Thursday, 6 April 2017


විදුපත් ඉරුව

2017 අප්‍රේල් 04 බදාදා

හරප්පන් ශිෂ්ටාචාරය වසර 3000 ට පමණ පෙර ඉන්දියානු මහද්වීපයේ තිබූ ප්‍රභල සහ දියුණු ශිෂ්ටාචාරයකි. ඉන්දු නිම්නය කේන්ද්‍ර ක‍ර බිහි වූ වෙළඳ නගරයක් වූ මොහෙන්ජෝ-දාරෝව එතරම්ම ප්‍රභලව තිබුනද එහි අඛණ්ඩ බව පවත්වා ගන්නට හැකි වූයේ නැහැ. කාලගුණික විපරියාසයන් හේතුවෙන් එම අපූරු ශිෂ්ටාචාරය මෙලොවින් අතුගා දමන්නට හේතු වූ බවයි විද්‍යාඥයින්ගේ මතය වන්නේ. පරිසරයට බලපෑමක් කරන්නට තරම් වූ ප්‍රභලත්වයක් ඔවුන් සතු නොවූ නිසාදෝ ස්වාභාවිකත්වය ඇතිකළ වෙනස්කම් දරා ගන්නට ඔවුනට හැකි වී නැහැ.

අදූරදර්ශී මානව ක්‍රියා අදවන විට ලෝක පරිසරය ප්‍රභල ලෙස වෙනස් කරමින් ඉන්නා බව අප ඉතා හොඳින්ම දන්නා කරුණක්. එනිසාම කාලගුණික විපරියසයන් ආරම්භ වී එහි ප්‍රතිඵල පෘථිවිවාසි අප සියල්ල භුක්ති විඳිමින් සිටියි. ලෝක උණුසුම ඉහල යාම නිසා එකිනෙක බැඳුන තවත් බොහෝ දිගු දාම ක්‍රියා ආරම්භ වී සංකීර්ණ තත්වයක් ඇති වී තිබෙන බව තේරුම් ගත යුතුය. ධ්‍රැවාසන්න හිම දිය වී සාගර පිරෙන්නේ මුහුදු මට්ටම ඉහල දමමිනි. එනිසා සමහර දුපත් යටවී ජිවත් වන්නට අවැසි ඉඩකඩ අඩු වී යයි. ලෝක උණුසුම් වැඩිකරන තාපය ගිලගන්නා සාගර ජලය ඉදිමෙන්නේත් එනිසාමය. අකල් වැසි මෙන්ම අකල් වියළි කාලයන් ද ඇතිවන්නේත් මෝසම් කාලයන් වෙනස් වන්නේත් එනිසා බව විද්‍යාඥයින්ගේ මතයයි.

ගස් කපා වනාන්තර විනාශ කිරීම හේතුවෙන් මතු පිට සශ්‍රික පස් වැස්ම ගසා ගෙන යෑම ද එනිසාම මුඩු බිම් ඇතිවීමද ආහාර නිෂ්පාදනය සඳහා සිමා ඇති කරයි. නිසරු බිම් අස්වද්දන්ට නව තාක්ෂණය පිහිටට ආවද එයද ගහෙන් වැටුන මිනිසාට ගොනා ඇනීමක් බඳු වී ඇත. ශ්‍රී ලංකාව විෂයෙහි ඒ සදහා කදිම නිදසුන් ඇත. කෘෂිකර්මය උදෙසා නව ආරක ගමනක් යන්නට ශ්‍රී ලංකික විද්‍යාඥයෝ අත්හදා බලමින් පැවතී බටහිර තාක්ෂණය සහ විද්‍යා දැනුම යොදා ගත්තේ වුවද එය මේ වනවිට බොහෝ ගැටළු මතු කර ඇත.

රජරට වකුගඩු රෝගය මේ වන විට රජකමට සුදුසු ගොවියා අසරණ කර ඇත. ඔවුන් පසු වන්නේ මරණිය මොහතකය. නව තාක්ෂණය සමග ආ රසායනික පොහොර මතු පිට ජල මුලාශ්‍ර වලට එක් වීම හේතුකොටගෙන රජරට ජනතාවගේ සාම්ප්‍රදායික පානීය ජල සම්පත් අහිමි කළේය. එනිසා කටිනත්වය අධික භූ ගත ජල පානයට හුරු වූ , වසර සිය ගණනක් තිස්සේ සුමට ජල පානයට හුරු වූ ඔවුන්ගේ වකුගඩු හදිසි වෙනස ග්‍රහණය කර ගත්තේ නැත.  එනිසාම ඔවුන් ලෙඩ වන්නට විය. මේ තත්වය තවමත් නිසි පරිදී යමෙක් තේරුම් ගත්තේනම් වකුගඩු රෝගයට තවමත් පිලියමක් සොයා නොගත්තේ යැයි නොකියනු ඇත. තවමත් සාකච්චා සම්මන්ත්‍රණ පැවැත්වෙන්නේ එනිසා විය හැකියි. ඵල නොලබනා කතාවට අප බොහෝ දක්ෂයෝ වෙමු.

මෙහි සඳහන් කරන කල් පිටියේ කතාවෙන් කියවෙන්නේ ද තාක්ෂණයේ සහ නවීන විද්‍යාවේ කෙරුම් නිසා සිදුව තිබෙන අභාග්‍යය යි. කල්පිටිය භුමි අර්ධය සකස් වන්නේ අත්‍යන්තයෙන්ම වැලි වලිනි. නිසරු බිමක් මුත් එහි බොහෝ වගාවන් සිදුකරන්නේ විශ්මය ජනක ලෙසයි. වැලි පොලව අස්වද්දන්නට ඔවුන් යොදා ගන්නේ නවීන තාක්ෂණයයි. අධික ලෙස රසායනික පොහොර භාවිතය සාමාන්‍යකරණය වී ඇත්තේ වසර ගණනාවක සිටයි. වගාවට දමනා ජලය වැලි පොළොවේ නොරැදෙන හේතුවෙන් නිරන්තරයෙන්ම ජලය පොම්ප කරන්නට සිදුවේ. නැවතත් සියලු පොහොර රැගෙන භූ ගත ජලයට මිශ්‍ර වන්නට වැඩි කාලයක් අවැසි වන්නේ නැත. සියුම් වැලි අතරින් පහලට බසිනා පොහොර මිශ්‍ර ජලය නැවත නැවතත් භාවිතයට ගන්නට හැකිවන්නේ එහි පවතින සුවිශේෂී භූ විද්‍යාත්මක පසු බිම නිසයි.

කල්පිටිය ජනතාව බිමට ගන්නේ ද මෙම භූගත ජලයයි. සෑම නිවසකම නල ලිඳක් ඉදි කර ඇති අතර එම ජලය වගාවට ද යොදා ගනී. පොහොර මිශ්‍ර වීම නිසා මෙම භූ ගත ජලයේ නයිට්‍රේට ප්‍රමාණය වැඩි කරන්නට හේතු වී ඇති බව කලකට ඉහතදී මා සිදු කල පර්යේෂණයකින් පැහැදිළි විය. තිබිය යුතු නිර්දේශිත අගය මෙන්  දස ගුණයකට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් නයිට්‍රේට මෙම ජලයේ අඩංගු බව එහිදී ඔප්පු විය. නයිට්‍රේට මිශ්‍රිත ජලය පානය කිරීම අගුණ වන්නේ විවිධ සෞඛ්‍ය ගැටළු ඇති කරන බැවිනි. දරුවන් ලැබෙන්නට ඉන්නා කාන්තාවන් මෙම ජලය පානය කිරීමෙන් නිල් පැහැති දරුවන් බිහි කරන්නේ නයිට්‍රේට දරුවාගේ රුධිරයේ හිමොග්ලොබින් මට්ටම අඩු කරන බැවිනි.

ඇතිව තිබෙන ව්‍යවසනය වාසියක් බවට පත් කරගන්නත් එමගින් එය සමනය කර ගන්නත් ප්‍රඥාවන්තයෝ උත්සුක වෙයි. කල්පිටිය මෙම තත්වය සමනය කර පිරිසිදු ජල නිධි රැක ගත යුතු වන්නේ එවැනි කදිම ජල නිධි වෙරළාසන්නයේ නොලැබෙන හෙයිනි. කල්පිටියේ භූ විද්යාත්මක් පසුබිම නිර්මාණය කරනා තත්වය අපුරුය. එනිසා පොහොර මිශ්‍රිත ජලය යාබද ජල නිධි සමග මිශ්‍ර වන්නේ නැත. එන්න එන්නට නයිට්‍රේට වැඩි වන්නේ මය. ස්වභාවිකව නයිට්‍රේට අඩුවන්නට බොහෝ කාලයක් ගත වේ. ඒ ද වගා නොකළ සිටිය යුතුය. නමුත් නයිට්‍රේට මිශ්‍රිත ජලය වගාවට භාවිතා කරන්නට හැකි ක්‍රම වේදයක් මාගේ පර්යේෂණ තුල මා සොයා බැලූ අතර එය සාර්ථක වූ අතර එනිසා අමතර පොහොර භාවිතය කලක් යනතුරු අත්හරිය හැකි බව පැහැදිළි විය. පර්යේෂණ පත්‍රිකාවක් ලෙස එම සොයා ගැනීම පළවූ නමුත් මෙරට කෘෂිකර්මය ගැන තීන්දු තීරණ ගන්නා නිලදරුවන්ගේ අවධානයට ලක් වුයේද යන්න ගැටලුවකි.

