Wednesday 7 August 2024

 පත්මෙගේ භූ විද්‍යා අන්දර  01

2024 අගෝස්තු මස 07 දින විදුසර පුවත්පතේ පල වූ ලිපියකි. 

බොහෝ කලකට පසු මා ඔබ හමුවට නවතම භූ විද්‍යා තතු ගෙන එන්නේ මෙම “පත්මෙගේ භූ විද්‍යා අන්දර  ” තුළිනුයි. විදුපත් ඉරුවෙන් සහ භූ සංචාරිතයෙන් මාගේ භූ විද්‍යා අත්දැකීම් ඔබ හා බෙදා හදා ගැනීමට ලැබීම සතුටක්. එම තොරතුරු ආසාවෙන් කියවන පිරිසක් තවමත් සිටින බවට බොහෝ සාක්ෂි මම අත්දකිමින් සිටිමි. භූ විද්‍යා අන්දර  තුළිනුත් විෂය මූලික කරගත් අත්දැකීම් සමග යම් නව දැනුමක් ගෙන එන්නටයි මාගේ බලාපොරොත්තුව වන්නේ.

ශ්‍රී ලංකාව භූ සම්පත් උකහා ගත් පැරැන්නන් සිටි රටකි. ඒ අතර ලෝහ උකහා ගැනීම සඳහා නම දිනාගත් ශිෂ්ටාචාරයක් තිබු රටකි. රත්‍රන් වල පටන් තඹ යකඩ ලෝහය දක්වා වූ ලෝහ උකහා ගැනීම කෙරෙහිම විශේෂණය වූ මෙරට වැසියෝ ඒ සඳහා අපුරු තාක්ෂණයක හිමි කරුවෝ වුහ. ඒ සඳහා ඉතිහාසගත කරුණු පමණක් නොව පුරාවිද්‍යාත්මක සාක්ෂි ද නැතුවා නොවේ. ඉපැරණි යකඩ තාක්ෂණයේ සුවිශේෂිතා මේ වන විටත් බොහෝ අවසථාවලදී සාකච්චාවට භාජනය වි ඇති අතර මෙරටුන්ගේ පමණක් නොව විදේශිකයන්ගේද අවධානය යොමු වි ඇති බව නොරහසකි.  

ඒ කෙසේ වෙතත් භූ විද්‍යාඥයෙකු ලෙස මධ්‍යම සංස්කෘතික අරමුදලේ මා ගත කල වසර දහයකට ආසන්න කාලයේ මා තුල හට ගත් ආසාව වූයේ ලෝහ නිස්සරණය පිළිබඳව සිදුකල හැකි පර්යේෂණ අවස්ථා සොයා බැලීමයි. මෙහිදී පුරවිද්‍ය්ඥයින් සමග සිදුකල කතා බහේදී අනාවරණය වුයේ යපස් ලෙස හැදින්වෙන්නේ කුමන වර්ගයක ඛනිජයක් ද යන්න්සෝය බැලිය යුතු බවයි. වසර දහයකට පමණ පෙර පුරාවිද්‍යා පශ්චාත් උපාදි අවයතනය මගින් සිදුකල සේරුවිල තඹ නිධිය සහ යකඩ තාක්ෂණය සම්බන්ධව කල පර්යේෂණයට දායකත්ව ලබා දෙන්නට මට හැකි විය. අප සිදුකල පර්යේෂණයට අනුව එහිදී අනාවරණය වූයේ එම ප්‍රදේශයේ යකඩ නිස්සරණය සඳහා හිම්ටයිට් නම් ද්විතියක යකඩ ඛනිජය යොදාගත් බවයි.

මේ කරුණ තවත් සනාථ කරගැනීම සඳහා මෙම වසරේ දී  තවත් පර්යේෂණයක් මා දියත් කල අතර ඒ සඳහා තෝරා ගනු ලැබූවේ පැරණි යකඩ නිස්සරණ තාක්ෂණය සඳහා සුප්‍රකට බලන්ගොඩ, සමනල වැව ප්‍රදේශයයි. මේ සඳහා මා උගන්වන විශ්ව විද්‍යාලයේ භූ ගෝල විද්‍යාව හදාරන ශිෂ්‍යයෙකු ගේ සහය ලබා ගත් අතර එම පර්යේෂණය ඉතා සාර්ථක එකක් විය. එහිදී ද ප්‍රථම වරට අනාවරණය වූයේ යකඩ නිස්සරණය සඳහා භාවිතා කල යපස් නිර්මාණය වී තිබුනේ හිමටයිට් නම් වූ ද්විතියික යකඩ ඛනිජයෙන් බවයි. මෙම පර්යේෂණය සඳහා භූ විද්‍යාත්මක ක්‍රම වේද භාවිතා කරන ලදී.

මෙම පර්යේෂණ දෙකටම අනුව පැහැදිලි වන කාරණාව නම් මෙරට යකඩ නිස්සරණය සඳහා යොදාගත් ඛනිජය හිමටයිට්  බවයි. හිමටයිට් යනු වෙනත් යකඩ ඛණිජ රසායනිකව සිදුවන ජීර්ණයෙන් ද්විතියිකව බිහිවන ඛනිජයකි. මේ සඳහා වඩා යෝග්‍ය වන්නේ තෙත් පරිසරයක් සහ උණුසුම් කාලගුණයක්. මේ පිළිබඳව තවත් කරනු රාශියක් අනාවරණය කර ගත යුතය එනිසා මෙම පර්යේෂණ ඉදිරියටත් කරගෙන යාමට අදහස් කරන අතර අප හා එක්වන්නට කැමති සියලු දෙනාම ගෞරවයෙන් පිලිගනිමි.

ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ

කොළඹ විශ්ව විද්‍යාලය

Wednesday 10 July 2024

 

ආදම්ගේ පාලම හෙවත් රාම සේතු ගොඩබිම් සම්බන්ධය

විදුසර 09/07.2024

කොපර්නිකස් සෙන්ටිනෙල් 2 නමු වූ චන්ද්‍රිකාව මේ ස්ථානයේ ලබාගත් චන්ද්‍රිකා චායාරුප වලට අනුව යම් කිසි ඉදිකිරීමක් දක්නට ලැබෙන බව පැවසෙයි. කොපර්නිකස් සෙන්ටිනෙල් 2 නම් වූ චන්ද්‍රිකාවට කිලෝමීටර් 48 ක් පුරා පවතින මෙම පාලම ඉදිකළ ව්‍යුහයක් ලෙස දිස්වන්නේ ඉහත දැක වූ කාරණාව නිසා විය හැක. මෙම චායාරූපය රාම සේතු නොගැඹුරු කලාපය කදිමට පෙන්වයි. ඒ මත වැඩුන කොරල් වැනි ජීවීන්ගේ ගහනයන් ද කදිමට පිළිබිඹු වන බව පැවසේ.

කලක පටන් රාවණා පුවත සමග ගෙතුන මෙම ආදම්ගේ පාලම මිනිසුන් තුල කුතුහලයක් පමණක් නොව ගෞරවයක් ඇතිකරන්නට සමත් වි තිබේ. එම කතා පුවතට අනුව මෙම පාලම ඉදිකරන්නේ රාමාගේ වානර සේනාව විසිනුයි. සංස්කෘතිකව පමණක් නොව ඉතිහාසඥයින්ටත්, පුරාවිද්‍යාඥයින්ටත් භූ විද්‍යාඥයින්ටත් එකසේ වැදගත් වන මෙම ව්හුහය පිලිබඳ විවිධ කරුණු අනාවරණය වීම සමහර මත තහවුරු කරන්නට උපකාරී වේ. භූ විද්‍යඥයින්ගේ අදහස වන්නේ මුහුදු මට්ටම උච්චාවචනය වීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස මෙය බිහිවන්නට ඇති බවයි.

වසර 22000 කට පෙර ශ්‍රී ලංකාව වටා වූ මුහුද තිබුනේ අදට වඩා මීටර 120 ක් පමණ පහලිනි. එසේවීම නිසාම ශ්‍රී ලංකාවත් ඉන්දියාවත් මන්නාරම දුපත සහ රාමේශ්වරම් දුපත හරහා ගොඩබිමෙන් සම්බන්ධ විය. මෙම ගොඩබිම් සම්බන්ධය/පාලම මුහුදු මට්ටම උච්චාවචනය වීමේ ප්‍රතිඵලයක් විය. ශිත යුගය ක්‍රමයෙන් අහවර වි උණුසුම් කාලය එළඹෙත්ම මුහුදු මට්ටම ඉහල යාම නිසා මෙම ගොඩබිම් සම්බන්ධය ක්‍රමයෙන් ජලයෙන් ඇහිරෙන්නට විය. මීටරයේ සිට මීටර 10 දක්වා ගැඹුරක් ඇතිකරමින් මෙම භූ ස්කන්ධය වත්මන් භූ විෂමතාවයක් පෙන්වයි. විද්‍යඥයින් පිළිගන්නා ලෙස ශිත දේශගුණය උණුසුම් දේශගුණයට පෙරලීම වසර 11000 කදී සිදු වී තිබේ. ක්‍රමිකව සිදු වූ මෙම මුහුදු මට්ටම් ඉහල යාම නිසා ගොඩබිම් සම්බන්ධය එකවර නැති නොවන්නට ඇත. ඒ වාගේම යට වූ ස්ථාන හරහා මෙම සම්බන්ධය පවත්වාගන්නට අවැසි තැන පාලම් ඉදිවන්නට ඇත. එය ක්‍රමිකව වර්ධනය වී බොහෝ දුරක් සඳහා පාලම් ඉදිවීම දෙරට අතර සම්බන්ධය තහවුරු කරන්නට ඇත.

