෙලෙස කුඩා ප්‍රදේශයකට ලබා දෙන පීඩනයෙන් මීයන් මර්දනය කෙතරම් දුරකට සාර්ථක ව කෙරෙයි ද යන්න ද ගැටලුසහගත ය.

මීයන් සමූලඝාතනයේ පසු ප්‍රතිඵල චීන ගේ කුරුල්ලන් ඝාතනය සේ ම නො සිතු අහිතකර ප්‍රතිපල ගෙන එන්නට බැරි නැත. එනිසා සමූලඝාතනය නො ව පාලනයකට ලක්‌ කිරීම වඩාත් යෝග්‍ය බව අප ගේ අදහස ය. ඒ සදහා සත්ත්වයා වෙත යොමු වීමට පළමුව අප ගේ අඩුපාඩු නිවැරැදි කරගත හැකි නම් මැනවි. විශේෂයෙන් ම නිසි පරිදි නිසි කල කාබනික අපද්‍රව්‍ය බැහැර කිරීම ඉතා වැදගත් ය. ආහාර අපතේ නො යෑවීම ද එහි එක්‌ වැදගත් පියවරකි.

ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ

විදු පත් ඉරුව
23.03.2016

තම සුඛ විහරණය හා පැවැත්ම ගැන පමණක්‌ ම මූලික කරගත් ගමනක්‌ යෙදී සිටින මානවයා තමා රැඳී සිටිනා ස්‌වාභාවික පරිසරය තම පෞද්ගලික නිර්මිතයක්‌ බවට පත් කරන්නේ අනෙකුත් ජීවීන් සහ ශාක ගැන තුට්‌ටුවකට වත් මායිම් කරමින් නො වේ. ඔහු ගේ එම ක්‍රියාකාරකම් නිසා පරිසරය විටෙක ඉතා වේගයෙන් ප්‍රතිචාර දක්‌වයි. විටෙක එය බොහෝ මන්දගාමී සහ දිගුකාලීන වේ. පරිසරය දිගුකාලීනව දක්‌වන ප්‍රතිචාර නිසා වුව ද අප අපහසුතාවට පත් වන්නේ ඒ වන විටත් එම ක්‍රියාවලිය බොහෝ දුර ක්‍රියාත්මක වී ඇති නිසා ය. ජීව විවිධත්වයට හානි වීම ද මිනිස්‌ ජීවිත අහිමි වීම ද පමණක්‌ නො ව, අවසානයේ එම පරිසර තත්ත්ව යථා තත්ත්වයට පත් කරන්නට යන විට අධික මුදලක්‌ වැය කරන්නට ද සිදු වේ.

1956 වර්ෂයේ දී ජපානයේ මිනමටා ප්‍රදේශයේ "චිසෝ" සමාගමේ රෝහලට ඇතුළු වූ අවුරුදු පහක්‌ වයසැති දරුවාට ඇවිදීමේ සහ කතා කිරීමේ අපහසුතා ඇති ව තිබිණි. පසුව ඔහු ගේ සහෝදරියකට ද එම රෝගය වැළඳී රෝහල්ගත කරන ලද අතර, පසුව එම ප්‍රදේශයේ සිදු කරන ලද සමීක්‌ෂණයෙන්, එලෙස රෝගී වූ අට දෙනකු හමු විය. පැතිරී යන ආසාදන තත්ත්වයක්‌ ලෙස එකල මෙය හඳුන්වා දුන් අතර එමගින් ස්‌නායු පද්ධතියට හානි වන බව වෛද්‍යවරුන්ට පැහැදිලි වී තිබිණි. 1950 දී පමණ එම ප්‍රදේශයෙන් ම හඳුනාගැනුණු  "බළල් නැටුම් රෝගය" (Cat dancing disease)ට බොහෝ සමාන වූ ලක්‌ෂණ මේ රෝගී වූ දරුවන් ද පෙන්වන බව සොයාගැනිණි.