   

ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ




Saturday, 1 April 2017

විදු පත් ඉරුව
2015  මැයි 06 බදාදා

පසුගිය කාලේ තිබුණ ත්‍රස්‌තවාදී යුද්ධය නිමාවත් සමග දකුණේ වැසියෝ බුරුතු පිටින් උතුරේ සංචාරවල නිරත වුණා නේ. කිලිනොච්චිය, අලිමංකඩ, පුනරින්, යාපනය, පේදුරුතුඩුව යනාදී බොහෝ තැන් දැක බලාගැනීම තමයි ඔවුන් ගේ බලාපොරොත්තුව වුණේ. බෞද්ධ ජනතාවට වැදගත් වන්නා වූ නාගදීපය, දඹකොළ පටුන, කනද්රෝඩේ වැනි සිද්ධස්‌ථානත් ඒ අතර ප්‍රමුඛව තිබුණා. යාපනය අර්ධද්වීපය තුළ සංචාරය කළ ඇත්තන්ට නම් දැක බලාගත් අමතක නො වන තව බොහෝ තැන් ඇති. ඒ අතර ඉතා චමත්කාරජනක වූ භූ ගැබේ අපූරු නිර්මණ කිහිපයක්‌ ගැන මේ ගමන විදු පත් ඉරුවෙන් මතක්‌ කළොත් හොඳයි කියල හිතුණා. යාපනයේ ජනතාව ගේ ජීවය වැනි ජලය පිළිබඳ විශාල අර්බුදයක්‌ මතු වෙමින් පවතින නිසා මේ ජල සම්පත පවතින වටපිටාව පිළිබඳව සහ දූෂකවල හැසිරීම, මේ භූ නිර්මාණවල ලක්‌ෂණ දැනගැනීමෙන් කිසියම් දුරකට ඔබට දැනගැනීමට හැකි වේ වි.

මම සදහන් කරපු තැන්වලින් එකක්‌ තමයි නිලාවේරායිවල හමු වන "පතුල නො පෙනෙන ළිඳ". විශාල ආවාටයක්‌ වැනි ළිං කටක්‌ සහිත මේ ස්‌ථානය දැනට ඒ අවට ප්‍රදේශයේ මිනිසුන්ට පානීය ජලය සපයන එක ස්‌ථානයක්‌. නිල් පැහැති ජලය මේ පතුල වසාගෙන ඇති බවයි දුටු පමණින් පෙනෙන්නේ. යාපනය අර්ධද්වීපය සමන්විත වෙලා තියෙන්නේ අවසාදිත පාෂාණ විශේෂයක්‌ වන හුණු ගල්වලින්. භූ විද්‍යාත්මක ඉතිහාසය සලකන කොට මෙයට අවුරුදු මිලියන තිහකට පමණ පෙර, ඒ කියන්නේ මයෝසීන කියන කාලයේ තමයි මේ හුණු මුහුදු පත්ලේ තැන්පත් වෙලා අවසාදිත පාෂණ බවට පත් වෙලා තියෙන්නේ. බොහොමයක්‌ තැන්වල ඒ කාලයේ සිටි මුහුදු ජීවීන් වන විශේෂයෙන් ම මුහුදු බෙල්ලන් ගේ ප්‍රාග්ජීවධාතු මේ පාෂාණයේ හමු වනවා. ඒ පිළිබඳ ඉගෙනගන්නා කෙනකුට නම් යාපනය අර්ධද්වීපය කියන්නේ මහඟු සම්පතක්‌. ඉතින් මේ හුණු ගල්වල විශේෂ ලක්‌ෂණයක්‌ තමයි වැසි ජලයට ඉතා ඉක්‌මනට දිය වෙලා යනවා. හුණුගල් රසායනිකව කැල්සියම් කාබොනේට්‌ කියලා තමයි හඳුන්වන්නේ. වැසි ජලය ටිකාක්‌ ආම්ලිකයි කියලා ඔයාලා දන්නව නේ. එතකොට මේ ආම්ලික වැසි ජලය කැල්සියම් කාබොනේට්‌ සමග ප්‍රතික්‍රියා කිරීම නිසයි හුණු ගල දිය වෙන්නේ. මේ ප්‍රතික්‍රියාව ගැන විද්‍යාව හදාරන ඔබ සියලු දෙනා ම හොඳින් දන්න බව නිසැකයි. තව ජීර්ණය වන ශාක පත්‍ර වැනි කාබනික ද්‍රව්‍ය එකතු වීමෙන් ජලයේ තවත් ආම්ලික බව ඇති වන නිසා මේ හුණුගල් දිය වීම තවත් පහසු වෙනවා.

මේ විදියට හුණුගල කාලයක්‌ තිස්‌සේ දිය වීම නිසා තමයි අර වගේ විශාල ළිං එහෙම නැති නම් ආවාට ඇති වෙන්නේ. මේවා ගැඹුරට විහිදිලා යන්න පුළුවන් පාෂාණයේ දුර්වල කලාප ඔස්‌සේ. දිය වීම හේතුවෙන් අභ්‍යන්තරයේ බොහොම විශාල පොකුණු වැනි ව්‍යqහ නිර්මාණය වෙන්නත් පුළුවන්. තවත් සමහර විටෙක එකිනෙක මේවා සම්බන්ධ වෙන්නත් පුළුවන්. වැස්‌ස වහින කොට මෙවැනි විවර ඔස්‌සේ ගිලා බහින ජලය කුහර මගින් ගොස්‌ අභ්‍යන්තර පොකුණු පිරෙනවා. ඒ විදියට තමයි ඔන්න ස්‌වාභාවිකව යාපනය ප්‍රදේශයේ භූගත ජල නිධි නිර්මාණය වෙන්නේ. හුනුගල්වල ඇති ලවණමය ස්‌වභාවය, ඒ කියන්නේ කැල්සියම් සහ මැග්නීසියම් ලවණ ජලයට එකතු වීම නිසා ජලයේ කඨ§නතාව වැඩි වෙනවා. එතකොට මේ ජලය බීමට ටිකක්‌ අපහසු වෙනවා. යාපනයේ තියෙන මේ හුණුගල සම්පූර්ණයෙන් ම හුණුවලින් නො වෙයි සකස්‌ වෙලා තියෙන්නේ. මුහුදු පත්ලේ තැන්පත් වීමේ දී තැනින් තැන අවිධිමත් විදියට සිලිකා වැලි තැන්පත් වීම නිසා නිර්මාණය වූ ජීර්ණයට ප්‍රතිරෝධී ස්‌ථානත් හමු වෙනවා. ඒ වගේ තැන්වල ඇති වන ජල තැන්පතුවල ජලයේ කඨ§නතාව අඩුයි. ඉතින් කොහොම වුණත් ඔබට සිතාගන්න පුළුවන් නේ ද හුනුගලේ මේ දිය වීම නිසා පොළොව අභ්‍යන්තරයේ එක්‌තරා අකාරයකට උමං පද්ධතියක්‌ නිර්මාණය වෙලා තියෙන බව. සමහර උමං එකිනෙක සම්බන්ධයි. සමහර ඒවා සම්බන්ධ නැහැ. ඒ කොහොම උනත් සමහර උමං මුහුදත් එක්‌කත් සම්බන්ධ වෙන්න පුළුවන්. එහෙම තියෙන තැන් හඳුනාගන්න බොහොම පහසුයි. මොකද ළිංවල වතුර එතකොට ලුණු රස වෙනවා නේ.

බොහොම අපූරු, පුදුම සහගත අනෙක්‌ තැන තමයි, කීරමලේ පොකුණ. විශේෂත්වය තමයි සුලබව කඨ§න ජලය හමු වන යාපනයේ සුපිරිසිදු ජලය හමු වන එක ම තැන. ඒ විතරක්‌ නො වෙයි නො නවත්වා ම වතුර ගලා යන දිය උල්පතක්‌. පෙර විස්‌තර කළ විදියට කොහෙන් හෝ තැනකින් කිඳා බසින වැසි ජලය හුණු සමග මිශ්‍ර නො වී පොළොව අභ්‍යන්තරයේ උමං පද්ධතියක්‌ හරහා තරමක පීඩනයක්‌ යටතේ මේ ස්‌ථානයෙන් එළියට ගලා යනවා විය හැකියි. එහෙම නැතිනම් තවත් බොහොම දුරකින් ඒ කියන්නේ කිලිනොච්චිය, වව්නියාව වගේ ප්‍රදේශවලින් පොළොවට ගිලා බසිනා ජලය සිලිකාමය විපරිත පාෂාණ ඔස්‌සේ ඇති දීර්ඝ පැලුම් ඔස්‌සේ හුණුගල හා සම්බන්ධ වෙමින් මේ කදිම පිරිසිදු ජලය සපයන උල්පත නිර්මාණය කරනවා වෙන්නත් පුළුවන්. මේක නම් මගේ මතයක්‌.