මහාචාර්ය කටුපොත මහතා කර ඇති පර්යේෂණවලට අනුව අදින් වසර 11,000 ට පසු අවස්ථා තුනකදී මුහුදු මට්ටම අද පවතින මට්ටමට වඩා වැඩි වී තිබේ. වසර 6000 දී පමණ සිදු වූ එවැනි උච්චවචනයකදී  ඉන්දියාව සහ ශ්‍රී ලංකාව අතර මෙම ගොඩබිම් සම්බන්ධය බිඳෙන්නට ඇත. කෙසේවෙතත් 15 වැනි සියවස පමණ වනතුරුම මේ ගොඩබිම් පාලම හරහා දෙරට අතර ගමන් කරන්නට හැකිව තිබු බව භූ විද්‍යාඥයින් විස්වාස කරයි. පසුව ඇති වූ දරනු කුණාටු හේතුකොටගෙන මේ ගොඩබිම් මාර්ගයේ කොටසක් මුහුදබත් වන්නට ඇතැයි සැලකේ. රාම සේතුව හෙවත්  ආදම්ගේ පාලම වර්තමානයේ පවතින තත්වයට පත්වන්නට ඇත්තේ ඉන් අනතුරුවය. දැනට තිබෙන විද්‍යාත්මක සාක්ෂි අනුව පෙනෙන්නේ ආදම්ගේ පාලම හෙවත් රාම්සේතුව මිනිස් දෑතින් කෙරුණ නිර්මාණයකට වඩා ස්වභාවික නිර්මාණයක් විය හැකි බවයි

ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ/ භූ විද්‍යඥ


Thursday 16 May 2024

මානව විද්‍යාව එදා සහ අද

Vidusara 15th May, 2024

මානව විද්‍යාව ලෙස හඳුන්වන්නේ මනුෂ්‍යත්වය පිලිබඳ වූ ක්‍රමවත් හැදෑරීම ලෙසයි. එය තවදුරටත් මානව සමාජය සහ සංස්කෘතිය සහ ඒවායේ වර්ධනයන් පිලිබඳ සවිස්තරාත්මකව අධ්‍යනය කරයි. කවුරුත් පිළිගත් ඔක්ස්ෆෝර්ඩ් ශබ්ධකෝෂය අර්ථකතනය කරන්නේ “මානව ජාතින් සහ  ඒවායේ ආරම්භය, වර්ධනය මෙන්ම සිරිත් විරිත් සහ විශ්වාස පිළිබඳව අධ්‍යනය කිරීම” යනුවෙනි.

මානව විද්‍යාව ප්‍රධාන විෂය දහරාවන් තුනකට බෙදෙන අතර ඒවා සමාජසංස්කෘතික මානව විද්‍යාව, ජෛව මානව විද්‍යාව සහ පුරාවිද්‍යාව ලෙස හැඳින්විය හැක. ඒ අතර භාෂාමය මානව විද්‍යාව ලෙස විෂයක් වර්ධනය වෙමින් පවතී. මිනිසුන්ගේ සමාජ සම්බන්ධතා සහ ක්‍රියාකාරිත්වය, සිරිත් විරිත්, ඇදැහිලි සහ විශ්වාස පිළිබඳව අධ්‍යනය කරන්නේ සමාජසංස්කෘතික මානවවිද්‍යාව විෂය දහරාව තුළිනුයි. ජෛව මානව විද්‍යාව මානවයාගේ ජෛව විද්‍යාත්මක පරිණාමය, පැවැත්ම සහ විශේෂ වඳවීම් ගැනද අධ්‍යනය කරයි. පැරණි මානවයන්ගේ භාවිත ද්‍රව්‍ය සහ ද්‍රව්‍ය සංස්කෘතිය ගැන පුරාවිද්‍යා මානවවිද්‍යාව තුලින් සාකච්ඡා කරයි.

දහඅටවන ශතවර්ෂයේදී පමණ ඉංගිරිසියට පෙරළුණ මෙම වචනය ප්‍රංශ භාෂාවෙන් “ඇන්ත්‍රෝපෝලොජියා” නම් විය. ග්‍රීක භාෂාවෙන් සම්භවය වූ මෙම වචනය ‘ඇන්ත්‍රෝස්’ සහ ‘ලොජියා’ නම් වචන දෙකෙහි එකතුවකි.  එමගින් කියවෙන්නේ මානවයා පිලිබඳ හැදෑරීම යන්නයි. වර්තමාන භාවිතය ප්‍රංශ - ජර්මානු පුනුරුදයේ දී ආරම්භ වූ බව පැවසේ. ග්‍රීක දාර්ශනිකයෙකු වන ඇරිස්ටෝටල්ගේ පොත්පත්වල ද සඳහන්ව තිබු බව හෙළි වේ. ලන්ඩනයේ මානවවිද්‍යඥයින්ගේ සංගමයේ පුරෝගාමියා සහ සභාපති වූ ජේම්ස් හන්ට් නමැති මානවවිද්‍යාඥයා එහිදී සිදුකල කතාවක මෙම වචනය සඳහන් කළේය. කෙසේවෙතත් මෙම වචනය ඇරිස්ටෝටල් සඳහන් කරන විට මෙතරම් දුරකට මෙම විෂය වර්ධනය නොවී තිබෙන්නට ඇති බවයි පෙන්නුම් කරන්නේ.  

මානවය පරිණාමය වන්නේ වසර මිලියන හතකට පමණ පෙර බව පර්යේෂණ වාර්තා පෙන්නුම් කරයි. වසර මිලියන 85 කට පමණ පෙර අනෙකුත් ක්ෂිරපායින්ගේ වෙන් වූ ප්‍රයිමාටාවන්ගෙන් මානව පරිණාමය සිදු වූ බව පර්යේෂණවලින් පෙන්වා දෙයි. ඒ එසේවුවත් හොමිනින් නම් වූ පූර්වජයන් (පූර්ව මානවයන් සහ චිම්පංසීන්) ගොරිල්ලාවන්ගෙන් වෙන්වන්නේ වසර මිලියන අටකට පමණ පෙරයි. පූර්ව මානවයා චිම්පංසීන්ගෙන් වෙන්වන්නේ වසර මිලියන 7කට පමණ පෙර බවයි සඳහන් වේ.

පිළිගත් මතය වන්නේ මානව වර්ගයා බිහිවන්නට ඇත්තේ අප්‍රිකාවේ බවයි. ඉන්පසු ලෝකය පුරා විසිරි පැතිරී යන්නට ඇති බවද පර්යේෂණ වාර්තා සඳහන් කරයි. මානව පරිණාමයේ ප්‍රධාන අවධි හතරකින් සිදු වූ බව සොයාගෙන ඇත. පළමු අවධිය වසර මිලියන හතේ සිට හතර දක්වා වූ කාලයයි. පුර්වජ හොමිනින් වන සහෙලන්ත්‍රෝපස්, ඕර්රෝරින් සහ ආඩිපිතෙකස් බිහිවන්නේ මෙම කාලයේයි. මෙම මානවයන් ඍජු කායෙන් යුක්තව ද්විපාද සංරචරණයේ යෙදුනවූවන් බවයි පර්යේෂණ පෙන්වා දෙන්නේ. දෙවන අවධිය වසර මිලියන හතර කාලයේ බවත් තෙවන අවධිය වසර මිලියන 2.7ක පමණ කාලයේ දී සිදුවන්නට ඇතැයි විශ්වාස කෙරේ. හතරවන අවධිය වන විට හෝමෝ නම් ඝනය බිහි වූ බව පර්යේෂණ පෙන්වා දෙන අතර ඒ වසර ලිනිය 2.5 ත් 1.8 ත් අතර කාලයේ දී බව සඳහන් වේ.

