2017 මාර්තු 01 බදාදා
මිනිසා ඇතුළු වානරයෝ කදිමට වර්ණවත් ලෝකය දකිති. එහෙත් ඉතිරි ක්‌ෂීරපායිහු ද, පක්‌ෂීහු ද, උරගයෝ ද, උභයජීවීහු ද, මත්ස්‍යයෝ ද ඒක වර්ණයෙන් හෝ ද්වි වර්ණයෙන් ලෝකය හඳුනාගනිති. කෘමීන් වැනි අපෘෂ්ඨවංශිකයන් හට කදිම වූ අක්‌ෂි පද්ධතියක්‌ ම පිහිටා ඇත. මේ ඇස්‌ තනි තනි ව හෝ සියල්ල එක් ව හෝ ඔවුනට පෙනීම ලබා දෙයි.
අක්‌ෂි පිහිටීම මගින් අපට පරිසරයේ ස්‌වරූපය පහදා දෙයි. අප ගේ අක්‌ෂි පරිසරයේ වර්ණවත් හැඩ තලවල සුසංයෝජනය මැනැවින් පෙන්නුම් කරයි. එහෙත් අක්‌ෂි රහිත ඇත්තන් මෙවැනි දෑ තේරුම්ගන්නේ කෙසේ ද? ඇස්‌ අවශ්‍ය ම බව සිතා සිටින්නේ ඇස්‌ ඇත්තන් පමණකි. තමන් ඉන්නා පරිසරය හඳුනාගැනීමට හෝ තේරුම්ගැනීමට හෝ ඇස්‌ සැම විට ම අවශ්‍ය වන්නේ නැත.
ඇස්‌ ඇත්තන්ට දකින්නට ආලෝකය අවශ්‍ය ම වේ. එනිසා දහවල දී දක්‌නා දේ රාත්‍රියේ නිසි පරිදි සැවොම දකින්නේ නැත. මේ අතර සමහර සත්තු රාත්‍රිය විනිවිද දකින්නට හැකියාවක්‌ ඇත්තෝ වෙති. අප ගේ ජීවිතයේ ආයු කාලයෙන් අඩු ම තරමින් අඩක්‌ වත් සිටින්නට වන්නේ අඳුරේ ය. මේ බව තේරුම්ගත් මිනිසා, හිරු ගේ ආලෝකය නොමැති කල භාවිතයට ගැනීමට කෘත්‍රිම ලෙස ආලෝකය නිපදවා ඇත. එමගින් අද වන විට ලෝකය ආලෝකවත් කර ඇත. එනිසා 'දැකීමට' නම් මිනිසාට රාත්‍රිය වුව ගැටලුවක්‌ නැත. ඒ ඔහු ගේ දියුණු මොළයට පින් සිදු වන්නට ය.
මේ අතර සදා අඳුරේ සිටින්නෝ ද වෙති. ඒ වෙන කිසිවක්‌ නිසා නො ව ඔවුන් වෙසෙන පරිසරයට හිරු කිරණ ගමන් නො කරන නිසා වේ. එපමණක්‌ නො වේ. ඔවුනට කිසි දාක හිරු කිරණ පහස ලැබීමට ද අවශ්‍ය නැත. ඔවුන් හැඩගැසී ඇත්තේ සදා අඳුරේ විසීමට ය. මෙවැනි පරිසර ලෝකයේ බොහෝ වෙයි. භූගත ගුහා මේ අතර සුවීශේෂී වෙයි. එපමණක්‌ නො ව මහා සාගරයේ ගැඹුරු පත්ල ද හිරු එළිය ඉවසන්නේ නැත. භූ අHන්තරයේ වෙසෙන පාංශු ජීවීහු ද ආලෝකයෙන් සැඟව ගියෝ වෙත්. ආලෝකය නොමැති කල මොවුන් දකින්නේ කෙසේ ද?
ඔවුන් ගේ දැක්‌ම නම් පුදුමසහගත වෙයි. ඇස්‌ නොමැති විට එමගින් ලැබෙන තොරතුරු ලබාගන්නට ඔවුහු වෙනත් අවයව භාවිතයට ගනිති. සමහර සත්තු මේ සදහා ඔවුන් ගේ සංවේදක ස්‌ඵර්ශක යොදාගනිති. මේ සංවේදක ස්‌පර්ශක මගින් ඉතා කදිමට පරිසරයේ වෙනස්කම් ග්‍රහණය කරගැනීමට ඔවුනට හැකියාව ඇත. ලෝකයේ දැනට හඳුනාගෙන ඇති කෘබේරා-වෙරන්ජා නම් වූ ගැඹුරු ම ගල්ගුහාවේ වාසය කරන තටු රහිත කෘමි විශේෂයක්‌ වන 'සර්පිල නගුටා' (Springtail) නම් වූ සත්ත්වයා තම දැකීම පවත්වාගෙන යන්නේ ස්‌පර්ශක ආධාරයෙන් ලබාගන්නා තොරතුරු මගිනි. එවැනි ම තත්ත්වයක්‌ පෙන්නුම් කරන 'රිදී මසුවා' (Silver fish) නම් කෘමියා ද එක් ගෝනුසු විශේෂයක්‌ ද වෙසෙන්නේ මෙක්‌සිකෝවේ පිහිටියා වූ ගල් ගුහාවක අඩි තුන් දහසක් පමණ ගැඹුරේ ය.