ඒ කොහොම උනත් මෙවැනි සවිවර, කුහරමය, පාරගම්‍යතාව වැඩි පොළොවක තමයි යාපනයේ ජනතාව බොහෝ කාලයක්‌ තිස්‌සේ ගොවිතැන් කටයුතු කළේ. ඒ හුණුගල් ජීර්ණයෙන් හැදෙන පස බොහොම සාරවත් නිසා. ඔවුන් තමන් ගේ පාරම්පරික ක්‍රමවේද තමයි භාවිත කළේ. මෑත කාලයේ රසායනික ද්‍රව්‍ය භාවිතයත් සමග ගැටලු ගණනාවක්‌ යාපනය අර්ධද්වීපයේ ඇති වෙනවා. රසායනික ද්‍රව්‍ය නිසා පස ද ඉන් අනතුරුව භූගත ජලය ද ඉතා ම පහසුවෙන් දූෂණය වෙන්නේ ඉහත විස්‌තර කරපු අභ්‍යන්තර ව්‍යqහ නිසා. එක තැනකින් ඇතුළු වන දූෂක අප නො සිතන බොහෝ ප්‍රදේශයක්‌ පුරා පැතිර යන්න තියෙන හැකියාව ඉතා ම වැඩියි. දැනටමත් කෘෂිකාර්මික කටයුතු සදහා අධික නයිට්‌රේට්‌ පොහාර භාවිතයෙන් භූගත ජලය නයිටේට්‌වලින් දූෂණය වෙලා. ඒ වාගේ ම තමයි මෑතක දී දැනගන්නට ලැබුණ පරිදි කාර්මික අපද්‍රව්‍යත් භූගත ජලයට එකතු වෙන බව. ඉතින් ඔබට මම අමුතුවෙන් විස්‌තර කිරීම අනවශ්‍යයි නේ එතනින් එහාට මොකද වෙන්නේ කියලා. හොඳ, පිරිසිදු වතුර පිළිබඳ ගැටලුවක්‌ යාපනයේ තිබිය දී මෙවැනි ක්‍රියාකාරම් නිසා මේ ගැටලුව බොහොම බරපතළ තත්ත්වයකට පත් වේ වි. ඒ නිසා වගකිවයුතු ආයතන එකතු වී මේ ගැටලුව නිරාකරණය කරගැනීමට වහා ම පියවර ගැනීම අත්‍යවශ්‍ය වනවා.

ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ

Thursday, 30 March 2017


විදුපත් ඉරුව

2017 මාර්තු 29 බදාදා

පෘථිවිය බිහිවූයේ මින් වසර බිලියන 4.6 කට පෙරය. මහා පිපිරුම නිසා විසිරුණු දුහුවිලි වලාවක් ක්‍රමයෙන් සංකෝචනය වීමෙන් පෘථිවිය සහිත මෙම සූර්යග්‍රහ මණ්ඩලය නිර්මාණය විය. එහි ජීවයේ නියමුවා වූයේ පෘථිවියයි. දසත පැතිර තිබු දුහුවිලි අධික තාපයක් සමග සංකෝචනය වූයේ ඝනැති පාෂාණ නිර්මාණය කරමිනි. ක්‍රමයෙන් සිසිලනයට ලක් වූ පාෂාණ තට්ටු වරෙක එක් වෙමින් ද නැවත වෙන්වෙමින් ද නොනවතින ගමනක් නිරත වෙමින් පවතී. මේ අතර ජීර්ණයට ලක්වූ මිහිපිට වූ පාෂාණ අවසාදිත නිර්මාණය කරමින් මුහුදු පත්ලේ තැන්පත් කරවුනි. තවත් වරෙක මිහිලිය ගිලගත් පාෂාණ තට්ටු දියකරමින් ලෝදිය නිපැදවිය.

එලෙස නිර්මාණය වූ පෘථිවි තල අතර වූ එක් අපූරු තලයකය අප රට ශ්‍රී ලංකාව පිහිටන්නේ.  ජුරාසික යුගයේ දී ම ඉන්දියානු තලයෙන් වෙන්ව තනිව ගමනක යෙදෙන ශ්‍රී ලාංකීය භූ තලය අද දවසේ ඔබ අපගේ නිවහන වන්නේය. දූපතක් ලෙස මෙදින එය දිස්වන්නට හේතු වූයේ එම වෙන් වීමයි. භූ විද්‍යාඥයින් පවසන අන්දමට වසරකට මිලිමීටර එකක පමණ වේගයකින් ඉන්දියාවෙන් වෙන්ව ඕස්ට්‍රේලියාව දෙසට පා වෙමින් පවතින ශ්‍රී ලාංකේය භුමි භාගය කාවරී ද්‍රෝණිය කෙමෙන් පුළුල් කරයි.

ශ්‍රී ලාංකීය භූ විද්‍යාත්මක පසුබිම ඔබ අප සියලු දෙනා දැන ගත යුතුව ඇත. ප්‍රෝටෙරෝසෝයික් යුගය ශ්‍රී ලාංකේය භුමි භාගය නිර්මාණය කරන්නට හේතුවූ කාලවකවානුවයි. ඒ වසර මිලියන 2000 ට පමණ පෙරය. ලොව බිහිවූ මුල්ම පාෂාණ ගිනිකඳු පිපිරීම් නිසා ද භූ තල ක්‍රියාකාරකම් නිසා ද නැවත නැවත චක්‍රීයකරණය වන්නට විය. මෙහිදී ජීර්ණය ද ප්‍රමුඛ කාර්ය භාරයක් ඉටු කළේය. එමගින් බිහිවූ අවසාදිත මුහුදු පත්ලේ තැන්පත් වූ අතර වරින් වර පොළෝ අභ්‍යන්තරයෙන් පිපිරී ඉහලට ආ ලෝදිය සමග මිශ්‍ර විය. ශ්‍රී ලාංකේය භුමි භාගයේ නිර්මාණය එසේ ඇරඹුන අතර එය එතරම්ම සරල සිදුවීමක් නොවන බවද අප සිහි තබා ගත යුතුය. දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ සිදුවන මෙවැනි පෘථිවි ක්‍රියාදාමයන් සැමවිටම සංකීර්ණ වෙයි.  

වසර මිලියන පන්සියයක් පමණ වූ කාලයේ සිදු වූ තවත් අපූරු ක්‍රියාවලියක් හේතුවෙන් ද්‍රෝණි ගත වූ ඉහත කී පූර්වජ අවසාදිත වල ද අවසාදිත පාෂාණ වල ද සිදු වූ විපරියාසය ශ්‍රී ලාංකේය භුමි භාගය නිර්මාණයට හේතු විය. එය විපරිතකරණය නම් වේ. පෘතුවිතල අතර වූ තෙරපීම මෙම විපරිතකරණය සිදුකරවීය. අවසාදිතකරණය හේතුවෙන් මුහුදු පත්ලේ නිර්මාණය වූ පූර්වජ අවසාදිත සහ අවසාදිත පාෂාණ මෙනිසා විපරිතකරණය විය. ඒ හා සමග වූ ලෝදියෙන් නිර්මාණය වූ පාෂාණ ද වීපරිතකරණයට ලක්විය. වීපරිතකරණය මුළුමනින්ම වෙනස් වූ පාෂාණ ගොනු බිහි කරන්නට හේතු විය.    

මෙම වීපරිතකරණයෙන් ශ්‍රී ලාංකේය භුමි භාගය නිර්මාණය කල පාෂාණ බහුතරයක් විපරිත පාෂාණ බවට පත් වුනි. විපරිතකරණයේ අපූරු සිහිවටන එම පාෂාණ තුල තැන්පත් කෙරුණි. ඝන මාධ්‍යයේ සිදු වූ ප්‍රතිඛණිජකරණය විපරිතකරණය සිදුවන විට තිබු පාරිසරික තත්ත්ව වලට ගැලපුණු කදිමට ඛණිජ බිහිකරන්නට හේතු විය. ඝන මධ්‍යයේ සිදුවන ස්ඵටිකීකරණය විශ්මයජනක භූ රසායනික ක්‍රියාවලියකි. වීපරිතකරණය සිදුවද්දී ඇතිවන පීඩනය ද අධික තාපය ද මෙම ප්‍රතිඛණිජකරණයට මග පාදයි. ඛණිජ යනු රසායනික සංයෝග වේ. ඒවා නිර්මාණය වන්නේ විවිධ මූද්‍රව්‍යය මිශ්‍රණයෙන් වන අතර වීපරිතකරණයේදී වෙනත් ඛණිජය බවට පත් වීමේදී මෙම මුලද්‍රව්‍ය පැරණි ඛණිජ තුලින් ගිලිහී නැවත මිශ්‍රව අලුත් ඛණිජ බිහි කරයි. ඇදහිය නොහැකි කරුණ වන්නේ මේ සියල්ල ඝන මධ්‍යයේ සිදු වීමයි. විපරීතකරණයේ විශ්මය එයයි.       