හෝමෝ හැබිලිස් ආයුධ අතට ගත් පළමු මානව වර්ගය වන අතර ශිලා ආයුධ නිර්මාණය සහ භාවිතය පිලිබඳ වූ නව සංස්කෘතියක් බිහිකරන්නට එය හේතුවන්නට ඇත. හතරවන අවධියේ සිදු වූ පරිණාමය කපාල ධාරිතාව වර්ධනය කරමින් විශාල මොළයකට හිමිකම් කියන්නෙක් බවට හෝමෝ හැබිලිස් පත්කරන්නට ඇත. එය වෙනස් සංස්කෘතියක් බිහිකරන්නට අඩිතාලම දමන්නට ඇති බවට සැකයක් නොමැත. ආයුධ නිර්මාණය, ඒ සඳහා සුදුසු ද්‍රව්‍ය සොයාගැනීම සහ භාවිතය මෙම පරිවර්තනය සඳහා හේතුවන්නට ඇත. මෙම මානවයාගේ ඛණිජ පිලිබඳ දැනුම වර්ධනය කරමින් කැපුම්දාර ඇතිකරමින් බිඳීයන තිරුවානා, ෆ්ලින්ට්, කහඳ, ඔබ්සිඩියන් වැනි ඛණිජ පරිසරයෙන් වෙන්කර හඳුනාගන්නට ඔවුන්ගේ විශාල මොළය බොහෝ උපකාරිවන්නට ඇත. දඩයම් කල ආහාරය කැබලි කරන්නට සහ වෙන්කරන්නට හැකිබව මෙමගින් උගෙනගන්නට ඇත. එය ඔවුන්ගේ සංස්කෘතියේ නව නැම්මක් ඇතිකරන්නට සහ ඉදිරියට වර්ධනය වන්නට සහය වන්නට ඇත.

මේ සම්බන්ධව තව දුරටත් විශ්ලේෂණය කිරීමේ දී පෙනීයන්නේ ඔවුන්ගේ සමාජ සංස්කෘතිය තුල මේ පිළිබඳව සංනිවේදනය සඳහා වචන හෝ සංකේත බිහිවන්නට ඇති බවයි. ඛණිජ වර්ග වෙන්කරන්නට, එය ඇති ස්ථාන පෙන්වා දෙන්නට, ආයුධය සාදාගන්නා ආකාරය පෙන්වා දෙන්නට යම් භාෂාමය දියුණුවක් ඇති වන්නට ඇත. එය භාෂාවේ ප්‍රගමණය සඳහා හේතුවන්නට ඇත.

ගින්දර භාවිතය සොයාගන්නා ලද මානවයා හෝමෝ ඉරෙක්ටස් වෙයි. ඔහුගේ කපාල ධාරිතාව හැබිලිස්ට වඩා බොහෝ වැඩිය. එය දෙගුණයක් පමණ බව සොයාගෙන ඇත. වඩා සංකීර්ණ ආයුධ නිර්මාණය සහ භාවිතය සිදුකරන්නට ඇති බව විශ්වාස කෙරේ. ගින්දර භාවිතය ආහාර පිළියෙළ කිරීම කෙරෙහි මොවුන් උනන්දු කරන්නට ඇත. ආහාර නව්‍යකරණය කරමින් විවිධ වෙනස්කම් වලට ලක්කරන්නට ඔවුන්ට හැකිවන්නට ඇත. එය නව සංස්කෘතියක ආරම්භයක් විය. මෙමගින් භාෂාව තවදුරත් පෝෂණය වන්නට ඇත. එපමණක් නොව මොවුන් අප්‍රිකාව අතහැර ගිය ප්‍රථම මානව වර්ගයා බව සඳහන් වේ. ඒ වසර මිලියන 1.8 ක් පමණ කාලයේය.

නුතන මානවයාගේ පූර්වජයන් වන්නට ඇතැයි සැලකෙන මෙම හෝමෝ ඉරෙක්ටස් ගේ උප විශේෂ කිහිපයක්ම තිබු බව පර්යේෂණ වලින් හෙළි වී තිබේ. අප්‍රිකාව හැර යන්නට ප්‍රථම මෙම මානවයා හෝමෝ සේපියන්ස් නම් වූ විශේෂය බවට පරිවර්තනය විය. ඒ  වසර 300000 කට පමණ පෙරය. හෝමෝ සේපියන් නියන්ඩතාලෙන්සිස් නම් වූ උපවිශේෂය ප්ලයිස්ටෝසීන යුගයේ දී හෝමෝ සේපියන්ස් සේපියන්ස් සමග තරඟයක නියැලීම මෙන්ම දේශගුණ විපර්යාසයට හැඩ ගැසෙන්නට නොහැකි වීම අවසානයේදී නූතන මානවයා මේ ලෝකයේ ඉතිරි කරන්නට හේතුවන්නට ඇතැයි සිතිය හැක. මේ සඳහා වඩා සාධාරණ සාධක ලෙස සැලකිය හැකිවන්නේ මොවුන්ගේ කපාල ධාරිතාව විශ්මය ජනක ලෙස වැඩිවීමයි. එමගින් පාරිසරික හැඩගැස්ම සඳහා ඔවුන්ගේ අනුවර්තන වඩා සාර්ථක ලෙස හසුරුවන්නට ඔවුන්ට හැකියාව ලැබෙන්නට ඇත. ඒත් සමගම සිදු වූ භාෂාවේ සහ එය හැසිරවීමේ දියුණුව නිසා නූතන මානව සන්නිවේදනයේ ප්‍රගමණය අතිසාර්ථක වී ඇත.

ඒ වාගේම වසර 11,000 කට පමණ පෙර ගෝලීය කාලගුණයේ සිදු වූ ප්‍රාමාණික යහපත් බව නූතන මානවයා තව දුරටත් සමාජශීලි කරන්නට හේතු වූ අතර වසර 8000 – 6000 ක කාලයේදී ශිෂ්ඨාචාර බිහිකරන්නට තරම් බුද්ධිමත් තත්වයකට පත් වූ බව පැහැදිලිය.  බුද්ධිමත්බව මානවයා සිතන්නට හැකි සත්ත්වයෙකු බවට පත් කල ඇත, එය ඔවුන්ගේ සමාජශීලීබාවය වැඩි දියුණු කරන්නට හේතු විය. එකිනෙකාට උදවු කරගැනීම තුලින් තම අවශ්‍යතා හැකි ඉක්මනින් සපුරා ගන්නට අවැසි පසුබිම සකස්වීම නිදහස් කාලයක් ඔවුන්ට උරුමකර දෙන්නට සමත් විය. එය වඩා වඩා සිතුවිලි මෙහයවන්නට ඒ තුලින් නව නිර්මාණ බිහිකරන්නට සමත් විය. ගැටළු නිරාකරණය කරගනිමින් පරිණාමයේ ඉදිරියට පියනැගීම අද වැනි සමාජ තත්වයක් බිහිකරන්නට සමත් විය. එමගින් මානව විද්‍යාව වැනි විෂයයන් නිර්මාණය කරගනිමින් ඔවුන්ගේ අතීතය, පරිණාමය සහ භෞතික සහ සමාජ ප්‍රගමණය මෙන්ම වත්මන් තත්ත්වය සහ අනාගත පරිකල්පන ගොතන්නට නූතන මානවයා සමත්වීමම කොතරම් ආශ්චර්ය ජනකදැයි ඔබට සිතෙනු ඇත.

ඒ අනුව පැරණි ග්‍රීක දාර්ශනිකයන්ගේ දර්ශනවාදී අදහස්වල පටලැවුන මානව සොබාවය සහ සමාජ සංස්කෘතිය වචනවලට පෙරලවී අපුරු ලියවිලි බවට පත් විය. ක්‍රිස්තු පූර්ව හතරවන ශතවර්ෂයේ විසු හෙරඩෝටස් නම් වූ ග්‍රීක ඉතිහාසඥයාගේ අදහස් මෙම මානව විද්‍යාව නම්  විෂය බිහිකරන්නට මූලික වන්නට ඇතැයි විශ්වාස කෙරේ. පබිලියස් කොරනේලිස් ටැසිටස් නම් රෝම ඉතිහාසඥයා ද ක්‍රිස්තුවර්ෂ පලමු ශත වර්ෂයේ දී පමණ යුරෝපයේ විසු පැරණි මිනිස් කාණ්ඩ ගැන තම ලියවිලිවල සඳහන් කර ඇත.

පස්වන සියවසේ දී පමණ බිඳවැටෙන රෝම ශිෂ්ඨාචාරයෙන් පසුව එළබෙන්නේ මධ්‍යතන යුගයටයි. දහවන ශතවර්ෂයේ දී පමණ විසු ඉබ්න් අහ්මඩ් අල් බිරුනි නම්  වූ පර්සියානු ජාතික විද්‍යාඥයා ඉන්දියානු මහද්වීපයේ විසූවන් ගැන අධ්‍යනය කරන ලද බව සඳහන් වේ. එපමණක් නොව මැදපෙරදිග සහ දකුණු ආසියානු රටවල වැසියන්ගේ ආගම සහ සංස්කෘතිය ගැන දීර්ඝ පර්යේෂණ වාර්තා සකස්කර ඇත.