කුමාමොටෝ සරසවියේ පර්යේෂකයන් විසින් සිදු කරන ලද අධ්‍යයනවල දී මිනමාටා මුහුදු තීරයේ ධීවර කර්මාන්තයේ යෙදුණු පවුල්වලින් රෝගීන් බහුලව වාර්තා වූ බව සොයාගන්නා ලදී. ඔවුන් ගේ ප්‍රධාන ආහාරය වූයේ මාළු සහ කරවල බව ද ඒවායේ අඩංගු කිසියම් රසායනික ද්‍රව්‍යයක්‌ මේ රෝගය සදහා හේතු විය හැකි බව ද පර්යේෂකයෝ විශ්වාස කළ හ. රෝගීන් ගේ හිසකෙස්‌ විශ්ලේෂණයට භාජන කළ අතර එහි දී රසදිය (Mucurry) සාන්ද්‍රගත වී ඇති බව ඔවුනට වාර්තා විය. මේ රෝගය සදහා හේතු වී ඇත්තේ රසදිය බව නිගමනය කළ අතර කෙලෙස රසදිය පරිසරයට එක්‌ වන්නේ ද යන්න බැලීම ඔවුන් ගේ ඊළඟ ඉලක්‌කය විය. මේ සදහා හේතු වන්නේ චිසෝ සමාගමෙන් කාලයක සිට බැහැර කරන අපද්‍රව්‍ය බව ද, එමගින් මිනමාටා මුහුදු බොක්‌ක වසර තිහක පමණ කාලයක සිට දූෂ්‍ය වී ඇති බව ද අනාවරණය විය.

පරිසරයේ රැෙදන රසදිය ජීවීන් ගේ ශරීර තුළට ඉතා පහසුවෙන් ඇතුළු වේ. ඒ ප්‍රධාන වශයෙන් ම ආහාර දාමය හරහා ය. ජෛව සංචයට ලක්‌ වන ලෝහයක්‌ වන රසදිය අවසානයේ දී

එක්‌රැස්‌ වන්නේ මිනිසා ගේ සිරුර තුළ ය. හානි කරන්නේ ප්‍රධාන වශයෙන් ම ස්‌නායු පද්ධතියට ය. සමායෝජනයේ අපහසුතාව, ඇස්‌ පෙනීමේ දුර්වලතා සහ අත්වල සහ පාවල ඉඳිකටු ඇනෙන්නාක්‌ මෙන් ඇති වන දැනීම් රසදිය විෂ වීමේ ලක්‌ෂණ වේ. "මෙතිල් මර්කරි" (Methyl Mucurry) නම් වූ රසායනිකය නිදහස්‌ කළ චිසෝ සමාගම හේතුවෙන් 2001 වන විට ජීවිත 1784ක්‌ බිලි වූ අතර මිනිසුන් 2265ක්‌ රෝගයට ගොදුරු විය. ඩොලර් මිලියන 86ක්‌ මිනිසුන් 10000ක්‌ අතර වන්දි ලෙස බෙදා දෙන්නට මේ සමාගමට සිදු වූ අතර එවැනි ම වූ විශාල මුදලක්‌ දූෂිත පරිසරය පිරිසිදු කිරීම සදහා වැය කිරීමට සිදු විය.

අමිහිරි මිනමාටා සිදුවීමේ මිහිරි අවසාන ප්‍රතිඵලය ලෙස 2013 ජනවාරි 19 දා ශ්‍රී ලංකාව ඇතුළු රටවල් 140ක්‌ එක්‌ ව රසදිය පරිසරයට එක්‌ නො කරන්නට එකඟ ව සම්මුතියකට අත්සන් කළ අතර එය "මිනමාටා සම්මුතිය" ලෙස හැඳින්වේ. මේ රටවල් අද වන විට රසදිය ජනනය කරන මානව ක්‍රියාකාරකම් නවතාලමින් විකල්ප සදහා යොමු වී තිබේ. එහෙත් තවමත් සමහර කටයුතු සහ කර්මාන්ත මානවයා ගේ දැඩි අවශ්‍යතාව මත ක්‍රියාත්මක වෙමින් තිබෙන බව නොරහසකි.