විපරීතකරණයේදී අවසාදිත සහ අවසාදිත පාෂාණ සුවිශේෂී විපරීතපාෂාණ බවට පත් වේ. බොහොමයක් අවසාදිතවලට ලාක්ෂණික වනුයේ ඇලුමිනියම් අධික වීමයි. නමුත් විපරීතකරණයෙන් බිහිවන පාෂාණවල රසායනයේ වෙනසක් සිදු නොවේ. සිදුවන්නේ ඛණිජ සංයුතිය වෙනස් වීමයි. එනිසා ඇලුමිනියම් වැඩි විපරීත ඛණිජ බිහිවනුයේ නව පාෂාණ නිර්මාණය කරමිනි. රබහා, කොරන්ඩම්, සිලිමනයිට් හා කයනයිට් වැනි ඛණිජ ඇලුමිනියම් අධික පාෂාණවල ලාක්ෂණික වේ. මෙම ඛණිජ බොහොමයක් ශ්වේත වර්ණ වේ.

අවසාදිත වල සහ අවසාදිත පාෂාණ වල වූ “ප්‍රාග් ජීව ධාතුන්” සහ ඒවායේ සටහන් විපරීතකරණය නිසා විනාශ වී යයි. එනිසා සියලු විපරිත පාෂාණ වල මෙවැනි “ප්‍රාග් ජීව ධාතුන්” රැඳෙන්නේ නැත. අවසාදිත පාෂාණ වල වූ සියලු ලක්ෂණ මෙනිසා ඉතිරි වන්නේ නැත. එපමණක් නොව, ලෝදිය මගින් නිර්මාණය වූ පාෂාණවල ද වූ ලක්ෂණ ද ඛණිජ සංයුතිය ද වියකි යන්නේ විපරිතකරණය නිසා වෙනි. නමුත් රසායනයන්ගේ සිදු නොවූ වෙනස්කම් නිසා විපරිතකරණයෙන් පසු මෙම පාෂාණ වර්ගකර හඳුනාගැනීම එතරම්ම අපහසු නොවේ.

ශ්‍රී ලංකාව බිහිකළ බොහොමයක් විපරීතපාෂාණ නයිස් නම් වූ වර්ගයට අයත් වේ. ඉහලම තත්ත්ව වලදී නිර්මාණය වූ උසස් විපරිත පාෂාණවන මෙම පාෂාණ එයට ලාක්ෂණික වන එකිනෙක පරයා සැකසුනු කළු සහ සුදු පැහැ වර්ණ රටාවන්ගෙන් සමන්විත වේ. ශ්‍රී ලංකාවේ භුමිය නිර්මාණය වන්නේ ප්‍රධාන පාෂාණ සංකීර්ණ තුනක් මගින් වන අතර ඒවායේ පූර්වජයන්ගේ බිහි වූ කාල සිමාව පදනම් කරගත් කාල නිර්ණයෙන් මූලිකව වෙන්කර හඳුනා ගනී. ඊසාන-නිරත දිශානුගතව විහිදෙන  මෙම පාෂාණ සංකීර්ණ තුන හඳුන්වන්නේ උතුරේ සිට වන්නි, උස්බිම් සහ විජයානු සංකීර්ණ ලෙසයි. මධ්‍යයේ වන උස්බිම් සංකීර්ණය වසර මිලියන 2100ක් පමණ පැරණි අතර ඉතිරි සංකීරණ දෙක වසර මිලියන 1100ක් පමණ වෙතැයි ගණනය කර ඇත.  ඒ අනුව භූ විද්‍යාඥයින් පවසන්නේ ශ්‍රී ලංකාව පිහිටන්නේ ලොව පැරණිම පාෂාණ කලාපයක බවයි.

ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ




Saturday, 25 March 2017

විදු පත් ඉරුව
2015  මැයි 13 බදාදා
නේපාලයට පසුගිය අප්‍රේල් 25 වැනි දින අඳුරු දිනයක්‌ වුණා. ඒ රික්‌ටර් පරිමාණයේ ඒකක 7.8ක්‌ පමණ ප්‍රබල වූ භූ කම්පනයකට ලක්‌ වීමෙන් ඇති වූ ව්‍යසනයයි. අට දහසක්‌ පමණ වූ මිනිස්‌ ජීවිත මෙයින් අහිමි වූ අතර එමෙන් දෙගුණයක්‌ පමණ වූ මිනිසුන් සංඛ්‍යාවක්‌ ආබාධිත තත්ත්වයට පත් වෙලා තියෙනවා. මෙය 1934ට පසු නේපාලයේ ඇති වූ දරුණු ම භූ කම්පනයයි. ඉන්දියානු භූ තලය සහ යුරේසියානු භූ තලය එක්‌ වන මායිමේ නේපාලය පිහිටා ඇති අතර එනිසා ම ඒ ආසන්නයේ නිරන්තරයෙන් සිදු වන භූ කම්පනවලට ගොදුරු විමට වැඩි නැඹුරුතාවයක්‌ තියෙනවා.

සති තුනකට පමණ පෙර සිදු වූ මේ භූ කම්පනය තත්පර විස්‌සක්‌ පමණ කාලයක්‌ රඳා පැවැති අතර නේපාලයේ ලූර්ම්ජන්ග් නම් වූ ස්‌ථානයට කිලෝමීටර 15ක්‌ පමණ වහා ම පහළින් වූ නොගැඹුරු භූ අභ්‍යන්තරයේ තමයි එය හටගෙන තියෙන්නේ. මේ හේතුවෙන් ඉන්දියාවේ ද, බංගලාදේශයේ ද, භුතානයේ ද, චිනයේ ද සමහර ස්‌ථානවලට භූ කම්පනය දැනී ඇති අතර ඒ හේතුවෙන් තුවාල ලත් පුද්ගලයන් ද වාර්තා වුණා. ඒ වාගේ ම ප්‍රබලතාව අවම වශයෙන් රික්‌ටර් 4.5 ක්‌ පමණ වූ තිස්‌ පහකට වැඩි පසු කම්පන ප්‍රමාණයක්‌ ද මේ ප්‍රදේශයේ සිදු වෙලා තියෙනවා.

ලෝකය සකස්‌ වී ඇත්තේ ප්‍රධානව ගතික භූ තල 13කින් පමණ වන අතර ඉන්දියානු භූ තලය සහ යුරේසියානු භූ තලය ඉන් දෙකක්‌. ඉන්දියානු භූ තලය දිගින් දිගටම යුරේසියානු භූ තලයේ වැදෙමින් ද එය උතුරු දෙසට තල්ලු කරමින් ද සිටිනවා. එහෙත් අති විශාල යුරේසියානු භූ තලය තල්ලු කිරීම එතරම් පහසු දෙයක්‌ නො වේ. මෙහි දී ඇති වන ප්‍රබල තෙරපුම හේතුවෙන් හිමාලය කඳු පන්තිය දිගින් දිගට ම උස යමින් පවතින බව අප දන්නා දෙයක්‌. අවුරුද්දකට මිලිමීටර 40කට වැඩි ප්‍රමාණයකින් ඉන්දියානු භූ තලය උතුරු දෙසට තල්ලු වෙමින් පවතින බව භූ විද්‍යාඥයන් වර්තමානයේ ගණන් බලා තියෙනවා. කාලයක්‌ තිස්‌සේ මේ විදියට ඇති වන මේ තෙරපුම එක්‌ වර ම නිදහස්‌ වීමෙන් තමයි මෙලෙස භූ කම්පන ඇති වන්නේ. පසුගිය දා සිදු වී ඇත්තේ ද කාලයක්‌ තිස්‌සේ ඉන්දියානු භූ තලයේ තෙරපුම වළක්‌වාගෙන සිටි යුරේසියානු භූ තලයට තවදුරටත් එම තෙරපුම දරාගැනීමට නොහැකි වීමයි. මේ හේතු කොටගෙන තත්පර තිහක කාලයක්‌ තුළ දී එක්‌වර ම කත්මන්ඩු ප්‍රදේශය මීටර් තුනක්‌ පමණ දකුණු දිගට තල්ලු වෙලා තියෙනවා.