යුරෝපියානු නොවන සමාජයන් ගැන වාර්තා සකස් කල, නුතන මානව විද්‍යාවේ ප්‍රාරම්භාකයෙකු ලෙස සැලකෙන, මධ්‍යතන යුගයේ විසූ ජෝන් ඔෆ් ප්ලේනෝ කාර්පිනි නම් වූ විද්‍යාඥයා මොන්ගෝලියානු ජාතිකයන් ගැන ලියූ වාර්තාව බෙහෙවින් වෙනස් සමාජ සංස්කෘතියක් ගැන කියැවෙන බව සැලකේ.

මධ්‍යතන යුගයේ (අටවන සහ පහළොස්වන ශතවර්ෂය අතර කාලය තුල) ලියැවුන බොහෝ ඉතිහාසය සහ භූ ගෝලය සම්බන්ධ සංචාරක වාර්තා වල ප්‍රධාන ලක්ෂණයක් වූයේ මානව විද්‍යාව ගැන සඳහන් වීමයි. මධ්‍යතන යුගයේ දී ඇති වූ නගර වල විසු මිනිසුන්ගේ සංස්කෘතිය එම නගරවලට අනුරූප ලාක්ෂණිකතා පෙන්නුම් කරන බව එම වාර්තාවල සඳහන් වේ. මෙමගින් එම නගරවාසීන්ගේ හැසිරීම සහ සංස්කෘතිය සංසන්දනයකට ලක් වූ අතර සමානතා සහ විෂමතා පිළිබඳව කතා බහට ලක් විය.

ඉබ්න් බතුතා, ඉබ්න් ජෝබයිර්, මොසබ්බාහි, මැග්රයිසී, මාර්කෝ පෝලෝ, අබ්දාරි, නසීර් කොස්රෝව් සහ බිරුනිගේ වාර්තා මධ්‍යතන යුගය පිළිබිඹු කරන මානව විද්‍යාවේ අගනා වටිනා සටහන් බව පිළිගැනේ. ක්‍රිස්ටෝපර් කොලොම්බස් සහ වස්කෝ ද ගාමා ගේ දේශ ගවේෂණ වාර්තා ද මෙම විෂය සඳහා වටිනා කරුණු එක්කර ඇති බව හොඳින් පැහැදිලි වේ. මොවුන් සොබාදහම සහ භූ ගෝලය  මානව විද්‍යාව සමග සම්මිශ්‍රණය කරමින් සිදුකරන ලද මෙම අධ්‍යන මානවයාගේ සංස්කෘතික සහ සමාජීය වෙනස්කම් ගෝලීය අවකාශය තුල කදිමට පෙලගස්වන්නට සමත් වී ඇත.

මධ්‍යතන යුගයෙන් පසු එනම් දහසයවන ශතවර්ෂය පමණ වනවිට පැන නගින දර්ශනයේ සහ විද්‍යාවේ පුනුරුදය මානව විද්‍යාව නව මාවතකට තල්ලු කරන්නට සමත් විය. දාහත්වන සහ දහඅටවන ශතවර්ෂවලදී සිදු වූ බුද්ධිමය සහ දර්ශණයේ සිදු වූ මහා ප්‍රබෝධය මෙලෙස මානව විද්‍යාව නව පැතිකඩ නිර්මාණය කරන්නට දායක වන්නට ඇතැයි සැලකිය හැකිය. මෙම කාලය තුල මානව විද්‍යාව වඩා ක්‍රමවත් අධ්‍යනයකට ලක් වූ බව පැහැදිලි වේ. ඉතා අගනා වටිනා ග්‍රන්ථයක් ලියමින් ඉමානුවෙල් කාන්ට් නම් දර්ශනිකා මානව විද්‍යාවට මහඟු සේවයක් සිදුකල බව සඳහන් වේ. 1972 දී පමණ මොහු මානව විද්‍යාව උගන්වන්නට වාර්ෂික පාඨමාලාවක් පටන් ගත්තේය. මෙකල බිහි වූ විල්හෙල්ම් දිල්තේ සහ ජෝන් ගොට්ෆ්‍රයිඩ් හේඩර් නම දාර්ශනිකයන් දෙදෙනාගේ සංස්කෘතීන් ගැන සිදුකල පර්යේෂණ මානව විද්‍යාවේ වර්ධනයට ඉවහල් වූ බව කියැවේ.

බෆන් නම් වූ සොබාවික විද්‍යඥයාගේ ලිපි මගින් විස්තර වන්නේ ආයතනික මට්ටමෙන් මානව විද්‍යාව මතුවන්නේ සොබාවික විද්‍යා ඉතිහාසය තුලින් බවයි. මානව විද්‍යාව තුල සංස්කෘතිය, භාෂාව, මනෝවිද්‍යාව වැනි විෂයයන් අධ්‍යනය සොබාවික විද්‍යා විෂය ධාරාව තුල ශාක සහ සතුන් ගැන අධ්‍යනයට සමාන බවයි පැවසෙන්නේ. ලුවිස් හෙන්රි මෝර්ගන් නම් වූ මානව විද්‍යඥයා උතුරු ඇමෙරිකානු දේශීයයන් ගැන ද බීවරයන් ගැනද කියවෙන පර්යේෂණ පත්‍රිකාවක් ඉදරිපත් කරන්නේ එනිසාමයි. අප්‍රිකානු දේශීය ජනතාවගේ භාණ්ඩ සහ ආයුධ සොබාවික විද්‍යා කෞතුකාගාරයේ සතුන්ගේ ප්‍රාග් ජීවධාතූන් සමග තබන්නේද මෙනිසාම බව පැවසේ.

මානව විද්‍යාව තුල ‘මනුෂ්‍යත්වය’ නම් වූ නව විෂය දහරාව පැන නගින්නට හේතුවන්නේ සොබාවික විද්‍යාවේ පර්යේෂණ ක්‍රමවේදය ද වර්ධනය වන නව ක්‍රමවේද සහිත ව්‍යුහාත්මක සම්මුඛ සාකච්ඡා පමණක් නොව ව්‍යුහාත්මක නොවන සහභාගිවන්නගේ දැක්ම ද පදනම් කරගෙන බව පැවසේ. හෝමෝ නම් මානව ඝනයේ සුවිශේෂී  ලාක්ෂණිකතා පදනම් කරගෙන සිතීමේ සහ ක්‍රියාත්මක වීමේ හැකියාව මත සංස්කෘතිය බිහි වූ බව මානව විද්‍යාඥයින් විශ්වාස කරයි.

විසිවන ශතවර්ෂය වනවිට ඇමෙරිකානුවන් ඔවුන්ගේ දේශයේ මානව විද්‍යාව හදාරන්නට උත්සුක විය. 1967 දී මාවින් හැරිස් නම් වූ මානව විද්‍යාඥයා මානව විද්‍යා සංකල්ප වල වර්ධනය නම් වූ පර්යේෂන්ත්මක ග්‍රන්ථය ඉදිරිපත් කරන ලද අතර මානව විද්‍යාවේ වර්ධනය සම්බන්ධව අධ්‍යනය කරන්නට අධ්‍යන ආයතනයක් බිහිකරන්නට සමත්විය. වමෙම කාලවකවානුවේ යුරෝපීයයන් විශ්වාස කරන ලද්දේ සියලු මිනිසුන් අතර ඔවුන් වඩා ශිලාචාර සහ සංස්කෘතික ජාතියක් බවයි. ඒ ඔස්සේ යම් වර්ධනයක් ද මානව විද්‍යාවට එක් විය. මෙම සිතුවිල්ල අභියෝගයට ලක් කරන ලද්දේ ජර්මානු ජාතික මානව විද්‍යාඥයෙකු වන ප්‍රාන්ස් බෝස් නැමැත්තායි. ඔහුගේ එම අධ්‍යනය සහ මතය තවත් ඇමරිකානු සහ යුරෝපියානුවන් සමහරකගේ මතය වෙනස් කරමින් සියලු ජාතින් එකසමාන ලෙස සලකන්නට මාර්ගය පෑදුනි. මෙය බෝසියන් විප්ලවය ලෙස හැදින්වේ.

සංස්කෘතික මානව විද්‍යාව ලෙස නව විෂය ක්ෂේත්‍රයක් නිර්මාණය වන්නට මාර්ගය පෑදෙන්නේද මෙම කාලයේයි. නුතන මානව විද්‍යාව තව දුරටත් විකසනය වෙමින් ප්‍රයෝගික මානව විද්‍යාව බිහිවන්නේ එදිනෙදා ජීවිතයේදී සහ සමාජයේදී පැනනගින ගැටළු නිරාකරණය කරගැනීම සඳහායි. මානව පරිණාමය සහ විකසනය පදනම් කරගනිමින් බිහිවන ජෛව මානව විද්‍යාව මිනිසාගේ ජෛව විද්‍යාත්මක පරිණාමික පිලිබඳ අධ්‍යනයට බදුන් කරයි.

