සිදු වන ව්‍යසනය ද එය සිදු වන්නේ කවර දා දැයි පැවසීම ද වරෙක ආපදාවක්‌ මවන්නේ නියපොත්තෙන් කඩන්නට ඇති දේ පොරොවෙන් කපන්නට ඉඩ හැරීමෙන් පමණක් නො ව පය බරවායට පිටිකර බෙහෙත් බැඳීමෙන් ලෙඩ ඔඩු දිවීම නිසා ද බව මීතොටමුල්ල ෙ€දවාචකය අපට පැහැදිලි කර දෙන සත්‍යයයි. ඩිමෝ බඩියකට අලියකු පැටවීම කොහෙත් ම කළ හැක්‌කක්‌ නො වේ. එවිට සිදු වන්නේ කුමක්‌ දැයි අපට හොඳින් පැහැදිලි වේ. කෙසේ නමුත්, මේ ලියන මොහොත වන තුරු ද සිද්ධියෙන් මිය ගිය සංඛ්‍යාව කොපමණ දැයි නිශ්චිතව ගණනය කළ හැකි වී නොමැත. මෙවන් අවස්‌ථාවක ආපදා කළමණාකරණය සංවිධානගත වී දැයි ගැටලුවක්‌ ද පැනනගියි. දහවල ද නැවත නැවතත් වළේ වැටෙන්නේ නම් එය එළිය පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක්‌ නො ව දැක්‌ම පිළිබඳ ගැටලුවක්‌ බව අප තේරුම්ගත යුතු ය.
මෙරට කුණු ගැන කථා කරන්නේ දශක ගණනාවක සිට ය. විසදුම් සොයන්නේ විද්වතුන් නො ව දේශපාලකයන් ය. විද්වතුන් දේශපාලකයන් වීම කෙතරම් කදිම දැයි අප කල්පනා කළ කාලයක්‌ විය. එහෙත් එවැන්නන් ගෙන ආ අඳුරු ආදර්ශ නිසා අප ගේ සිතිවිල්ල පුස්‌සක්‌ වී ඇති බව මේ වන විටත් පැහැදිලි වී හමාර ය. විද්වතුන් දේශපාලකයන් වීමෙන් සැම විට ම පලක්‌ වන්නේ ද නැත.
කොළඹ කුණු ප්‍රශ්නයට පැහැදිලි පිළිතුරක්‌ මේ වන තුරුත් ලැබී නොමැත. මෙරට විශ්වවිද්‍යාල බොහෝ පර්යේෂණ සිදු කරමින් කසළ කළමනාකරණයට අවැසි මහඟු සහායක්‌ මේ වන විටත් ලබා දී ඇත. ඒවා ප්‍රායෝගිකව යෙදවීමේ හැකියාවක්‌ ඇති දැයි බැලීමට කුමන හෝ කලක මෙරට බලයට පත් වන රජයක්‌ උත්සාහ කර ඇත් දැයි ඔබට මතකයට නැගිය හැකි ද?
මීතොටමුල්ලට සිදු වූ ෙ€දවාචකය මෙරට තවත් කොහේ හෝ තැනක ගොඩගැසෙන කුණු කන්දකට සිදු විය හැකි ය. එනිසා කුණු ගොඩ ගැසීමට වඩා ගොඩ අඩු කරගන්නා ක්‍රමවේදයන් ගැන සිතිය යුතු ය. මෙරට විවිධ හේතුන් නිසා භාවිතයට ගත හැකි භූමියේ ඉඩ සීමා වෙමින් පවතී. ඉදිරියේ දී එය ද බරපතළ කාරණයක්‌ වනු ඇත. ඉදිරි අනාගතයේ දී ජනගහනය වැඩි වීම නිසා පවතින සැම අස්‌සක්‌ මුල්ලක්‌ නෑර ඔවුන් ගේ පදිංචිය තහවුරු වෙයි. එය මෙරට පම්පෝරි ගසනා නගර නිර්මාණකරුවන් ගේ පිළුණු වූ සංකල්පවල ප්‍රතිඵලයක්‌ වනු ඇත. මෙවැනි තත්ත්වයක්‌ යටතේ ඔවුන් නාමිකව ගෙන එන ආපදා ප්‍රත්‍යස්‌ථ නිවාස ඉදි කරන්නේ කොහේ දැයි කල්පනා කර බැලිය යුතු ය.
නො දිරන කසළ බොහොමයක්‌ නැවත වාරයක්‌ භාවිතයට ගත හැකි ය. විශේෂයෙන් ම වීදුරු සහ යකඩ අත්‍යශ්‍යයෙන් ම නැවත භාවිත නො කරන්නේ නම් නිෂ්පාදනය සදහා අවැසි අමුද්‍රව්‍ය දිනෙක හිඟ වනු ඇත. විවිධ වර්ගවල පොලිතින් ද නැවත භාවිතයට ගත හැකි ය. මේ සදහා නම් මහජනතාව ගේ සහාය අවශ්‍ය වේ. ඉදින් ඔවුන්ට පිරිසිදුවට පොලිතින් ලබා දිය හැකි නම් ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කිරීම මොන කඡ්ජක්‌ දැයි සිතේ. කඩදාසි ඉවත ලන්නේ නැවත නිෂ්පාදනයට කැපෙන වෘක්‌ෂ මෙපමණ ප්‍රමාණයක්‌ දැයි අවබෝධයක්‌ ඇති ව නම් නො වේ. ඉතා පහසුවෙන් ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කර කඩදාසි නැවත භාවිතයට ගත හැකි ය. මෙය ගෘහස්‌ථ කර්මාන්තයක්‌ ලෙස වුව පත්වාගෙන යා හැකි ය. ඉදින් ඔබත් මේ ගැන අවධානය යොමු කරන්නේ නම් ගොඩ ගැසෙන කසළ ගොඩ අඩු කරන්නට කුඩා හෝ දායකත්වයක්‌ හෝ ලබා දිය හැකි ය.