ගැඹුරු සාගර පත්ලේ වෙසෙන ජලජයෝ ද මෙවැනි අනුවර්තන පෙන්නුම් කරත්. ඔවුන් බොහොමයක්‌ අන්ධයන් වන අතර පරිසරයේ සිදු වන පීඩනයේ සහ ගන්ධයේ වෙනස්කම් මගින් පණිවිඩ ලබාගන්නට හුරු වී ඇත. මොවුන් ගේ සංවේදනය ඉතා තියුණු වන අතර ඒ සඳහා මූලික හේතුව වන්නේ ඔවුන් වෙසෙන පරිසරයේ සුවිශේෂීතාවයි. ආහාර නිෂ්පාදනය අවම වීම නිසා ඉතා අඩු ඵලදායිතාවකින් යුක්‌ත මේ පරිසරයේ වෙසෙන්නන් හට ලැබෙන කුමන හෝ ආහාරයකින් සෑහීමකට පත් වන්නට සිදු වේ. බොහොමයක්‌ අක්‌ෂි රහිත ජීවීන් ආහාර කරගන්නේ මළ කාබනික ද්‍රව්‍ය වන අතර ඉඳහිට හෝ ලැබෙන සජීවී ගොදුර ඩහැ ගැනීමට තම අවයව ඉතා හොඳින් විශේෂණය කර ඇත.
අඳුරේ වෙසෙන්නට තීරණය කළ ද 'ඇස්‌ අත්හරින්නට අකැමැත්තෝ ද වෙති. ගැඹුරු සාගර පත්ලේ විසූව ද අක්‌ෂි ඇත්තෝ ආලෝක අවශ්‍යතාව සංසිදුවාගන්නේ ස්‌වයං නිෂ්පාදනය මඟිනි. ඒ සඳහා ඔවුන් විශේෂිත වූ අවයව වර්ධනය කරගෙන ඇත. පරිණාමයේ විචිත්‍රත්වය ලොවට හෙළි කරනා 'පිටගෙඩි කාලයකා' (Hampback blackdevil) නම් වූ අපූරු මත්ස්‍යයා තම ගොදුර අල්ලාගැනීම සදහා අලෝකමය 'ඇම' යොදාගනී. ඉතා කුඩා සිහින් ඇස්‌ මගින් ආලෝක ගොදුර වෙත පනින සතුන් ක්ෂණයකින් අල්ලාගැනීම සදහා තියුණු දත් සහිත විශාල මුඛයක්‌ පිහිටා ඇත. මොවුන් ගේ මේ 'ආලෝක ඇම' තම හිසට ඉහළින් වර්ධනය වූ සිහින් දණ්‌ඩකට සවි වී ඇත. මුළු ශරීරය ම ආලෝකනය කරගත් මුහුදු පත්ලේ වෙසෙන දිගු නැහැයක්‌ ඇති 'චිමාරා' (Broadnose chimaera) නම් වූ මත්ස්‍යයා ගේ ඇස්‌ ඉතා සංවේදී වන අතර අඩු ආලෝකයේ ඉතා හොඳින් පෙනීමට සකස්‌ වී ඇත. මෙවන් වූ බොහොමයක්‌ සත්ත්වයන් අඳුරු පරිසරවල දැකිය හැකි අතර ඔවුන් බොහෝ දෙනකු දහවල සහ රාත්‍රියේ සුන්දරත්වය අත්විඳින්නේ නැත.
ආලෝකවත් වූ පරිසරවල විසූව ද ඇස්‌ නොමත්තෝ ද වෙති. ඒ පරිණාමික ක්‍රියාවලියේ මූලික අවස්‌ථාවේ සිටින්නන් ය. පරිණාමයේ ඔවුන් ගේ ස්ථානය පසු කර ගිය ජීවීන් හට අක්‌ෂි හිමි විය. 'ලොඩියන්' (Jely Fish) ගේ ද, කොරල් පර සාදන ජීවීන් ගේ ද, අක්‌ෂි වර්ධනය වී නොමැත. නෙමටෝඩා ජීවීන් ද පරිසරය ග්‍රහණය කරගන්නේ අක්‌ෂි උපකාරයෙන් නො වේ.
ජීවී ලෝකයේ ඇස්‌ ඇත්තෝ ද ඇස්‌ නැත්තෝ ද ආලෝකය තිබුණ ද, නො තිබුණ ද තම වටපිටාව මැනැවින් හඳුනාගනිති. එම ජීවී ලෝකයේ ම වෙසෙන නුවණැස පහළ කරගත් වර්තමාන මිනිසා ගේ දැක්‌ම අනෙකුත් සියලු ජීවීන් ගේ පැවැත්මට තර්ජනයක්‌ බව ය පෙනෙන්නේ.
ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