විදුපත් ඉරුව

2017, 25 වැනි බදාදා

පෘථිවියේ ජිවය පවත්වාගෙන යන්නට ජලයෙන් ලැබෙන්නේ නොමද සහයෝගයකි. ඒ බව ඉතා හොඳින් දැනෙමින් පවතින කාල වකවානුවකයි අප මේ ගත කරන්නේ. මෙවර නියඟයක් ඇති විය හැකි බව අනතුරු අඟවා ඇති මොහොහතක ජල සංරක්ෂණය සහ බිමට සුදුසු පිරිසිදු ජලය ලබා දීම සඳහා වහ වහා විධිමත් ක්‍රියා දාමයක් සකස් විය යුතුය. නියඟයේ බලපෑම පෙන්වමින් මේ වන විට විවිධ ගැටළු පැන නැගෙමින් පවතින පෙනී යයි. මහවැලි ගඟේ අවම ජල මට්ටමවත් මේ වන විට පවත්වාගෙන යා නොහැකි බව  අන්තර් ජලාශ දිය දහරවල් නිරීක්ෂණයෙන් ඉතා හොඳින් පැහැදිළි වේ. ජලාශ වල ජල මට්ටම අඩු වීම විද්‍යුතය නිපද වීම සඳහා පොසිල ඉන්ධන දහනයට වඩ වඩාත් යොමු විය යුතු බවට ඉඟි කරයි.

නියඟය ගංගා තුලට මුහුදු ජලය කාන්දු වීමට හේතුවක් වෙයි. එනිසා ඒ අවට පිරිසිදු ජල මුලාශ්‍ර මුහුදු ජලය හා මිශ්‍ර වී බීමට ගත නොහැකි තත්වයට පත් කරයි. මෙම තත්වය පසු ගිය විවිධ කාල වකවානු වල  ඇති වූ නියඟ වලදී කැළණි ගඟේ ද කළු ගඟේ ද ඇති විය. මෙවරත් කළු ගඟේ මේ තත්වය ඇතිවෙමින් පවතින බව පෙනී ගොස් ඇත. මුහුදු ජලය ගංගා ජලය හා මිශ්‍ර වීම ජලයේ දිය වී ඇති අයන මට්ටම ඉහල නංවා ලන්නට හේතු වෙයි. එනිසා අයනික සාන්ද්‍රණය ඉහල යයි. අයන ගෙන එන්නේ ජලයෙහි දියවූ ලවණයි. මුහුදු ජලයේ අයන සාන්ද්‍රණය සලකු විට එහි බොහෝවිට වඩා ප්‍රමුඛව දිය වී ඇත්තේ සෝඩියම්, කැල්සියම්, මැග්නීසියම් වැනි ධන අයන මෙන්ම ක්ලෝරීන්, සල්ෆේට් වැනි ඍන අයන ද වෙයි. සෝඩියම් සහ ක්ලෝරීන් සාන්ද්‍රණ අධිකව ඇති නිසා එමගින්  නිර්මාණය වන සෝඩියම් ක්ලොරිඩ් ලවණය මුහුදු ජලයේ ප්‍රමුඛ ලවණ ය ලෙස හැඳින්විය හැක. මුහුදු ජලයට ලුණු රසයක් එක් වී ඇත්තේ එනිසායි.

විද්‍යුතය සන්නයනය කරන්නට අවැසි වන්නේ ඉල්ක්ට්‍රොන වන අතර ධන සහ සෘණ අයන ඇත්නම් ඒ ද විද්‍යුතය සන්නයනය සදහා කදිමය. ජලීය ද්‍රාවන තුලින් විද්‍යුතය ගලා යන්නේ මෙම ධන සහ සෘණ අයන වල ක්‍රියාකාරිත්වයෙනි. යම් ලවණයක් ජලයේ දියවී අයන වලට වෙන්වීම මේ කාරිය සදහා බෙහෙවින් හේතු වෙයි. අධික ලවණතාවය නිසා මුහුදු ජලය ඉතා හොඳින් විද්‍යුතය සන්නයනය කරයි. එනිසා මුහුදු ජලය ඉතා හොඳ විද්‍යුත් සන්නායකයක් ලෙස හැඳින්විය හැක. පිරිසිදු ජලය ඉතා අඩු ලවණ ප්‍රමාණයකට හිමිකම් කියයි. එනිසා ලුණු රසයක් ගෙන දෙන්නේ නැත. විද්‍යාගාරයේ භාවිතා කරන සංශුද්ධ ජලය නිපද වෙන්නේ එහි ඇති බොහොමයක් අයන ඉවත් කිරීමෙනි. ප්‍රති ආසෘතියෙන් නිපද වෙන්නේ ද ලවණ හෝ අයන අඩු ජල යයි.