විසිඑක්වන ශතවර්ෂය ආරම්භ වනවිට මානව විද්‍යාව තවදුරටත් විකසනය වෙමින් සංස්කෘතීන් අතර අන්තර් සම්බන්ධතා අධ්‍යයනයට වාගේම ගෝලීයකරණය තුල මිනිසුන් , සමාජය, සංස්කෘතීන් සහ අදහස් වල වර්ධනයන්, පරිවර්තනයන් සහ විකසනයන් පිලිබඳ අධ්‍යනය කරන්නටත් සංචරණය සහ ඩයස්පෝරාව ගැන අධ්‍යනය කරන්නටත් හේතු විය.

කාර්මික විප්ලවයත් සමග ඇරඹි තාක්ෂණික යුගය මානව විද්‍යාව තවදුරත් සංකීර්ණ කරන්නට බලපෑ ප්‍රධාන කාරණාවකි. මානව සමජයේ යහපත සදහා පමණක් නොව යුධ කටයුතු සඳහා ද පරිවර්තන සිදුකරමින් මානව සමාජය අභියෝගයට ලක්කරන ලද මෙම තාක්ෂණික වර්ධනය මානව ශිෂ්ඨාචාරයට නව සංකල්ප බිහිකරගනිමින් මානව වර්ගය අරක්ෂා කරගැනීමට සිදුවීම මානවවිද්‍යාව නව මානයකට තල්ලු කරන්නට හේතුවිය. කාර්මික විප්ලවයේ ප්‍රතිපල ලෙස අද අත්විඳින දේශගුණික විපර්යාසයේ ප්‍රතිඵල හේතුවන් පරිසරය සහ මානවයා අතර සම්බන්ධය නැවත වරක් සිතන්නටත් මානවයා සියල්ලට ඉහලින් යන සංකල්පයෙන් බැහැරවීමත් මානව විද්‍යවේ අපූරු කාලීන ප්‍රගමනයක් බව කිව යුතුය.

මානව විද්‍යාව ක්‍රමිකව වර්ධනය වේ. එය සමාජයේ සහ සංස්කෘතියේ ප්‍රගමනයෙන් වියුක්ත නොවන බවත් ඊට සමාන්තර බව අප තේරුම් ගත යුතුය. වර්තමානය පවතින්නේ අංකිත තාක්ෂණයත් සමගයි. එය දැන් දැන් එහි වඩා දියුණු මට්ටම් වන කෘත්‍රිම බුද්ධිය, රොබෝ තාක්ෂණය සහ පිටසක්වල සංචාර සමග අත්වැල් බැඳගන්නට ද නියමිතය. එනිසා මානව විද්‍යාවේ ප්‍රගමනය අනාගතයේදී බොහෝ වෙනස්කම් වලට භාජනය වන්නට නම් නියමිත බව කිව යුතුය. එමෙන්ම  මානවයාට බොහෝ තීක්ෂණ ලෙස තම බුද්ධිය භාවිතකරමින් තම මානව වර්ගය සහ පරිසරය එක්තැන් කරන්නටත් පිටසක්වලයන් සමග සම්බන්දකම් පවත්වාගනිමින් තම පැවැත්ම තහවුරුගන්නටත් අවශ්‍ය පසුබිම වර්ධනය වන මානවවිද්‍යාව සපයනු ඇත.

ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ


Thursday 25 April 2024

 අත්ලාන්තික් දක්ෂිණ උඩුකුරු සංසරණය (The Atlantic Meridional Overturning Circulation) නිසල වෙයිද ?

සාගරය සැමවිටම චංචලය. සාගර තරංග ගැඹුරු සාගරයේ පවා දැකිය හැකිය. ඒවා සාගරය තුලින් ගලායන ගංගා වැනිය. ඒවා සාගර මතුපිට සිට අභ්‍යන්තරය දක්වා ගලා යයි. එවැනි ජල ගංගාවක් වනුයේ “අත්ලාන්තික් දක්ෂිණ උඩුකුරු සංසරණය’ ලෙස හඳුන්වාදෙන ජල සංසරණයයි. මෙමගින් උණුසුම් ජලය උතුරටත් එහි සීතල ජලය දකුණටත් හුවමාරු කරයි. මෙම හුවමාරුව අපි නොසිතන ලෙස ගෝලීය උණුසුම තුලනය කරමින් දේශගුණික විපර්යාසයන් සමනය කරන්නට සහ දක්වයි.

මෙම ක්‍රියාවලිය නැවතුණහොත් කුමක් සිදු වේද? එවිට නිවර්තන උණුසුම උතුරට සංසරණය වන්නේත් උතුර අර්ධ ගෝලයේ සිතල දකුණට සංසරණය වන්නේත් නැත. එය ඒ ඒ ප්‍රදේශවල ඒ ඒ තත්වයන් වර්ධනය කරන්නට හේතු වෙයි. නිවර්තන කලාපයේ තවත් උණුසුම් කරන අතර උතුරු ප්‍රදේශය තවත් සීතල කරයි. එපමණක් නොව වර්ෂාපතන රටාවන් වෙනස් කරන්නටත්, කුණාටු ඇති කරන්නටත් අත්ලාන්තික් වෙරළ කලාපයේ මුහුදු මට්ටම ඉහල නංවන්නටත් හේතු විය හැක. මේ වන විට විද්‍යඥයින් මෙම තාප හුමාරුව සිදු කරන ජල සංසරණයේ වේගය අඩු වී දුර්වල වී ඇතිබව සොයාගෙන ඇත. එනිසා ඉහත සඳහන් කල විපර්යාසයන් සිදුවන්නට බොහෝ ඉඩකඩ ඇත.

සාගර තරංග බිහිවන්නේ හමායන සුලඟ සහ ජලයේ ලවණ සාන්ද්‍රණය නිසා හටගන්නා ජල ඝනත්ව වෙනස හේතුවෙනි. ලවණ සාන්ද්‍රණය වර්ධනය වීම ඝනත්වය වැඩිකරන්නට හේතුවන අතර එනිසා එම ජලය සාගර අභ්‍යන්තරයට කිඳා බසී. මෙම සංසරණය තප්තලවණ සංසරණය ලෙස හඳුන්වයි. සිතල ලවණ ජලය පතුලට රිංගා යන අතර උන්සුම ලවණ ජලය මතුපිට රැඳී සිටී. අත්ලාන්තික් දක්ෂිණ උඩුකුරු සංසරණය ගෝලීය සාගර වාහක කලාපයේ සුවිශේෂී සාමාජිකයෙකු වන අතර ගෝලීය උණුසුම තුලනය සඳහා ඉතා වැදගත් මෙහෙයක් ඉටුකරයි.

ඇමෙරිකාවේ නැගෙහිර වෙරළට ආසන්නයෙන් ගලා යන ගල්ෆ් ප්‍රවාහය ද උතුරු අත්ලාන්තික් ප්‍රවාහයද උතුර උන්සුම් කරන අතර මේ ප්‍රවාහ දෙකම ගෙනෙන තාපය නිදහස් කර සිසිලනය වන්නේ ජලය තව තවත් බර කරමින්. ඝනත්වය ඉහල යාම නිසා එක එල්ලේ ගැඹුරට කිඳා බසින මෙම ප්‍රවාහ සාගර ද්‍රෝණියේ අභ්‍යන්තරයෙන් දකුණට ගලා යයි.

මේ වනවිට විද්‍යඥයින් පසුගිය දශක ගණනාව තිස්සේ සිදුකල පර්යේෂණ වලින් සොයාගෙන ඇත්තේ මෙම ක්‍රියාදාමයෙහි වේගය දුර්වලව ගොස් ඇති බවයි. වේගය අඩුවීම මෙන්ම බලය ද ක්‍රමයෙන් අඩුවී ඇති බවයි. මෙම වෙනස සඳහා හේතු විය හැක්කේ සගරජල මතුපිට ක්‍රමයෙන් දීර්ඝ කාලීනව වැඩිවෙමින් පැවතීමත් ලවණ සාන්ද්‍රණය වැඩිවීමත් යන කරුණු යැයි විද්‍යඥයින් විශ්වාස කරයි.

ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ


Citation: Mishonov A, Seidov D and Reagan J (2024) Revisiting the multidecadal variability of North Atlantic Ocean circulation and climate. Front. Mar. Sci. 11:1345426. doi: 10.3389/fmars.2024.1345426

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Monday 15 April 2024

 ඛණිජ ගැන දුර්මත..................!!!

