විදුපත් ඉරුව

2017 ජනවාරි 11 බදාදා        04 බදාදා

මෙම සති අන්තය අතිශය කාර්යබහුල එකක්විය. ඒ අන් කිසිවක් නිසා නොව ගංවතුර උවදුරට ලක් වූ කැළණි ගං මිටියාවතෙහි ජිවත්වන කොළඹ අවට ජනතාවට සිදු වූ හානිය තක්සේරු කිරීමේ දුෂ්කර කාර්යයක් කරන්නට සිදු වීමයි. ජාතික ගොඩනැගිලි පර්යේෂණ ආයතනය සැම විටම මෙවැනි අභියෝගාත්මක කාර්ය සදහා උර දෙන්නට සැදී පැහැදී සිටිනා නිසාත් මෙවැනි දෑ පිළිබඳව ධනාත්මකව සිතනා පිරිසක් එහි ඇති හෙයිනුත් බොහෝ උද්යෝගිමත් ලෙස ද කාර්යශුර ලෙස ද මෙන්ම විනෝදාත්මකව ද එම සමීක්ෂණය සිදු කරන්නට හැකි වූ බව පැවසිය යුතුය.  

මෙම ගං වතුර උවදුර සිදු වී බොහෝ කල් වුවද පශ්චාත් ආපදා කළමනාකරණ කටයුතු නිසි පරිදි සිදුකරන්නට කඩිනම් වැඩපිළිවෙලක් අදාළ වගකිවයුතු ආයතනවලට නොමැති වීම පිළිබඳව කනගාටු වියයුතුවාක් මෙන්ම ඉතා වගකිවයුතු ලෙස ඔවුන්ගේ අවධානය ද මේ කෙරෙහි යොමුවිය යුතු බව පැවසිය යුතුය. මෙවැනි ආපදාවන්ට ලක්ව අවතැන් වන ජනතාව උදෙසා බොහෝ ආධාර උපකාර මුල්ම කාලයේ ලැබෙනා මුත් කල්යත්ම ඔවුන් පිලිබඳ මතකය අමතක වන බැවින් ස්ථිරසාර විසඳුමක් ඉතා කෙටි කලකින් ස්ථාපනය කල යුතුය. එවැනි වැඩපිළිවෙලක් සැකසීම එතරම් අසීරු දෙයක් නොවේ. මන්ද යත් ගං වතුර උවදුර මෙරටට අලුත් දෙයක් නොවනා බැවිනි. සෑම ගං වතුර ආපදා අවස්ථාවකදී ම ලබා ගන්නා අත්දැකීම් ඊළඟ සිදුවීම කළමනාකරණය කර ගැනීම සදහා යොදා නොගැනීම ද මෙහි දී අවාසිදායක තත්වයන් නිර්මාණය කරන බව සිහි තබා ගත යුතුය.    

පසුගිය වසර බොහෝ ආපදා ගෙන දුන් වසරක් විය. ස්වභාවික සංසිද්දීන් හේතුවෙන් හටගත් උපද්‍රව (Hazard) මෙම බොහොමයක් ආපදාවනට (Disasters) හේතු වූ බව පෙනී යයි. පසු ගිය මැයි මාසයේ ක්‍රියාත්මක වූ අසාමාන්‍ය කාලගුණික විපරියසයන් නිසා ගංවතුර උවදුර සහ නාය අනතුරු ද කෑගල්ල, රත්නපුර සහ කොළඹ දිස්ත්‍රික්ක බෙහෙවින්ම කළඹවාලන්නට හේතු වූ බව රහසක් නොවේ. ආපදා අවදානම අවම කිරීමේ (Disaster Risk Reduction) බොහෝ ක්‍රියාමාර්ග ගෙන තිබුනද ස්වභාවික සංසිද්දීන් නිසා ඇතිවන උපද්‍රවයන් (Natural Hazard) හට අභියෝග කල නොහැකි බව වරින් වර සිදුවන ආපදා මගින් අපට පෙන්වා දෙනු ලබන බව සිතිය හැක.

ගං වතුර උවදුර පිළිබඳව පෙර සුදානමක් තිබුනද මෙවර අනතුරට ලක්වීම පිළිබඳව ජනතාවටද යම් තරමකට දොස් පැවරිය යුතුය. විද්‍යාත්මක ක්‍රමවේද භාවිතාකර සිදුකරනා අනුමානයන් (Predictions) පිළිබඳව ජනතාව සතුටු දායක ලෙස ප්‍රතිචාර දැක්විය යුතුය. මෙවර එලෙස නොකිරීමේ ප්‍රතිපල ඔවුන් පමණක් නොව අප ද බුක්ති විදිනා බව කිව යුතුය. යම් පිරිසකගේ අත්තනෝමතික තීරණ මහාජනතාවගේ මුදල්හදල් පමණක් නොව බොහෝ පිරිසකගේ කාලයද කා දමන බව කිව යුතුය. මෙවර සිදු වූ ගං වතුර උවදුරේදී අදාළ ආයතන ලබා දුන් අනතුරු ඇඟවීම් අනුව ජනතාව ක්‍රියාත්මක වුවා නම් බොහොමයක් අලාභ හානි අවම කරගන්නට තිබුණි.    