භූ තල එකිනෙක ගැටීම තමයි භූ කම්පනවලට හේතු වන්නේ. ඒ වාගේ ම මේ හේතුකොටගෙන තමයි විශාල කඳුකර ඇති වීම සිදු වන්නේ. කොහොම වුණත් අවුරුදු මිලියන 140ක්‌ පමණ වූ කාලයේ සුපිරි මහාද්වීපය වන ගොන්ඩ්වානාලන්තයේ කොටසක්‌ වූ ඉන්දියානු භූ තලය වසර මිලියන 100කට පමණ පෙර ඉන් බිඳී උතුරු දෙසට තල්ලු වීමට පටන් ගත්තා. අදින් අවුරුදු මිලියන 50ක්‌ පමණ වූ කාලයකට පෙර ඉන්දියානු භූ තලය යුරේසියානු භූ තලය හා ඉතා සුළුවෙන් ගැටෙන්නට පටන් ගත් අතර මේ ඝට්‌ටනය ප්‍රබලව සිදු වන්නේ එයින් වසර මිලියන 25කට පමණ පසුයි. අවුරුදු මිලියන 10ක්‌ පමණ වූ කාලය වෙන කොට තමයි හිමාලය කඳු පන්තිය බිහි වන්නේ. ඒ විතරක්‌ නො වෙයි, එයට උතුරෙන් වූ ටිබෙට්‌ සානුව ද සකස්‌ වෙන්නේ. අතිවිශාල යුරේසියානු භූ තලය තල්ලු කිරීම එතරම් පහසු දෙයක්‌ නො වන නිසා ඉන්දියානු භූ තලය තෙරපෙමින් ක්‍රමයෙන් පොළොව අභ්‍යන්තරයේ ගිලෙමින් තමයි තියෙන්නේ.

ඉන්දියානු සහ ඕස්‌ටේ්‍රලියානු භූ තලය එක්‌ ව තිබෙන අතර එය අති විශාල ප්‍රදේශයක්‌ පුරා පැතිරී ඇති බව පෙනී යන දෙයක්‌. යුරේසියානු භූ තලය හා ගැටීමෙන් ඇති වන තෙරපුම මේ හේතුවෙන් මුළු මහත් ඉන්දු-ඕස්‌ටේ්‍රලියානු භූ තලය හරහා බලපාන බව අමුතුවෙන් විස්‌තර කරන්න ඕනේ නැහැ. මේ තලයේ දුර්වල කලාප කොතෙකුත් ඇති අතර ඒ ඔස්‌සේ ද මේ තෙරපුමෙන් ඇති වන පීඩනය නිදහස්‌ වන්නට බොහොම ඉඩකඩ තියෙනවා. ශ්‍රී ලංකාව කලකට ඉහත දී (ජුරාසික කාලයේ දී) ඉනදියානු මහාද්වීපය හා එක්‌ ව පැවැති අතර පසුව වෙන් වුවත් තාමත් ඉන්දු-ඕස්‌ටේ්‍රලියානු භූ තලයේ ම කොටසක්‌. ශ්‍රී ලංකාවට ද මේ ඉන්දු-යුරේසියානු තල මායිම ඉතා වැදගත් වන්නේ ඉහත සදහන් කළ කරුණ හේතුවෙන්. පසුගිය කාලයේ විටින් විට අපට, එතරම් ප්‍රබල නො වූවත්, භූ කම්පන දැනේන්නට පටන් ගත්තා ඔබට මතක ඇති. ඒ වාගේ ම අපේ රටට දකුණු දෙසින් කිලෝමීටර පන් සියයක්‌ පමණ ඈතින් වූ භූ තලයේ නව පැල්මක්‌ ඇති වන බවත් නොරහසක්‌. ඉහත විස්‌තර කළ ඉන්දු-ඕස්‌ටේ්‍රලියානු භූ තලයේ තෙරපුම මේ සදහා හේතු වන බව නොඅනුමානයි. එනිසා ඉදිරි කාලයේ භූ කම්පා සහ සුනාමි වැනි ව්‍යසනවලින් අප රට තවදුරටත් නිදහස්‌ නො වන බවයි පැහැදිලි වන්නේ.

මෙවැනි වාතාවරණයක්‌ හමුවේ ශ්‍රී ලංකාවට බොහෝ අභියෝගවලට මුහුණ දෙන්නට සිදු වෙයි. එනිසා ඉදිරියේ දී සිදු කෙරෙන ආපදා කළමනාකරණයන්හි දී භූ කම්පන හේතුවෙන් ඇති වන්නා වූ අනතුරු අවම කරගැනීමට වැඩි අවධානයක්‌ යොමු කිරීම මූලික අරමුණක්‌ විය යුතුයි. දැනටමත් භූ විද්‍යා හා පතල් කාර්යංශය භූ කම්පා අධ්‍යයන වැඩපිළිවෙළක්‌ සකස්‌ කර තිබීම ප්‍රශංසනීයයි. භූ කම්පා හේතුවෙන්, නිර්මිත පරිසරයට බොහෝ අනතුරු ඇති විය හැකියි. එනිසා ඉදිරි කාලයේ දී ගොඩනැගිලි ඉදි කිරීමේ දී භූ කම්පනවලට ඔරොත්තු දිය හැකි ගොඩනැගිලි ඉදි කිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු විය යුතු බව පැහැදිලියි. ඒ විතරක්‌ නොවෙයි හදිසි දරුණු භූ කම්පනයක දී ගත යුතු ක්‍රියාමාර්ග ගැන ද ජනතාව දැනුවත් කිරීම ඉතා වැදගත්. කොහොම වුණත් සැම විට ම තම පරිසරය පිළිබඳ අවධානයෙන් සිටීම අප හැමෝ ගෙ ම සුqබසාධනයට බොහොම හොඳයි.


ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ

විදු පත් ඉරුව

2015  මැයි 20 බදාදා
මා පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයයේ ඉගෙනුම ලබන කාලයේ බොහෝ ක්‍රියාකාරී සංගම් එහි විය. ඒවා අතර මා සිත් ගත්, මා ක්‍රියාකාරී ව වැඩ කටයුතු කළ සංගම් තුනක්‌ විය. ඉන් එකක්‌ වන්නේ පරිසර සංරක්‌ෂණය සම්බන්ධයෙන් මා හට බොහෝ අත්දැකීම් සහ දැනුම ලබා දුන් හන්තාන සංරක්‌ෂණ සංගමයයි. එකල්හි මේ සංගමය විසින් පරිසර සංරක්‌ෂණය උදෙසා බොහෝ ක්‍රියාකාරකම් සිදු කරනු ලැබී ය. සාමාජිකයන් ගේ දැනුම වර්ධනය කෙරෙහි ද විශේෂ වැඩසටහන් ක්‍රියාත්මක කළ අතර සති අන්තයේ පැවැත්වූ ක්‌ෂේත්‍ර වැඩමුළු මා නිරන්තරයෙන් ම අගය කළ අංගයකි. මේ වැඩමුළු අතර ලයිකන පිළිබඳව පැවැත්වූ වැඩමුළුව පසුකාලීනව මාගේ පර්යේෂණ සඳහා ද බොහෝ උපකාර විය. එනිසා ම ලයිකන ගැන මෙවර විදු පත් ඉරුවෙහි සටහන් කරන්නට සිතුවෙමි.

"ලයිකන" යනු සහජීවී සංගමයකි. ඇල්ගාවක්‌ හෝ නීලහරිත ඇල්ගාවක්‌ දිලීර ජාලයක මධ්‍යයේ ජීවත් වෙමින් එකිනෙකාට උපකාර කර ගන්නා හෙයින් මේ ජීව පද්ධතියට සහජීවී සංගමයක්‌ යෑයි පැවසේ. ඇල්ගාවට හෝ නීලහරිත ඇල්ගාවට ප්‍රභාසංශ්ලේෂණයෙන් ආහාර නිපැදවිය හැකි බව අපි දන්නෙමු. එහෙත් දිලීරයට එසේ කළ නොහැකි ය. ඒ හේතුවෙන් ඇල්ගාවන් නිපදවන ආහාරවලින් කොටසක්‌ මේ දිලීරවලට ලබා දෙයි. එමෙන් ම මේ ඇල්ගාවන්ට අවශ්‍ය ජලය හා ඛනිජ ලවණ ලබා දෙන්නේ දිලීරය මගිනි. එනිසා ම මේ සුවිශේෂී ජීව පද්ධතිය විශේෂිත දුෂ්කර ස්‌ථානවල වැඩීමට හැකියාව ලබා තිබේ.

ඔබ පරිසරය දෙස විමසිල්ලෙන් බැලුව හොත් ශාකවල කඳෙහි, පාෂාණවල මතුපිටෙහි ඇත්තා වූ විවිධ පැහැ ගත් පුල්ලි බොහෝ විට මේ ලයිකන වේ. වාතයේ ආර්ද්‍රතාව අධික ව පැවතීම මේ ලයිකනවල පැවැත්මට බොහෝ උපකාරී වේ. ලයිකනයේ දිලීරය බොහෝ විට තමනට අවශ්‍ය ජලය ලබා ගන්නේ වාතයේ ඇත්තාවූ ජල වාෂ්පවලිනි. ඛනිජ ලවණ ලබාගන්නේ උපස්‌තරය නැත හොත් තමා සවි වී ඇති ශාකයේ කඳෙන් හෝ පාෂාණයෙනි. එනිසා අධික වියළි කාලගුණයක්‌ පවතින විට ලයිකන තැලස ක්‍රමයෙන් නැසී යන අතර පරිසරය යහපත් වන විට නැවත වර්ධනය වේ.