භූපුරාවිද්‍යාවේ අවශ්‍යතාවය ශ්‍රී ලංකාවාට තදින්ම දැනෙමින් පවතී. නොදන්නාකම නිසාම සිදුකරන සමහර අර්ථකථන ජනතාව නොමගයවන සුළුය. පුරාවිද්යාවේ අර්ථකථන සඳහා භුවිද්‍යාවේ අවශ්‍යතාව පසුගිය දශක දෙකකට ආසන්න කාලයක සිටම මම පෙන්වමින් සිටියෙමි. කී දෙනෙකු එය තේරුම් ගත්තාදැයි නොදනී. 

වරින්වර සමහර විද්වතුන් සිදුකරන ප්‍රකාශ අර්ථශුන්‍ය වගකීම් විරහිත ඒවා බව පැහැදිලි වේ. එහෙන් මෙහෙන් අහුලාගත් සමහර කරුණු නිසි අවබෝධයකින් තොරව භාවිතා කිරීම අතිශය භයානකය. එමගින් දන්නා ඉතිහාසය ද විකෘත කෙරේ. එක් මහාචාර්යවරයෙකු විසින් ලියන ලද පර්යේෂණ ග්‍රන්ථයක (සිංහල) කඳුකරයේ ජනතාව “ඇල්මන්ඩින් ගානට්” වලින් යකඩ නිස්සාරණය කරන ලද බවද සඳහන් වේ. එය පිළිගත නොහැකි නොමග යවන සුළු ප්‍රකාශයකි. අප විසින් කරන ලද පර්යේෂණ වලින් තහවුරු වන්නේ හිම්ටයිට් නම් වූ යකඩ ඛනිජය මේ සඳහා යොදාගත් බවයි. මේ සඳහා ක්ෂේත්‍ර සාක්ෂි උඩවලව, හල්දුම්මුල්ල වැනි ප්‍රදේශ වලින් පමණක් නොව සේරුවල ප්‍රදේශයෙන් පවා හමුවන බව මෙහිලා සඳහන් කල යුතුය. 

සේරුවිල ප්‍රදේශය ප්‍රසිද්ධ වන්නේ තඹ නිධිය පැවතීම හේතුකොටගෙනය. තඹ ප්‍රයෝජනයට ගැනීම “මාගේ මතය” අනුව වසර 6000 ක අතීතයට දිවෙනු ඇති. තඹ ලෝහය නිස්සරණය කිරීම සේරුවිල වැව අවට ගජරාමෙට සිදුව ඇති බවට ඉතා පැහැදිලි සාක්ෂි හමුවේ. “තඹොර” ගොඩගැසුන විසල් කඳු ඒ අවට කලාපයේ ඕනෑ තරම් සොයාගත හැකිය. “තඹොර” පෙනුමට තද කළුපැහැ ගන්නා නමුත් හිරු එළියට ඇල්ලු කල කළුනිල් පැහැයකින් දිස් වේ. ඒ තඹ ලෝහ කැටායනය එහි ඇති බැවිනි. තඹ නිස්සාරණය දැනසිටි මිනිසුන් එහි නිල් පැහැය නොදැන සිටියා විය නොහැක. එනිසා ශ්‍රී ලංකාවේ වර්ණ එකතුවට එක් වූ පැරණිම වර්ණයක් වන්නට ඇත්තේ නිල් පැහැයයි. මෙරට බොහෝ දේවල් නීල පැහැයෙන් වර්ණ ගැන්වෙන්නට ඇත. 

නිල් පැහැය නිල් පැහැය මිස එය කොළ පැහැය නොවන බව ද අප අමතක නොකළ යුතුය. නිල් පැහැය පසුකාලීනව කොළ පැහැයට හැරෙන්නට ඇති බව මාගේ මතයයි. තඹ කැටායනය වායුගෝලයේ ඔක්සිජන් සමග මිශ්‍රව ඇතිවන ‘තඹමල’ මේ සඳහා හේතුවන්නට ඇත. තඹමල කොළ පැහැතිය. පිත්තල භාණ්ඩවල කොළපැහැය ඇතිවනු ඔබ දැක ඇත. එයට හේතුව වන්නේ ‘තඹමල’ ඇතිවීමයි.  

සොබාවික ඛණිජ පබළු කර්මාන්තය සඳහා යොදාගත් බවට ඕනෑතරම් පුරාවිද්‍යාත්මක සංක්ෂි හමුවේ. හොඳම එවැනි පබළු එකතුවක් හමුවන්නේ ජේතවනයෙනි. මා කරන ලද පර්යේෂණවලින් හෙළි වූයේ එහි ගානට්, පලිඟු වැනි මැණික් වලට අමතරව නිල් මැණික්, පුෂ්පරාග සහ ගෙවුඩ වැනි ඉතා වටිනා මැණික්වලින් ද නිමවන ලද පබළු හමුවන බවයි. එයට අමතරව ඉතා විශාල ප්‍රමාණයක් වීදුරු පබළු හමුවන බව වාර්තා වේ. මේවා කෘත්‍රිමව නිෂ්පාදනය කරන ලද එවායි. මේ සඳහා මුල් බීජය සපයන්නට ඇත්තේ තඹ නිස්සරණයෙන් බිහිවන “තඹොර” විය හැක. අතුරු ප්‍රතිඵලයක් ලෙස බිහිවූ “තඹොර” කැබලිවල වර්ණය ඉතා අපූරු බවින් එය පළඳනාවක් ලෙස භාවිතා කරන්නට ඇත. එමගින් කෘත්‍රිම නිෂ්පාදනය සඳහා අවශ්‍ය අදහස ලබා දෙන්නට ඇත.  එනිසා ම අපට නිගමනය කල හැක්කේ නිල් පැහැය සහ පබළු කර්මාන්තය ස්වදේශීය නිර්මාණයක් මිස ලැපිස් ලැසුයි හරහා බිහි වූවාක් නොවන බවයි. 

කානිලියන් සම්බන්ධයෙන් ද ඇත්තේ මෙවැනිම වූ වැරදි සංකල්පයකි. කානිලියන් කෘත්‍රිම නිෂ්පාදනයකි. එය නිර්මාණය කරන්නට ලබාගන්නේ කහඳ නම් වූ ද්විතියක තිරුවානා ඛණිජ වර්ගයි. සෑම කහඳ වර්ගයක්ම ඒ සඳහා යොදාගත නොහැක. යකඩ කැටායනය එහි සංයුතියේ ප්‍රමුඛ වේ. ඒවා රත් කිරීමේදී වඩා රතු පැහැයට හැරෙන්නේ ඔක්සිහාරක යකඩ අයන ද ඔක්සිකරණය වන නිසාවෙනි. අගස්ති සහ ඔනික්ස් ද කහඳ වර්ග වේ. ශ්‍රී ලංකාවේ ඕනෑ තරම් කහඳ හමුවේ. එනිසා පිටරටින් ගෙන ඒමේ අවශ්‍යතාවක් නැත. කානිලියන් සොබාවිකව හමුනොවුන ද ඉහත පරිදි සාදාගත හැක. එනිසා පිටරටින් ගෙන ඒමේ අවශ්‍යතාවයක් නොමැත.

 අපගේ අතීත මුතුන් මිත්තන් ලෝකය සමග ගනු දෙනු කරන ලද්දන්ය.  ඒ බවට කිසිම සැකයක් නොමැත. ඊසාන දිග මෝසමෙන් මෙරටට එන වෙළෙන්දෝ නිරිත දිග මෝසමෙන් කුරුඳු ද රැගෙන මෙරටින් ගියෝය. මේ සඳහා ත්‍රිකුණාමලය කදිම වරායක් සපයන්නට ඇත.  ඒ අවට පොහොසත් වෙළඳ නගරයක් නිර්මාණය වන්නට ඇත. එය සමහර විට වසර 6000 කට පෙර මෙරට ශිෂ්ටාචාරයේ මූලික අඩිතාලම දැමූ පුලස්ති ඍෂිගේම නිර්මාණයක් විය හැක. 


ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ

භූවිද්‍යාඥ/භුපුරාවිද්‍යාඥ



Saturday 6 April 2024


භූ සම්පත්, ජනාවාස සහ සංස්කෘතීන්............!!!

