නූතන සන්නිවේදනය

23.07.2019

සන්නිවේදනය ගැන කතා කරන කොට අමතක කරන්න බැහැ අහසට දුම් ගගහ පණිවිඩ යවපු කාලයකුත් තිබුනු බව . දුනු,ඊතල පාවිච්චි කරපු යුගයකුත් තිබුනා. පරවියොත් ඒ අතරේ සැහෙන්න පණිවිඩ යවන්න උපකාරී වුනා. අද වෙනකොට පණිවිඩ යැවීම සන්නිවේදනය හරිම දියුණුයි. ඒ මොන මොනවද කියලා කතා කරන්න අවශ්‍ය වෙන්නේ නැහැ. මොකද අපි සියලු දෙනාම ඒවයේ ප්‍රයෝජන ගන්නවා නේ. හැබැයි කොච්චර හොඳට සන්නිවේදන ක්‍රමවේද, තාක්ෂණය දියුණු වුනත් අපි නිවැරදිව සන්නිවේදනය සිදු කරනවා ද යන්න ගැන පොඩ්ඩක් හොයලා බැලුවා නං හොඳයි කියලා හිතෙනවා.   

සන්නිවේදනය අපට වැදගත් ඇයි? එහෙම අහපුවහම ඔබ කියයි එකිනෙකා අතර අදහස් හුවමාරු කර ගන්න තමයි වැදගත් කියලා. බොහොම සරලව හිතුවොත් ඒක ඇත්ත. නමුත් මම හිතන්නේ අපට තියෙන ගැටලුව තමයි ඇත්තටම අපි නිවැරදිව ඒ දේ කරනවද කියන එක. නිවැරදි සන්නිවේදනයේ, ඉතා සරලව කිව්වොත්, ප්‍රධාන කොටස් දෙකක් තියෙනවා කියලා හිතන්න පුළුවන්. එකක් තමයි අදහස ප්‍රකාශ කිරීම, අනෙක තමයි එය අදාළ කෙනා ග්‍රහණය කර ගැනීම. කෙනෙකුට කියන්න පුළුවන් තේරුම් ගැනීම කියලත්. ඔවු, එහෙම හිතන්නත් පුළුවන්. හැබැයි බොහෝ දෙනෙක් මේ ප්‍රකාශ කරන අදහස නිවැරදිව තේරුම් ගන්නවා ද? ඒ වගේම නිවැරදිව තේරුම් ගන්න පුළුවන් විදියට අපි අදහස් ප්‍රකශ කරනවා ද කියන දෙයත් මෙහිදී වැදගත්.  මම හිතනවා මේ කරුණු දෙක නිසිපරිදි නොවීම අද ලෝකයේ තියෙන ප්‍රධාන ගැටළුවක්. මේ නිසා සුළු සුළු අකරතැබ්බයන් පමණක් නොවෙයි හිතාගන්න බැරි මහා විශාල විනාශයන් පවා ලෝකේ සිදුවෙලා ඇති.

