08.08.2021

විශ්ව භූවේදය

උල්කා වර්ෂා

උල්කා යනු යමෙකුට ආකාශ පාෂාණ ලෙස වුව හැඳින්විය හැක. සෑම දිනකම උල්කා පතනය වේ. මේ වන විට විද්‍යාඥයින් ගණනය කර ඇති ආකාරයට දිනක දී ටොන් පනහකට (48.5) ආසන්න ප්‍රමාණයක් මෙලොවට පතිත වෙයි. එක දෙක පතිත වෙනවා මෙන්ම වර්ෂාවක් ලෙස බොහෝ ප්‍රමාණයක් වුව පතිත වන අවස්ථා ඇත. එලෙස පතිත වීම් අපටවරින් වර වාර්තා වේ.

අපගේ වායුගෝලය හරහා ගමන් කරන විට ඔක්සිජන් සමග ප්‍රතික්‍රියා කරමින් බොහොමයක් උල්කා ගිනි ගෙන දැවී විනාශ වී යයි. එනිසා අතරමගදීම තම ගමන නිම කරමින් උල්කා විනාශ වී යයි.

උල්කා වර්ෂා ඇතිවන්නේ බොහෝ විට උල්කා විසිරුණු කලාපයක් හරහා පෘතුවිය ගමන් කරන විටයි. මේවා වල්ගා තරු තම ගමනේදී අත්හරිනු ලැබූ පාෂාණ කැබලි වන අතර බොහෝ විට සාම වසරකම අගෝස්තු මාසයේදී අපට උල්කා වර්ෂාවක් දැක ගැනීමේ වාසනාව හිමි වේ.

උල්කා වර්ෂා මගින් ඇතිකරන බලපෑම කවර ආකාරයේද යන්න මේ වනවිට විද්‍යඥයින් විසින් පර්යේෂණය තුලින් විශ්ලේෂණය කරනා බව වාර්තා වේ. පෘථිවිය තම ගමන් මග මෙන්ම ඒ නිසා ඇති විය හැකි කාලගුණික සහ දේශගුණික බලපෑම ද එනිසාම මෙළොව වෙසෙන ජිවින්ට ඇති විය හැකි බලපෑම ද මේ තුලින්  නිර්ණය කිරීම ඔවුන්ගේ අරමුණ වේ.

තම ගමන නිම කරන්නට සමත් වූ උල්කා බොහෝ ප්‍රමාණයක් මෙළොව මතුපිට විසිරි පැතිරී ඇත්තේය.භූ විද්‍යාඥයින් ලෙස ඔබගේ කාරිය විය යුත්තේ මේවා තම අවට පරිසරය තුලින් හඳුනාගැනීමයි.

විශේෂයෙන්ම අතිතයේ දී පතිත වූ මෙම ආකාශ පාෂාණ අවසාදිත පාෂාණ සමග නොනැසී පැවතිය හැකි බවයි භූ විද්‍යාඥයින්ගේ අදහස වන්නේ. එනිසා මේ පිලිබඳ අවධානය යොමුකරන භූ විද්‍යාඥයින් ඇති පැරණි අවසාදිත පාෂාණ ඇති සුක්ෂම ලෙස අධ්‍යනය කරමින් සිටී. උල්කා වල අඩංගු වන්නා වූ සුවිශේෂී රස්යනයක් වන ක්‍රෝමියම් ඔක්සයිඩය පිළිබඳව ඔවුන්ගේ අවධානය යොමු වී ඇත.

පැරණි අවසාදිත පාෂාණ තුල සැඟවුණු උල්කා වල රසායනය පිළිබඳව අවධානය යොමුකළ ලුන්ඩ් වින්ශ්ව විද්‍යාලයේ භූ විදඥයින් අපූරු තොරතුරැ රැසක් අනාවරණය කරමින් සිටි. ඔවුනට අනුව පසුගිය වසර මිලියන 500 ක කාලසීමාව තුල එවන් වර්ෂා 16 වතාවක් පමණ ඇති වී ඇති බව සොයාගෙන ඇත. විව්ධාකරයේ උල්කාෂ්ම දසදහසක් පමණ විශ්ලේෂණය කල ඔවුන් පවසන්නේ එනිසා විවිධ වර්ග වලට අයත් උල්කාෂ්ම හඳුනාගැනීමට හැකි වූ බවයි.

වසර මිලියන 66 කට පෙර මෙලොවට පතිත වූ කිලෝමීටර දහයක් පමණ විශාල වූ උල්කාවක් පෘතුවියේ ගැටීම නිසා ඉතා අවාසනාවන්ත ලෙස මෙළොව විසු යෝධ උරගයන් සපුරා අතු ගා දමන්නට සමත් වූ බව අප හොඳින්ම දන්නා කරුණකි.

ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