අවශ්‍යතා පදනම් කරගෙන බිහි වූ ශිෂ්ටාචාර ලොව පළමු ශිෂ්ටාචාර වේ. ඒවා බොහෝ විට භූ සම්පත් මූලික කරගෙන බිහි වූ ඒවායි. ජලය මූලික අවශ්‍යතාව කරගත් ඉන්දුනිම්න, හරප්පා සහ නයිල් වැනි ශිෂ්ටාචාර මේ සඳහා කදිම උදාහරණ වේ. එයට අමතරව වෙනත් භූ සම්පත් කේන්ද්‍ර කරගත් ජනාවාස, සමාජ සහ සංස්කෘතීන් ද බිහි වි ඇත. වර්තමානයේ ඔස්ට්‍රේලියාව වැනි රටවල ආර්ථික ලෝහ වන රත්තරන්, තඹ සහ යකඩ වැනි ලෝහ ආකාර මූලික කරගෙන බිහි වූ එවැනි ජනාවාස සහ සංස්කෘතීන් තුල යම් සුවිශේෂීතා දැකිය හැකි වේ. පැරණි කර්මාන්ත වන මැටි කර්මාන්තය, ලෝහ කර්මාන්තය, ලුණු කර්මාන්තය වැනි කර්මාන්ත නිසා අපුරු සාමාජ සංස්කෘතීන් බිහිවන බව අමතුවෙන් පැවසිය යුතු නොවේ. වාග් සම්ප්‍රදායන්ගේ විවිධත්වය සහ මානව හැසිරීමේ විවිධත්වය ඒ තුල දැකිය හැකිය. මෙය වඩාත් තීවෘ වන්නේ කාලගුණය සහ දේශගුණය ඒ මත බල පවත්වන විටයි. ලෝකයේ ඕනෑම සංස්කෘතියක් හැඩගැසෙන්නේ දේශගුණයේ බලපෑම තුලයි.


මානව විද්‍යාව හදාරන්නන් ගේ අවධානය ශ්‍රී ලංකාවේ එවැනි ජනාවාස සහ සමාජ සංස්කෘතීන් වෙත යොමු විය යුතුය. උදාහරණයක් ලෙස අනුරාධපුර සහ පොළොන්නරු යුගවලදී බොහෝ ගොඩනැගිලි පාෂාණමය නැතහොත් ශිලාමය වේ. ඒ තුලින් බිහි වූ සමාජය සහ සංස්කෘතිය දැන් වන විට බිඳ වැටි හමාරය. ඒ තව දුරටත් ශිලා කර්මාන්තය මෙරට ප්‍රමුඛ නොවීම හේතු කොටගෙනයි. එනිසා වර්තමානයේ එහි ඉඟියක් සොයා ගැනීම ඇති දුෂ්කර කාරියකි. නමුත් පාෂාණ නිර්මාණ දෙස් බැලීමේදී එය අතිශය දියුණු සමාජ සන්දර්භයක් ගොඩනගන්නට ඇති බව පෙනීයන් කාරණාවකි. ඒ සඳහා පාෂාණ නෙලීම සම්බන්ධයෙන් මා සිදුකල පර්යේෂණ වඩා හොඳ ප්‍රව්ශයක් ලබා දෙයි. අනුරාධපුර යුගය වඩා භෞතික ක්‍රමවේදවලට සමීප බවත් පොළොන්නරු යුගය රසායනික ක්‍රමවේද භාවිතා කල බවත් තහවුරු වේ. එවන් වූ වෙනස්කම් කොතරම් වූ තරමකට මානව ක්‍රියා විවිධත්වයක් ඇතිකරන්නට ඇතිද යන්න සිතා බැලිය යුතු කාරණාවකි.

සේරුවිල තඹ නිධිය වටා ගොඩ නැගුන ඒ සුවිශේෂී ජනාවාස සහ සංස්කෘතිය ද මේ වන විට වැනසී ගොස් ඇති බව සැබෑවකි. එවන් වූ ලෝහ ඛණිජ නිධියක් සකස්වන්නේ අභ්‍යන්තරයේ රත්තරන් ද බාහිරයෙන් තඹ ද එයට බාහිරයෙන් යකඩ ද පවතින පරිධිය. එනිසා මුල්ම කාලයේ දී මෙම නිධියේ වූ රත්තරන් උකහා ගන්නට ඇත. ඉන්පසු තඹ ද අවසානයේ යකඩ ද නිස්සරණය කර ගන්නට ඇත. ඒ සඳහා සාධාරණ සාක්ෂි ඇති බව අප සිදුකල පර්යේෂණ වලින් කදිමට පැහැදිලි වේ. මෙවැනි ලෝහ නිස්සරණය කරන්නා වූ ස්ථාන පදනම් කරගත් ජනාවාසයක් කෙසේ වන්නට ඇත්දැයි අපට ප්‍රතිනිර්මාණය කරන්නට හැකිය. ඒ සඳහා අවශ්‍ය සාක්ෂි බොහොමයක් තාමත් ඒ ප්‍රදේශයේ පවතින බව නම් සැබෑවකි.

ශ්‍රිලංකාවේ පුරාණ යකඩ තාක්ෂණය හා බැඳුන සංස්කෘතිය වුව තවමත් නිසි පරිදි අධ්‍යනයකට ලක්වී නොමැත. එනිසා ශ්‍රී ලාංකික මානව විද්‍යඥයින් සහ භූ විද්‍යඥයින් එක්ව මෙම ක්ෂේත්‍ර විවිධ මාතෘකා ඔස්සේ අධ්‍යනය සහ පර්යේෂණ වලට ලක් කල යුතුය. එය වර්තමාන මානව සමාජයේ ප්‍රගමනය සඳහා ඉතා හොඳ කාරණා වනු ඇත. 

ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ  








Monday 1 April 2024

The talk on Indigenous knowledge in Sri Lanka; at the Orientation program, 2024 at Faculty of Indigenous Social Sciences and Management Studies, Gampaha Wicremarrachchi University of Indigenous medicine 

What is indigenous knowledge??

 Indigenous knowledge refers to understandings, skills, and philosophies developed by local communities with long histories and experiences of interaction with their natural surroundings according to the UNESCO

 Is that true….?

Either it is true or not, it is the backbone of your country, your society and your culture. The indigenous knowledge is not static it is dynamic changing over the time again as per the changing environment due to climate change.

Climate change controls everything; the environment, people, society, culture, language etc. We are products of climate change, our society is a product of climate change, our culture is a product of climate change. World cannot be escaped from climate change hence the indigenous knowledge. It is unique. Uniqueness and diversity is everywhere.

For an example take two countries such as England and Sri Lanka. England which is cold is a European country while Sri Lanka is a tropical country. Both are located in two different climatic zones. Think about their cultures. England people dress black coats and ties, eat solid food such as breads, drink vine and soup not water normally and speak fast. But Sri Lankans wear white cotton dresses, eat rice and curries, talk rhythmically drink water frequently and take baths daily not like Englishman. You can see how climate has defined two different cultures.

Once highly developed country was Sri Lanka; now today in a very difficult situation due to many issues. Sri Lanka where we live was a self-sufficient country with good people good culture and good society. Now everything has been vanished and spoiled. No new knowledge is created. People are poisonous, their thoughts are poisonous, their activities are poisonous, their interactions are poisonous. This is the real situation in the country today. 

 I should say that our culture has been developed more than 2500 years of time as we have written evidences but it might have gone back to 6000 years in the past where Pulasthi Rishi lived. Pulasthi rishi is the founder of Sri Lankan indigenous knowledge. He developed a highly sophisticated technologies even the ability of dealing with the extra-terrestrial habitats. He was able to make connection with them and share the knowledge among each other.

 As per the hindu stories Vaidik books such as Rig, Yajur and Samman was brought to the world by Pulasthi rishi. King Ravana was his Grandson who was a warrior, scientist, technologist, philosopher. Innovator and inventor. He developed many things including engineering, architecture, agriculture, space science, garments, medicines and other sciences too. He was the disseminator of the knowledge of Pulasthi Rishi. 

 The indigenous knowledge system built in Sri Lanka was further faceted and polished by the influence of Buddhism. That’s because Pulasthi Rishi and King Ravana made the country sound for the establishment of Buddhism to a long run.

 Those are some facts of our ancient knowledge which is known as indigenous. Without taking much time I will give some examples today we can observe in the country.

 First I would like to take your attention to ancient agriculture and related irrigation technologies.

 Water was a prime concern in life, society and culture of the ancient people. We had a mighty irrigation system where civil engineering, aerodynamics, geology, geomorphology, soil sciences, surveying, hydrology, biology and many other sciences have been highly applied. For example, applied technology of damming was wonderful, hence mighty reservoirs were built; Parakrama samudray is a such building. YODA Ela reflects the climax of engineering technology in indigenous knowledge of ancient Sri Lanka. Selection of locations to be dammed were perfectly understood and the knowledge on geomorphology was excellently applied. For example, recently located damming places have been discovered as ancient dams. It says the precise measurements in architecture and engineering surveys.  The materials to be used in dams were well understood. Fine clay core of dam avoids the water leakages from the dam and packing the reservoir bottom with clay confirms the impermeability of bottom layer. The clay was caught with rubble materials to avoid the impact of waves of the reservoirs. 