ද්‍රාවණයක ගැබ් වී ඇති හෝ දියවී ඇති ලවණ හෝ අයන ප්‍රමාණය නිශ්චය කිරීම සදහා භාවිතා කෙරෙන එක් මිනුමක් වන්නේ එහි සන්නායකතාවය මැනීමයි. සන්නායකතාවය යනුවෙන් හැඳින්වෙන්නේ යම් ද්‍රාවනයක් තුලින් ගමන් කරවිය හැකි විද්‍යුත් ප්‍රමාණයයි. “ඒකීය දුරක් ගමන් කරන විද්‍යුත් ධාරාව” ප්‍රකශ කෙරෙන ඒකකය වන්නේ “සිමන්ස්” (Siemens) නම් වේ. “සීමන්ස්” යනු ඒකීය විභය අන්තරයක් (1V) ඇතිවිට නිපදවෙන ඒකීය විද්‍යුත් ධාරාව (1A) ලෙස හැඳින්විය හැක. සම්මතයන්ට අනුව එවිට සන්නායකතාවය ප්‍රකාශයට පත් කෙරෙන්නේ  “මීටරයට සිමන්ස්” (m/S) ලෙසයි. මෙම සම්මතයෙන් බිඳී “මීටරයට මිලි සීමන්ස්” (mS/m) ලෙස හෝ “මීටරයට මයික්‍රෝ සීමන්ස්” (μS/m) ලෙසද යෙදෙන අවස්ථා ඇත. “ප්‍රතිරෝධකතාවය” සන්නයකතාවයේ පරස්පරය වේ. කෙසේවෙතත් අප හොඳින් සිහි තබා ගත යුතු කරුණ වන්නේ සන්නායකතාවය වැඩි වීම යනු කිසියම් හෝ ද්‍රව්‍යයක් හෝ ද්‍රාවනයක් තුල විද්‍යුත් ශක්තිය ඒක රාශි වීමක් නොවන බවයි. නැතහොත් වැඩි සන්නයකතාවයකින් යුක්ත ද්‍රාවන යනු විද්‍යුතය ගැබ් වූ ද්‍රාවන නොවන බවයි. අත්‍යන්තයෙන්ම ඉන් හැඟෙන්නේ එහි පවතින අයන හෝ ලවණ සාන්ද්‍රණය පිලිබඳ මිනුමක් පමණි.

සංශුද්ධ ජලයේ සාමාන්‍ය සන්නායකතා අගය වන්නේ 5.5 μS/m වන අතර බීමට ගන්නා ජලයේ එය 5-50 mS/m අතර පමණ වූ අගයක් ගනී. එම ප්‍රමාණය සංශුද්ධ ජලයේ සන්නායකතාවය මෙන් දහස් ගුණයක් වෙයි. මුහුදු ජලය සැලකු විට සන්නායකතාවය 5 S/m පමණ වන අතර එම ප්‍රමාණය සංශුද්ධ ජලයේ මෙන් මිලියන ගුණයක් පමණ වේ. මුහුදු ජලයේද එක් එක් සාගර වල සන්නායකතාවය වෙනස් වෙයි. වැඩිම සන්නායකතාවයක් පෙන්විය හැක්කේ මල මුහුදෙහිය. ගංගා වල වුවද සන්නායකතාවය අඩු වැඩි වෙයි. ගංගාවක පටන් ගැන්මේ ඇති ජලයෙහි සන්නයකතාවයට වඩා වැඩි සන්නායකතාවක්  එහි පහලට යත්ම නිරීක්ෂණය කල හැකි වේ.  

ගංගාවක ජල මට්ටම අඩුවන්නට නියඟය ප්‍රභල ලෙස බලපායි. එමෙන්ම ගඟෙහි ගැඹුර වැඩිවීමද එම තත්වය වර්ධනය කරන්නට හේතුවෙයි. මෙනිසා මුහුදු ජලය රට තුලට කාන්දු වීමේ හැකියාව වැඩි වෙයි. වර්තමානයේ ගංගාවල ගැඹුර වැඩි කරන්නට හේතු වී ඇත්තේ ද අධික ලෙස වැලි ගොඩ දැමීමයි. ඒ හා සමගාමිව ගංගා ජලයේ වේගය අඩු වීමද මුහුදු ජලය රට තුලට ගෙන ඒමට හේතුවන බව පැවසිය යුතුය. එපමණක් නොව දිගු කාලීනව ගත් කල මුහුදු මට්ටම ඉහල යාමද මේ සදහා හේතු වෙයි. ඉඩෝරය නිසා ජලයේ සාන්ද්‍ර ගත වීමද, ලවණ මිශ්‍රිත ඛණිජ නිධි ජලයේ දියවිමද මතුපිට සහ භූ ගත ජලයේ සන්නායකතාවය වැඩි කරන්නට හේතු විය හැක.

ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