ලයිකන වර්ග බොහෝ ය. උපස්‌තරයට ඇලී පවතින ලයිකන ද, පත්‍රාකාර ලයිකන ද එමෙන් ම කුඩා පඳුරු ආකාර ලයිකන ද ඒ අතර වෙයි. බොහෝ විට පාෂාණ උපස්‌තරය කොට ගන්නා ලයිකන වන්නේ ඉහත කී පළමු ආකාරයයි. ඒවාට බොහෝ දුෂ්කර පාරිසරික තත්ත්ව යටතේ වැඩීමට හැකියාව ඇත. පාෂාණ මතුපිට වැඩෙන මේ ලයිකනවල ඇති දිලීර මගින් නිකුත් කරන කාබොනික අම්ල මගින් පාෂාණය ජීර්ණයට ලක්‌ කරන අතර ජීර්ණිත ඛනිජ ද්‍රව්‍ය දිලීරය විසින් උරා ගැනෙයි. එනිසා ජෛව පාෂාණ ජීරණයෙහි ලා ලයිකන වැදගත් කර්තව්‍යයක්‌ ඉටු කරන අතර පාෂාණ ජීර්ණයේ මූලිකත්වය ගනු ලබන්නේ මොවුන් විසිනි.

ලයිකන කෙරෙහි පවත්නා එක්‌ සුවිශේෂී කරුණක්‌ වෙයි. එනම් දුෂ්කර පරිසර තත්ත්ව යටතේ වැඩීමට හැකි වුවත් දූෂිත පරිසර තත්ත්ව යටතේ වැඩීමට හැකියාවක්‌ නොමැති වීමයි. එනිසා පරිසර දූෂණය බහුලව සිදු වන ප්‍රදේශවල මේ සහජීවී සංගමය දක්‌නට නො ලැබේ. දූෂිත වායුන් මිශ්‍රිත ජල වාෂ්ප උරාගන්නා දිලීරය එහි පවත්නා විෂ සහිත බව හේතුවෙන් මරණයට පත් වේ. දිලීරය මරණයට පත් වීමෙන් ජලය සහ ඛනිජ ලවණ සැපයීම නතර වන හෙයින් ඇල්ගාවන් ද මරණයට පත් වේ. විශේෂයෙන් ම වායු දූෂණය අධික නගරබද පරිසරවල ලයිකන වර්ධනය නො වේ. එනිසා, පරිසරයේ මේ ලයිකනවල පැවතීම එක්‌තරා ආකාරයකට වායු දූෂණය සම්බන්ධයෙන් දර්ශකයක්‌ ලෙස ද භාවිත කළ හැකි ය.

ලයිකන එසේ උපකාරී වුවත් පුරාවිද්‍යාත්මක දෑ කෙරෙහි නම් දක්‌වන්නේ හොඳ හැසිරීමක්‌ නො වේ. අනුරාධපුරය, පොළොන්නරුව, සීගිරිය, මහනුවර, තිස්‌සමහාරාමය වැනි පුරාවිද්‍යාත්මක ස්‌ථානවල එළිමහනේ වැඩිපුර ම දක්‌නට ලැබෙන්නේ ගලින් සහ ගඩොලින් නිර්මාණය කරන ලද ගොඩනැගිලි, ස්‌මාරක සහ පිළිම වේ. මේ ස්‌ථානවල සංචාරය කර ඇති ඔබට මේවා වැසී ඇති විවිධ පැහැ ගත් පුල්ලි මතක ඇතිවාට සැකයක්‌ නැත. බොහෝ විට මේ සියල්ල විවිධ ලයිකන වර්ග වේ. මේ පුරාවිද්‍යාත්මක ගොඩනැගිලි, ස්‌මාරක සහ පිළිමවල ලයිකන වර්ධනය වීමෙන් ඒවාට හානි සිදු වන්නේ කෙසේ ද? පෙර සඳහන් කළ පරිදි මේවා උපස්‌තරය කරගන්නා ලයිකන තම දිලීර ජාලය ක්‍රමයෙන් උපස්‌තරය සිදුරු කරමින් එහි අභ්‍යන්තරයට කිඳා බසියි. මේ සඳහා කාබොනික අම්ලවල උදවු උපකාර ලබාගන්නා අතර උපස්‌තරයට තදින් සවි වේ. වැසි කාලගුණික තත්ත්ව යටතේ ඉතා හොඳින් වර්ධනය වන මේ ලයිකන වියළි කාලගුණික තත්වයක දී මරණයට පත් වේ. වියළි කාලගුණය ප්‍රභල වන අවස්‌ථාවේ දී ලයිකන තැලස වියළී හැකිළෙන අතර පසුව උපස්‌තරයෙන් ගිලිහී බිමට පතිත වේ. මේ ගිලිහීමේ දී තවත් දෙයක්‌ සිදු වේ. ඒ උපස්‌තරයේ අභ්‍යන්තරයට විහිදී තදින් සවි වූ දිලීර ජාලය උපස්‌තරයේ කුඩා කොටස්‌ ද ග්‍රහණය කරගනිමින් ම උපස්‌තරයෙන් ගිලිහීමයි. දිගින් දිගට ම මෙසේ සිදු වීමේ දී, එමගින් ඉතා කුඩා වුවත් සැලකිය යුතු හානියක්‌ කාලයක්‌ යත්දී, විශේෂයෙන් ම මේ පුරාවිද්‍යාත්මක ස්‌මාරක සහ පිළිමවලට සිදු වේ.

මා සිදු කළ පර්යේෂණයකින් හෙළි වූයේ දළ වශයෙන් පාෂාණමය ස්‌මාරකයකින් මිලිග්රෑම් 25ක්‌ පමණ වූ උපස්‌තර ප්‍රමාණයක්‌ ග්රෑම් 100ක්‌ පමණ වූ ලයිකන ප්‍රමාණයක්‌ ගිලිහීමේ දී ඉවත් වන බවයි. මේ තත්ත්වය ගඩොල් සහ මැටිවලින් සිදු කළ නිර්මිතයන් සදහා තවත් වැඩි විය හැකි ය. මෙය පුරාවිද්‍යා උරුම සංරක්‌ෂණයේ දී අතිශයින් ම සැලකිය යුතු කරුණකි. එහෙත් මේ සඳහා සුදුසු වැඩපිළිවෙළක්‌ දියත් කිරීමට නො ව, මේ තත්වය නිසි පරිදි තේරුම්ගැනීමට පවා බහුතරයක්‌ වූ ලාංකික ස්‌මාරක සංරක්‌ෂණ ක්‌ෂේත්‍රයේ වැඩකටයුතු කරන්නන්ට තවමත් නොහැකි වීම කණගාටුවට කරුණකි.

ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ

Thursday, 23 March 2017


විදුපත් ඉරුව
2017 මාර්තු 22 බදාදා

මෙහි නිදන මිනිසා මිනිසුන්ට අසීමිත ලෙස ආදරය කළේය. මිනිස්සුද ඔහුට බෙහෙවින් ආදරය කල හ.”