මේ තත්වය නාය උවදුර අවම කිරීමේ ව්‍යපෘති කෙරෙහිද ඉතා දරුණු ලෙස බලපාන බව පෙනී යයි. මේ වනවිටත් නාය අනතුර සිදුවිය හැකි යැයි අනුමාන කරන ප්‍රදේශ හඳුනාගෙන ඇති අතර එම ප්‍රදේශ අධි අවදානම්, මාධ්‍ය අවදානම් සහ අඩු අවදානම් ලෙස කලාපකරණයට ලක් කොට ඇත. එම ප්‍රදේශ සිතියම් ගතකර ඇත්තේ භූ විද්‍යාඥයින්ගේ ප්‍රභල සහ කැපී පෙනෙන මැදිහත් වීම මත වන අතර ඔවුන් කැප කල කාලය පමණක් නොව වැය කර ඇති ධනය ද බොහෝ වෙයි.. ඒ සදහා ජාතික ගොඩනැගිලි පර්යේෂණ සංවිධානයෙන් ලද ප්‍රමුඛ දායකත්වය  අතිමහත් බව කිව යුතුය. ඒ සියල්ල මහජනතාවගේ මුදල් වෙයි. යම් ප්‍රදේශයක පාෂාණ වර්ගය සහ එහි ව්‍යුහාත්මක ලක්ෂණ,  භුමියේ ආනතිය, ජලවහන රටාව යනාදී ප්‍රමුඛ කරුණු ගණනාවක් කේන්ද්‍ර කොට සකසන ලද මෙම සිතියම් සැකසීම සදහා භූ විද්‍යාත්මක දැනුම සහ ප්‍රයෝගික භාවිතය අතිශය වැදගත් වේ. ලංකාවේ මධයම කඳුකරය ඇතුළු දිස්ත්‍රික්ක 13ක් සඳහා නිර්මාණය කරන ලද මෙම සිතියම් සෑම අදාළ පළාත් පාලන ආයතනයක් වෙතම ලබා දී ඇති අතර අවශ්‍ය වේ නම් යම් අයෙකුට ජාතික ගොඩනැගිලි පර්යේෂණ සංවිධනය වෙතින් ද ලබා ගත හැක. නමුත් වැදගත් වන්නේ එම සිතියම් හමස් පෙට්ටියේ දමා පරිස්සම් කිරීම නොව භාවිතයට ගැනීමයි.

මැයි මාසයේ සිදු වූ නාය ආපදා සමීක්ෂණ කටයුතු වලදී පෙනී ගිය කරුණක් වන්නේ මෙම සිතියම් පිළිබඳව ජනතාවගේ ඇති අඩු දැනුවත්බාවයයි. එනිසාම බොහොමයක් ජනතාව නව නිවාස තැනීමේදී මෙම සිතියම් භාවිතාකර තම ඉඩම පිළිබඳව තොරතුරු විග්‍රහ කර නොගන්නා බව පෙනී යයි. නාය අවදානම ඇති දැනට නම් කර ඇති මෙම දිස්ත්‍රික්ක 13 හිම බොහොමයක් ජනතාව මේ පිළිබඳව දැනුවත් කර ඇතත් මෙවැනි දේ ඔවුන්ගේ ග්‍රහණයට හසු වී නොමැති බව විටෙක ප්‍රයෝගිකවම පෙනී ගිය කරුණකි. නමුත් පුදුමය වන්නේ සමහර පිරිසක් ඉතා හොඳින් මෙම තත්වය ග්‍රහණය කරගෙන තිබීමයි. මෙවැනි අනතුරක් සිදුවන අවස්තාවලදී ඔවුන්ගේ ක්‍රියාකාරිත්වය ඉතා ප්‍රසංශනීය බව කිව යුතුය. මෙහි ලා භූ විද්‍යාඥයින්ගේ කාර්ය භාරය අතිශය තීරණාත්මක බව කිව යුතුය, භූ විද්‍යඥයින් හෝ ප්‍රභලව එම දැනුම ග්‍රහණය කර ගත්තෙකුට හැර අන් අයෙකුට නාය ආපදා පිළිබඳ වූ මූලික සිද්ධාන්ත සාමාන්‍ය ජනතාවට පැහැදිළි කල නොහැකි බව පිළිගත යුතුය. ඔවුනට ඉතා යහපත් ලෙස පවතින සහ ඇතිවන අවදානම පිළිබඳව ඔවුනට මනා අවබෝධයක් ලබා දිය හැක.

ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