ජීව වායු උත්පාදනය සදහා අපූරු අමුද්‍රව්‍ය කාබනික කසළ මඟින් සැපයෙන බව අමුතුවෙන් විස්‌තර කිරීම අවශ්‍ය නැත. ධන උල්පතක්‌ පාදාගන්නට මේ කදිම අවස්‌ථාව ප්‍රයෝජනයට ගන්නකු නම් නැත. ඒ සදහා මහඟු අවස්‌ථා මෙරට විද්වතුන් එළිදක්‌වා ඇත. මොරටුව විශ්ව විද්‍යාලයයේ මහාචාර්ය අජිත් ද අල්විස්‌ මහතා ඇතුළු පර්යේෂකයන් පිරිසක ත්‍රී රෝද රථ ධාවනය සදහා ජීව වායු භාවිතය ගැන අත්හදා බැලූ හ. එය ඉතා සාර්ථක බව පර්යේෂණ ප්‍රතිඵලවලින් පැහැදිලි වී ඇත. එහෙත් මේ ඉවත ලන ටොන් ගණන් වූ කාබනික කසළ භාවිතයෙන් ජීව වායු උත්පාදනය ගැන, පවතින එකදු හෝ රජයක්‌ සලකා නො බලන්නේ මන්දැයි යන්න ගැටලුවක්‌ නො වන්නේ ද?
කුණු ප්‍රශ්නය මෙරටට පමණක් ආවේනික වූ ගැටලුවක්‌ නො ව අනෙක්‌ රටවල ද ඇත්තා වූ ගැටලුවක්‌ බව පවසමින් සමහර උදවිය මෙය තනුක කරන්නට උත්සාහ කරන බව පෙනී යයි. ඒ ඔවුන් ගේ නොහැකියාව වසා ගැනීමට බව ය අපට නම් සිතෙන්නේ. ලෝකයේ අනෙක්‌ රටවල එසේ වුව ද මේ සදහා විසදුමක්‌ සොයා නො ගන්නේ නම් ශ්‍රී ලාංකිකයන් ලෙස අප පැරදුණු ජාතියක්‌ වනු ඇත. මේ සදහා ක්‍රියාත්මක වීම බිම් මට්‌ටමේ සිට ම සිදු විය යුතු බව ය අප ගේ හැඟීම වන්නේ.
තම තමන් ගේ නිවාසවල සහ කාර්යාලවල දිනෙක දී ඉවත ලන කෑම ප්‍රමාණය කොපමණ දැයි කල්පනා කර බලන්න. මේ උත්සව කාලයේ ගොඩ ගැහෙන කඳු ගණන් උස ඉවත ලන කෑම කියා පාන්නේ අනවශ්‍ය ගොඩ ගැසීමක ප්‍රතිඵල නො වේ ද? බුදු දහමේ කියා දෙන සංකල්ප ්‍රsaක්‍රියාත්මක කරන්නට සිහි තබාගන්නේ නම් මෙලෙස නො වනු ඇත. තමනට අවැසි ප්‍රමාණය බෙදා ගැනීමට නිතර සිහි තබාගත යුතු ය. 'ඉවතලෑම' අඩු කිරීමට සිහිතබාගත යුතු ය. එය අංක එක විය යුතු ය. සැම විටක ම එම සංකල්පය පිළිපැදීමට සිහි තබාගත යුතු ය.
කෙසේ වෙතත් කොළඹ කුණු සදහා වගකිවයුතු වන්නේ කොළඹ ජනතාව පමණක් නො වේ. දිනකට කොළඹට එන ලක්‌ෂ ගණනක ගේ කුණු ද මේ ගොඩට ම එකතු වේ. එනිසා සුපුරුදු රාජකාරි සදහා කොළඹට පැමිණෙන්නන් ගෙන එන කුණු කොළඹ ඉතිරි නො කරන්නට වගබලාගත යුතු ය.
වල්මත් වූ දේශපාලන පක්‌ෂවල පුද්ගලයන් ගේ උද්ඝෝෂණවලට ද කන් දෙන්නට සිදු වුව හොත් සිදු වන්නේ නිසි තීන්දු තීරණ ක්‍රියාත්මක කිරීමට නොහැකි වීම ය. විද්වත් මතිමතාන්තර සැලකිල්ලට ගෙන නිසි දේ ක්‍රියාත්මක කරන්නේ නම් මෙවැනි විපත් තව දුරටත් සිදු නො වනු ඇත.
ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