මිනිසුන්ට ආදරය කල මිනිසා නොමිනිසුන් අතින් මියැදුනේ මිනිසුන්ගේ ලෝකයට අපමණ වූ අඩුපාඩුවක් ඉතිරි කරමිනි. ලක්ෂ සංඛ්‍යාත වූ විශ්ව විද්‍යාල දරුවන්ගේ නුවණැස පාදන්නට යද්දී නිරන්තර ගැටළුවක් වූ ආර්ථික ශක්තිය “මහපොළ ශිෂ්‍යත්වය” තුලින් ලබා දෙමින් තම අසීමිත ආදරය මුළු මහත් ශ්‍රී ලංකිකයන්හටම ඔහු පෙන්වා දුන්නේය.  එමෙන්ම ඒ තුලින් ඔහු පෙන්වා සිටියේ එස්.ඩබ්.ආර්.ඩි. බණ්ඩාරනායක මහතා තමාට ලබා දුන් ආර්ථික ශක්තියට කෘතගුණ සැලකීමයි.
තම සිත්හි වූ ක්‍ෂුද්‍ර සංකල්පයක් ක්‍රියාත්මක කරන්නට හැකි වීමෙන් තමන් අසීමිතව ආදරය කල මිනිසුන්ට විසල් ප්‍රතිලාභයක් ලබා දෙන්නට සමත් වූ මේ අපූරු මිනිසා වෙන කවරෙකුවත් නොව ලලිත් විලියම් ඇතුලත්මුදලි මැතිතුමායි.  1981 දී ඇරඹි මහපොළ ශිෂ්‍යත්ව වැඩපිළිවෙල අද වන විට අතුපතර විහිදී වැඩුන සාර්ථක ශිෂ්‍යත්ව ක්‍රමවේදයකි. ආර්ථික ශක්තිය අහිමි, ආර්ථික ශක්තියෙන් දුර්වල වූවන් පමණක් නොව අද වන විට අධ්‍යාපන ක්ෂේත්‍රයේ දස්කම් පානා ඕනෑම අයෙකුට මහපොළ ශිෂ්‍යත්ව වරම් ලද හැකියි. අතීතය ආවර්ජනය කරද්දී සිහිපත් වන වඩාත්  කනගාටු දායක කරුණ නම් උතුරේ පමණක් නොව දකුණේ සන්නද්ද කල්ලි වල සාමාජිකයන් අතර පවා මහපොළ ප්‍රතිලාභ ලබා ගත්තවුන් හිඳීමයි. මේ අපූරු මිනිසා මෙලොවින් තුරන් කරන්නට මූලික වුයේද එවැන්නෙක් නම් එය දෛවයේ කුමන සරදමක් දැයි සිතේ.   
එදා පමණක් නොව අදද එවැනි නොමිනුසුන් අතලොස්සක් ප්‍රමුඛ වී තම කුහක බව සමස්ත ශ්‍රී ලංකික ජන සමාජයට පසුගියදා පෙන්නු අයුරු ඔබට මතක ඇති. දේශපාලනික ගැතිබව පසෙක තබා මිනිසුන්ට ආදරය කල මිනිසාට අප ද කෘතගුණ සැලකිය යුතුය. එදා ලලිත් ඇතුලත් මුදලි මැතිතුමා සිදුකල අයුරින් එලෙස ලද භාග්‍යයට තුති පුදන්නට මහපොළ ශිෂ්‍යත්ව ලාභින් සිතට ගත යුතුය. ඔවුන් එක් අයෙකු තවත් එක් අයකුට හෝ උගෙන ගැනීම සඳහා අවමය ලෙස පාසැල් දරුවෙකුට හෝ ආර්ථික ශක්තියක් වීමට ඉටා ගන්නේ නම් එවන් වූ කෘතගුණ සැලකීමක් සැමවිටම විශිෂ්ඨ වෙයි.
ඒ 1998 වසරයි. ඒ වන විට ලලිත් ඇතුලත්මුදලි මැතිතුමන් දැයෙන් සමුගෙන හමාරය. මා පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ දෙවන වසරේ මහපොළ ශිෂ්‍යත්වය ලබන සිසුවෙකි. භූ විද්‍යා විශේෂ උපාධිය හදාරන පළමු වසරේ වූ අපි විසල් කර්තව්‍යකට උර දුන්නෙමු. ශ්‍රී ලංකික භූ විද්‍යා අධ්‍යාපනයේ නිර්මාතෘ මහාචාර්ය පි.ඩබ්. විතානගේ මහතා දැයෙන් සමුගෙන වසරක් ගත වූයේද නැත. එතුමාට කෘතගුණ සැලකීමක් ලෙස එතුමාගෙන් නමින් ශිෂ්‍යත්වයක් අරඹන්නට අප මවු සංගමය වූ ශ්‍රී ලංකා භූ විද්‍යා සංගමය යෝජනා කල අතර විශ්වවිද්‍යාලීය භූ විද්‍යා සංගමයට රු 50 000 ක් ඒ වෙනුවෙන් සොයා දීමේ අභියෝගය ලබා දුනි. එකල මා විශ්ව විද්‍යාලීය භූ විද්‍යා සංගමයේ කනිෂ්ඨ භාණ්ඩාගාරික විය. තිස් දෙනෙකුගෙන් පමණ සමන්විත කුඩා කණ්ඩායමක් වූ අපගේ භූ විද්‍යා සංගමයේ සාමාජිකයන් එක හෙලාම එම අභියෝගය සතුටින් භාරගත් අතර මේ සදහා විශ්ව විද්‍යාලය තුල සංගීත සංදර්ශනයක් පැවැත්වීමට යෝජනා විය. දයාරත්න සහ අමරා රණතුංග දෙපලගේ “උදුම්බරා” ප්‍රසංගය පැවැත්වීමට අප ලහි ලහියේ සූදානම් විය. අප හමුවේ වූ විශාලම අභියෝගය වුයේ ඒ සදහා අවශ්‍ය මුදල් ප්‍රතිපාදන සොයා ගැනීමයි. යම් යම් ආයතන වලට කතා කර ඒ සදහා අවැසි සහයෝගය ලබා ගත් අතර එය වියදම පියවා ගැනීමට පමණක් සෑහුනි. නමුත් අප ලාභයක් ලබා පොරොන්දු වූ මුදල ශිෂ්‍යත්ව අරමුදලට ලබා දිය යුතු විය. නැවත නැවතත් කෘතඥ වෙමින් මා හද පිරි සතුටින් මතක් කරන්නේ අපගේ කුඩා කණ්ඩායමේ තිබු නොසැලෙන අධිෂඨානය සහ කැපවීමයි. සියලු දෙනා අප්‍රතිහත ධෛර්යෙන් යුතුව කටයුතු කල නිසා රු 10 ක් වූ අවම මුදලක් වන ප්‍රවේශපත්‍ර විශාල ප්‍රමාණයක් අලෙවි කරගැනීමට සමත් විය. එකල්හි එම මුදල පවා සැලකිය යුතු මුදලක් විය. මහනුවර නගරයේ බොහොමයක් ස්ථාන වල කුඩා කණ්ඩායම් සැදී සති අන්තයේ ප්‍රවේශපත්‍ර විකිණීම අප සිදුකල අතර අවශ්‍යතාවය දැඩි වීම නිසා කුරුණෑගල, කෑගල්ල, ගම්පොල, මාතලේ පමණක් නොව අවිස්සාවේල්ල වැනි නගර වල පවා මෙම ප්‍රවේශපත්‍ර අලෙවි කරන්නට අප සමත් විය.
අදාළ දිනයේදී ඉතා සාර්ථකව සංගීත වැඩසටහන පවත්වන්නට හැකි වූ අතර කුඩා කණ්ඩායමක් වූ භූ විද්‍යා සිසුන්ගේ සාර්ථකත්වය සැමගේ විශ්මයට පමණක් නොව ඇගයීමට ද පාත්‍ර විය. ඉල්ලු මුදල මෙන් එකහමාරක මුදලක් එනම් රු 75 000ක මුදලක් අරමුදල වෙනුවෙන් ලබා දෙන්නට අපට හැකි විය. ඉන් වසර කිහිපයකට පසු මහැඳුරු නමින් ශිෂ්‍යත්වය අරඹන්නට හැකි වූ අතර එහි ප්‍රතිලාභ වත්මන් භූ විද්‍යා දෙපාර්තුමේන්තුවේ සිසුනට ලබා ගන්නට හැකි වී තිබේ.
මේ සැම ආවර්ජනය සැමවිටම අප නැවත නැවතත් කුල්මත් කරන අතර සිහින් ආඩම්බරයක් ද සිතට දැනෙන බව කිව යුතුය. අපගේ ඒ කුඩා කණ්ඩායමේ සියලු දෙනා එකම පවුලක් ලෙස එක්වී ක්‍රියාකිරීම සාර්ථකත්වයේ රහස බව දැන ගත යුතුය. එකිනෙක වෙනස් වෙනස් අත යන්නට වුයේ නම් මෙවැනි කර්තව්‍යක් කිසිදා කල හැකි නොවේ.   
ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ

Sunday, 19 March 2017

විදු පත් ඉරුව
2017.05.27 බදාදා

හැත්තෑව දසකයට පෙර බංග්ලාදේශයේ ළදරු මරණ බොහෝ විය. මේ සදහා හේතු වන්නේ දූෂිත ජලය බව තේරුම්ගත් යුනිසෙෆ් සංවිධානය සහ ලෝක බැංකුව මේ ජනතාවට භූ ගත ජලය ලබා දීමේ වැඩපිළිවෙළක්‌ දියත් කළේ ය. එනිසා එරට පුරා මිලියන අටක්‌ පමණ නළ ළිං ස්‌ථාපනය කළ අතර සියයට පනහකින් පමණ ළදරු මරණ ප්‍රමාණය අඩු කරගත හැකි විය. එහෙත් මේ ස්‌ථාපිත සැම නළ ළිං පහකින් එකක ම ආසනික්‌ නම් වූ ඉතා විෂ බැර ලෝහය අඩංගු බව දැනගත්තේ බොහොමයක්‌ දෙනා දරුණු ලෙස වකුගඩු රෝගයට ගොදුරු වීමෙන් අනතුරු ව ය. බංග්ලාදේශයේ ගම් නව සියයක පමණ ජනතාව මේ හේතුවෙන් පීඩාවට පත් විය.