 Ancient people were remarkably keen on water conservation and management. How they conserve the water is anyone could drink water from any place of reservoir and a canal, even from the “WAKKADA” in the paddy field. Bisokotuwa is a great engineering innovation for the water conservation and management. Water liliy’s in reservoirs not only for beauty but also for conservation of water in reservoirs by cutting the evaporation lost. But ancient people think about the need of environmental nourishment too, hence they didn’t cover the reservoir totally. Planting Kumubuk trees gives a great support for water purification. Those are rich in wew thawulla.  Water purification was a prime concern of the ancient people. Archaeological research done at Jethawanaya has discovered a treatment plant made up of series of clay pots composed of material such as charcoal and sand.  Those had been used to purify the effluents coming from toilets. Hence we may understand the knowledge and also the concern on environmental protection during the ancient time.

 The additional rain water collected at the top reservoir of the catchment was transferred to the next elevation level by constructing another reservoir and it was continued until the level of elevation permits further flowing in downward. This system is known as ELLANGAWA which is totally the indigenous knowledge of Sri Lankan people. Ancient irrigation system developed and focused on the agricultural activities which were enormously supported by indigenous knowledge.

 The ancient people in the country had a greater deal with the environment and the weather/climate. Ancient agriculturalist or farmer had fully utilized his time in the field and lived with the environment. Preparing the field was manual using water buffalos, from which many benefits were received, such as fertilizer requirement from dun and urine of buffalos, avoiding loss of existing nutrition in soil and water management. Maximum use of water was achieved from the preparation of cascade system of fields. Cultivation of legumes such as Cassia, Maduca (Mee) etc within the field, fulfil the requirement of nitrate and fruits of those trees invite bats like creatures which add phosphate to the field. 

 According to some facts discovered from various research on ancient techniques of farming, fertilizer was not a limiting factor. The farmers were well aware of movement of sun and moon and also the earth. Hence they were able to understand the seasonal changes occurred in the environment. The knowledge of planetary revolving brought to the public by some cultural events. The best example of understanding the movement of solar system is the “TELME Dance” from “Pahatharata sampradaya”. A set of dancers dance in a circle by rotating around their self with a slight tilt. It reflects the rotation of earth around the sun with the tilt of 23.5 degrees. Ancient people knew this before Milutin MIlankitch who introduced his theory in 1990s on the movement of solar system that governs the climate of earth.

 Ancient people had a wonderful understanding of behavior of light from sun. They knew the seven energies of sun light such as VIBGYOR. They knew time of the different energies of the light receives the earth. Since the earth is globe, light energy coming from sun is scattered to differentiate into the seven energies. When the sun is on the tropic of Capricorn at south in December, the next is turning back. Until the January we get the cold climate. Because the sun is considerably away from Sri Lanka. Trees fall the leaves. Fallen leaves get decomposed adding nutrition to the soil. Hence trees with left leaves are able to grow new roots. While emerging new roots, leaves are appeared on the branches. This is engaged with the movement of the sun. This means due to the sun and the earth and the water vapor in the atmosphere create a prism by which the light breaks into different colors; that mean different energies. Different energies receive at different times influence the activities of a tree or a plant. The ancient people had understood this changes in different times known as “ CARANAYA”. Different CURANA represents the different stages of plant growth. This has been well understood and followed well for the cultivating any crop in ancient time. To disseminate the knowledge ancient people created the “GOVI LITHA” where the times are defined for each activity to be started. This is known as “NAKATH”. Even the ancient people has understood receiving of different energy levels (colors) even the day time. This refers as HORAWA. In the morning time,  the vegetables of which leaves and fruits are used are planted and in the evening, the plants of which yams are used are planted. The change of energy levels is well understood. And also they followed the moon calendar too for the planting different plants in their garden. Some days in the weeks have been chosen for planting specific vegetables and also the Time of the day (Known as WARUWA).

 There are no words called “pests and weeds” in vocabulary of ancient agriculture and those were just part of the agricultural system. No killing of pest but only controlling was adopted. Maintaining water level, using cactus milk, resins etc, keeping a forest patch close by, making sound generators, bio controllers, changing of rice varieties with seasons, ets are some of the techniques used. Not only that, farmer got his family cooperation to control the weeds and pests too.

 Ancient farmers had the special capability or sense to understand the change in the weather pattern very early either short or long. They had sensed and noticed the changes in different plant species and organisms that get ready for the coming change in weather. Growth pattern of some plants and behavioral changes of animals such as weaver bird, Koha and swift had been used extensively. For an example, weaver bird gives a wonderful information on seasonal changes in weather and it’s magnitude. They build their nests at lower branches of the MAYILA tree at the ancient reservoirs (WEWA). It means no rain or very little rain from the coming monsoon. If they build their nests on the branches at the higher levels of the trees, it means heavy rain is coming hence they want to avoid their nests to be flooded by reservoir water. The swift appeared in the sky if the rain is coming in the evening. And very hot days define the rain in the evening during the inter monsoons too. Some cactus such as DALUK has a segmented body. Those segments are shorten during the rainy period. This means they have no need of water stored. But the segments grown large if a dry period is coming. They get ready for the dry period coming in the future. Ancient people were keen on observing and capturing the changes in environment very well. Those were engaged with the daily routines of life and farming.

Knowledge of plants in ancient people were enormous. As considered by them most are herbs using for any kind of sickness or disease. The instant medicine what they called “ATH BEHETH” were well known by everyone in the society. The changes in the concentration of particular organic chemical that influence the health of a person in herb with 24 hours of time was well known. Hence the particular time was selected to extract any chemical from that particular plant. The WEDA MAHATHAYA ; THE RISHI in the village was the expert in botany and medicine.

 The changes in moon is also applied in many activities. They well understood the increase of water content in a plant during the moon is appeared, especially full moon Poyaday, the plants and trees absorb high amount of water. When the moon is coming up, ancient people didn’t cut any tree to use for wood work since those wood can be rotten and decomposed due to the heavy water content. They had wonderful knowledge on Seasoning the woods. The woods were submerged in mud where the activities of oxic environment is inhibited. But anoxic conditions maintained, the wood get well seasoned due to removing the oxygen in the wood. It is escaped from decomposing then. The building made of such treated woods were long lasting. Best examples are MALIGAWA at Kandy and EMBEKKE devalaya.

 The famous building material in ancient time was stones. The knowledge of geology is excited. In Anuradhapura and Polonnaruwa periods, the buildings were dominated by stone works even the carvings and decorations. The geoarchaeological research shows that different kind of stones (rock types) have been used for such building construction. Long lasting building made by stones were Buddhist temples and monasteries.  Quarrying of rocks in A’pura period characterized with mechanical process where oval shaped wedging holes were made. But in Polonnaruwa period it was changed totally to a chemical process by which the rocks were easily split. It is evidenced by the rectangular shaped wedging holes. Hence it can be identified that both period has different types of quarrying styles showing the influence of improved indigenous knowledge.

 I should mention here that I was able to understand the statue called king or sage is definitely a statue of a sage most probably it is PULASTHI rishi, based on the quarrying techniques. The quarrying technique observed at the statue belongs to Apura period but not Polonnaruwa period. This is a remarkable finding but many doesn’t know and doesn’t care.

 Most of the industries were centralized with the agricultural activities. In brief, ancient irrigation engineering, metal (iron, copper) extraction, stone quarrying, clay industries were some of them. The traditional knowledge which is an asset was well practiced, evaluated and confirmed by the ancient people and recommended for the future generations. Interestingly, those each and every activity had been followed in a similar way of the scientific method that has been adopted today. 

 It is well understood that traditional knowledge is how powerful, useful and sustainable in environmental protection while utilizing them by humans, though I was able to brief a drop of the traditional knowledge existed at the moment in Sri Lanka. Sometime we may think this is not possible to apply the traditional knowledge in a large scale to achieve such an economy, hence the real challenge with us is to bring them back to fit with the global scale.

 I strongly believe more research and experiments are needed for re-establishing the country’s traditional knowledge leading to a low carbon green growth from which both people and environment is secured and sustained.  And there may be a space within the low carbon green growth strategies proposed by UNESCAP for empowering the traditional knowledge of each country within the region. 

 I think I have mentioned a lot about the indigenous knowledge of Sri Lanka in brief, but there are many more to discover. We need rediscovering and you are responsible for it. So I thank you very much for the opportunity given by the faculty for this briefing and also thank you very much your kind attention.

 Finally  I think I should mention is this.

 "You have enormous opportunities in the world. Go and find and explore the opportunities suitable for you. Win the noble prize".

Thank you

පත්මෙගේ භූ විද්‍යා අන්දර   07 කිරින්ද  එතිහාසික වශයෙන් පමණක් නොව භූ විද්‍යාත්මකවත් වැදගත් වන ස්ථානයකි. කිරින්ද විහාරය ස්ථානාපනය වී ඇත්තේ ග...