ඒ අතරින් ලොව රසදිය වායුගෝලයට නිදහස්‌ කිරීමට දායක වන ප්‍රධාන හේතුවක්‌ වන්නේ ගල් අඟුරු දහනයයි. ආසන්න වශයෙන් එය සියයට හැට පහක්‌ පමණ වන වේ. ස්‌වාභාවික පරිසරයේ (පාෂාණ තුළ) රසදිය හමු වන්නේ සිනබාර් (HgS) නම් වූ සල්ෆයිඩ ඛනිජයක්‌ ලෙස ය. ස්‌වාභාවික ජීර්ණය හේතුවෙන් රසදිය ඉතා සෙමෙන් පරිසරයට නිදහස්‌ වේ. ස්‌වාභාවික තත්ත්ව යටතේ දියරමය තත්ත්වයේ හමු වන ලොව එක ම ලෝහ වර්ගය වන්නේ ද රසදියයි. බොහෝ විට රත්රන් ලෝහය සමග එකට හමු වන ලෝහයක්‌ වන අතර එනිසා බොහොමයක්‌ රත්රන් පතල්වල දී ඉවත ලන පස්‌ සහ ගල් සමග මිශ්‍ර ව පරිසරයට නිදහස්‌ වේ. එය ප්‍රමාණිකව සියයට එකොළහක්‌ පමණ වේ. යකඩ නො වන ලෝහ වර්ග නිස්‌සාරණයේ දී ද, යකඩ නිස්‌සාරණයේ දී ද, සිමෙන්ති නිෂ්පාදනයේ දී ද, කෝස්‌ටික්‌ සෝඩා නිෂ්පාදනයේ දී ද පරිසරයට රසදිය නිදහස්‌ වන බව වාර්තා වේ. එපමණක්‌ නො ව රත්රන් කර්මාන්තයේ දී ද රසදිය භාවිත වන අතර එම කර්මාන්තයේ යෙදෙන්නන් පහසුවෙන් රසදිය විෂ වීමට ලක්‌ විය හැකි ය.

වර්තමානයේ ශ්‍රී ලංකාව තුළ රසදිය රත්රන් කර්මාන්තය සදහා භාවිත වන අතර අප භාවිත කරන ෆ්ලෝරසන්ට්‌ විදුලි බුබුළ තුළ ද රසදිය අඩංගු වේ. LED නිෂ්පාදන පැමිණි නිසා ඒවා භාවිතයෙන් ක්‍රමයෙන් ඉවත් වන මුත් තවමත් රට තුළ එම විදුලි බුබුළු සංසරණය වෙමින් පවතී. එනිසා තම ගෙවල, කාර්යාල හා කර්මාන්තශාලාවල එම බල්බ ඇත්නම් ඉතා පරීක්‌ෂාකාරී ව විධිමත් ව බැහැර කළ යුතු ව ඇත. උෂ්ණත්වමානවල ද රුධිර පීඩනමානවල ද රසදිය භාවිත වන බව අපි සැවොම දනිමු. එහෙත් අද වන විට ආජන්ටිනාව, ඔස්‌ටි්‍රයාව, පිලිපීනය, එංගලන්තය සහ ඇමෙරිකාව වැනි රටවල් සම්පූර්ණයෙන් ම මේවා භාවිතයෙන් ඉවත් වී ඇත. කෙසේ වෙතත් ශ්‍රී ලංකාව තවමත් සම්මුතියට අත්සන් කළ තැන ම ද යන්න සැලකිය යුතු කරුණකි.

ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