ජෛව ගෝලය කෙරෙහි භූගෝලයේ බලපෑම පෙන්නුම් කරනට මේ සිදුවීම කදිම නිදසුනකි. මෙපමණක්‌ නො ව, ජලයේ පවතින "ෆ්ලෝරයිඩ්" හේතුවෙන් දත් අවපැහැ වීම ද, බෙල්ලෙහි වායු ගෙඩි ඇති වීම ද, අස්‌ථි දරුණු ලෙස විකෘත වීම ද සිදු වන බව මේ වන විටත් සොයාගෙන ඇත. රෝම ශිෂ්ටාචාරය බිඳ වැටීම සම්බන්ධයෙන් කියෑවෙන්නේ ද භූ සම්පත් පරිහරණයේ අනිටු ප්‍රතිඵලයක්‌ ලෙසිනි. කෙසේ වෙතත් පසුගිය දශක කිහිපය තිස්‌සේ මේ සම්බන්ධව කරන ලද පර්යේෂණ හේතුවෙන් මෙමගින් ඇති වන සෞඛ්‍යමය ගැටලු පිළිබඳව ලෝ වැසියන් ගේ අවධානය වැඩි වෙමින් පවතින බව පෙනී යයි.

ඛනිජ යනු රසායනික සංයෝග වේ. පාෂාණ යනු ඛනිජ සමූහයක එකතුවකි. එක්‌ ඛනිජයකින් පමණක්‌ සෑදෙන පාෂාණ ද නැතුවා නො වේ. ලොව පවතින බොහොමයක්‌ පාෂාණ සමන්විත වන්නේ සිලිකාමය ඛනිජවලිනි. විපරීත පාෂාණවලින් ගහන වූ ශ්‍රී ලාංකේය භූ ස්‌කන්ධය ද මෙසේ ම ය. කාලාන්තරයක්‌ තිස්‌සේ ජලයටත් වායුගෝලයටත් නිරාවරණය වන පාෂාණ, ලොව පවතින කිසිවකුට වත් ගැලවිය නොහැකි ජීර්ණ ක්‍රියාවලියට ක්‍රමයෙන් භාජන වේ. එනිසා පාෂාණයේ වූ විවිධ ඛනිජ ද්විතීයික ඛනිජ බවට පත් වේ. පස නිර්මාණය වන්නේ මෙලෙස ය. ජීර්ණයෙන් පසට නිකුත් වන ද්විතීයික ඛනිජ ද ජලයේ ද්‍රdවණය වන අයන ද වර්ෂාපතනය හේතුවෙන් ජල ගෝලයට මිශ්‍ර වන අතර, මේ හේතුවෙන් පවතින ස්‌ථානයෙන් බොහෝ දුරකට ගමන් කළ හැකි ය. මේ නිසා මතුපිට ජලය ද ඛනිජ ලවණවලින් අනූන ය. අපට අවශ්‍ය සමහර ඛනිජ ලවණ ලබා දෙන්නේ මේ ජලයයි.

පාෂාණ බොහෝ විට කුස්‌තුර සහ දැදුරුවලින් යුක්‌ත වේ. මේ කුස්‌තුර සහ දැදුරු පාෂාණ තුළ ජලය රඳවා තබන අතර භූගත ජලාශ නිර්මාණය කරයි. කාලාන්තරයක්‌ තිස්‌සේ පාෂාණය හා ගැටෙන මේ භූගත ජලය ක්‍රමයෙන් පාෂාණයේ ජීර්ණිත කොටස්‌වලින් සමහර ද්‍රව්‍ය ඛනිජ ලවණ එක්‌කාසු කරගනී. මේවා සාන්ද්‍රගත වීම ජලයේ ආම්ලිකතාව සහ උණුසුම මත රඳා පවතී. භූ අභ්‍යන්තරයේ ගමන් කරන මේ ජලය මෙලෙස ඛනිජ ලවණ එකතු කරගන්නා සේ ම ආම්ලිකතාවේත් උණුසුමේත් වෙනස්‌ වීම් හේතුවෙන් එක්‌ එක්‌ තැන්වල දී තැන්පත් කිරීම ද සිදු කරයි.

කාලාන්තරයක්‌ තිස්‌සේ එක ප්‍රදේශයක වාසය කරන ජනතාව එම ප්‍රදේශයේ භූ පරිසරයට හුරු වී ඇත. එය පරම්පරා ගණනාවක්‌ තිස්‌සේ සිදු වූවකි. එම නිසා ආහාරවලට ද ජලයට ද මිශ්‍ර වීමෙන් භූ පරිසරයෙන් ලබාගන්නා හිතකර දෑ සඳහා යහපත් ප්‍රතිචාර දක්‌වමින් ද අයහපත් දෑ සඳහා තම දේහ ශක්‌තිය වර්ධනය කරගනිමින් ද ඒවා ජාන තුළට ඇතුළත් කරගනිමින් ද ඒ ඒ ප්‍රදේශවල ජනතාව පරිණාමය වෙමින් පවතී. මේ සඳහා කාලාන්තරයක්‌ ගත වන අතර, ශ්‍රී ලංකාවේ නම් පැරැණි ජන සමාජය මේ සදහා මනාව හැඩගැසී සිටි බව නොරහසකි. අංශුමාත්‍ර ප්‍රමාණවලින් ලබා ගන්නා භූ රසායන සඳහා එය සත්‍ය වුවත් අධිමාත්‍රාවලින් දේහගත වන ද්‍රව්‍ය නිසා බොහෝ විට මිනිසුන් රෝගී වේ.

කෙසේ වෙතත් පසුගිය දශක පහක හයක කාලයේ අප රට එක්‌තරා සංක්‍රාන්ති සමයකට ඇතුළත් ව සිටින බව අප කවුරුත් තේරුම්ගත යුතු දෙයකි. කාර්මිකකරණය ද විවෘත ආර්ථිකය ද හේතුවෙන් ශ්‍රී ලාංකික ජන සමාජය බෙහෙවින් වෙනස්‌ වෙමින් ඇත. භූ පරිසරයත් සමග සිදු වන ක්‍රියාකාරකම් ද එනිසා ම එයට සිදු වන බලපෑම ද වැඩි වී ඇත. එපමණක්‌ නො ව කාලාන්තරයක්‌ තිස්‌සේ එක ම ප්‍රදේශයක වාසය කිරීමට පුරුදු වී සිටි අප ජනතාව දැන් දැන් විවිධ හේතුන් නිසා වෙනස්‌ වෙනස්‌ පරිසර පද්ධතිවලට සංක්‍රමණය වී ඇත.

පසුගිය කාල වකවානුවේ සිදු කළ මහවැලි ව්‍යාපෘතිය නිසා බොහොමයක්‌ පිරිස්‌ රජරටට සංක්‍රමණය විය. කලක්‌ ගත වීමෙන් පසු ඉතා දරුණු ලෙස තවමත් නො දන්නා හේතුවක්‌ නිසා ඔවුන් වකුගඩු ආශ්‍රිත රෝගයකට ගොදුරු වෙමින් ඇත. අද වන විට එය ජාතික ව්‍යසනයක්‌ බවට පත් ව ඇත. මහවැලි ව්‍යාපාරය හේතුවෙන් කඳුකරයෙන් එක්‌ රැස්‌ කරගත් ඛනිජ ලවණ ද ඇතුළු බොහොමයක්‌ කෘත්‍රිම දෑ රජරටට ගෙන එන බව පැහැදිලි ය. එමෙන් ම කෘෂිකාර්මික රසායනයන් ද විශාල වශයෙන් ප්‍රදේශයේ ජනතාව විසින් භාවිත කරනු ලැබෙයි. වියළි කාලගුණය හේතුවෙන් මෙවැනි බොහොමයක්‌ රසායන සාන්ද්‍රගත වේ. මේවා භූගත ජලය ද පස ද සමග මිශ්‍ර වන අතර එම නිසා භූ පරිසරයේ සිදු වන රසායනික ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳව නිසි වැටහීමක්‌ තවමත් අප තුළ නොමැත. විශේෂයෙන් ම කෘත්‍රිම රසායනික සංයෝග භූ පරිසරයට එකතු වීමෙන් ද ඒවායේ වියෝජනයෙන් ද ඇති වන ද්විතීයික රසායනයන්හි හැසිරීම ද පිළිබඳව මනා අවබෝධයක්‌ ලබාගැනීම අත්‍යවශ්‍ය ම වේ. එනිසා භූ විද්‍යාඥයන් ගේ ද භූ ජල විද්‍යාඥයන් ගේ ද සහාය මේ වකුගඩු රෝගයට හේතු වන්නේ කවර කාරණයක්‌ ද යන්න සෙවීමෙහි ලා අතිශය වැදගත් වේ.

ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ

පත්මෙගේ භූ විද්‍යා අන්දර   07 කිරින්ද  එතිහාසික වශයෙන් පමණක් නොව භූ විද්‍යාත්මකවත් වැදගත් වන ස්ථානයකි. කිරින්ද විහාරය ස්ථානාපනය වී ඇත්තේ ග...