බොහොම සරල උදාහරණයක් ලෙස පාරේ ගමන් කරන වාහන ගැන හිතමු. පයින් ගමන් කරන්නන්ට වගේ අදහස් ප්‍රකශ කිරීම රියදුරන්ට සිමිතයි නේ. මං අදහස් කලේ වාහනේ එළියේ ඉන්න අය සමග වගේම අනෙකුත් වාහන සමග කියන එක. හැබැයි ඔවුන්ට වාහනේ ඇතුලේ හිටියත් අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමට අවස්ථාව තියෙනවා. ඒ සංඥා මගින්. වමට හරවන්න දකුණට හරවන්න යනාදී වශයෙන් වාහනය පැදවීමේ දී වැදගත් වන තීන්දු තීරණ ගැනීම සඳහා සීමිත නමුත් ප්‍රමාණවත් සංඥා ප්‍රමාණයක් හඳුන්වා දීලා තියෙනවා. නමුත් මේ සංඥා නිවැරදිව භාවිතා කරනවද ? මේක තමයි පාරේ යනකොට අපට තියෙන එක ගැටළුවක් වෙන්නේ. සමහරවිට බොහොමයක් රිය අනතුරු වෙන්නෙත් මේ හින්දා. බොහොමයක් දෙනා තමන් ගන්නා තීරණය හෝ ඊළඟට කරන්න යන දේ නිවැරදිව අනෙක් රියදුරන්ට දැනුම් දෙන්නේ නැහැ. ඒක හිතේ තියාගෙන කරන දේ කරනවා. ඒක හින්දා අවට ඉන්න සහෝදර රියදුරන් අමාරුවේ වැටෙනවා (වාහනය පදවනකොට අපි කවුරුත් රියදුරන්, මොන රස්සාව කලත්). සමහරු වැරදි සංඥා භාවිතා කරනවා, වමට හරවන්න සංඥා දාල දකුණට හරවනවා. හැරෙව්වට පස්සේ සංඥා නැවත අවලංගු කරන්නේ නැහැ. ඒ විදියටම දිගටම රථය පදවනවා. එතකොට පිටිපස්සෙන් එන අය තමයි අමාරුවේ වැටෙන්නේ. ඒ කියන්නේ බොහොමයක් දෙනා තත්කාලීන සිහියෙන්, සතියෙන්, නෙවෙයි රිය පදවන්නේ (ඒ ගැන අපි වෙනම කතා කල යුතුයි). ඒ අතරේ තමන්ගේ වාසියට සංඥා නොතකන අයත් ඉන්නවා. බොහොමයක් පාපැදි කරුවන් ත්‍රිවිල් රියදුරන් ඉතා දරුණු ලෙස මේ දේ කරනවා. බොහොමයක් රියදුරන්ට ඉවසීමක් ඇත්තේම නැහැ. ඒක හින්දා මං සන්ධි වලදී සංඥා තකන්නේ ම නැහැ. විශේෂයෙන්ම බස් රථ රියදුරන්. කොළ පාටට පසු දෙන තැඹිලි (කහ) පැහැය මගින් කියන්නේ වාහනය නවත්වාගත යුතු බවයි. නමුත් ගොඩක් අය හිතන්නේ එය වාහනය පැදවීම සඳහා ලබා දෙන අවසරයක් කියලා. නලාව නාද කිරීම මගින් කෙනෙකුගේ අවධානය ලබා ගන්නට පුළුවන්. ඒක අවධානයෙන් මිදුන අයගේ සිහි එළඹවාලීම සඳහා භාවිතා කිරීම ගැටළුවක් නොවුනත් අපේ රටේ නම් තත්පරයක ප්‍රමාදයවත් ඉවසා ගන්නට නොහැකි රියදුරන්ගේ ජනප්‍රිය ක්‍රියාවක් වෙලා. තැනට සුදුසු දේ භාවිතා කිරීම ට බොහොමයක් රියදුරන් නොදන්නා බවයි මෙයින් පෙනෙන්නේ. ආත්මාර්ථකාමී බව ද සංඥා නොසලකා හරින්නට හේතුවක් බවයි පෙනෙන්නේ. උගත්කම අනුව මේ තත්වය වෙනස් ඇති කියලා හිතුවත් එසේ නොවන බව අත්දැකිමෙන්ම ඔබට වැටහී ඇතිවාට කිසිම සැකයක් නැහැ. නිසිකල නිවැරදි සංඥා භාවිතය නිවැරදි සන්නිවේදනය සඳහා ඉතා වැදගත්.

සන්නිවේදනයේදී වැදගත් වන ප්‍රධානම දේ තමයි නිවැරදි තොරතුරු ලබා දීම. එමගින් ජනතාව නොමග යැවීම වලක්වා ගන්නට පුළුවන්. ශ්‍රී ලංකවේ මාධ්‍ය මහජන සන්නිවේදනයේ පෘතුල කාර්යයක් ඉෂ්ට කරනවනේ. නමුත් ඔවුන් බොහොමයක් දෙනා සන්නිවේදනයේ දී තාක්ෂණය අවභාවිතා කරන බව අපි කවුරුත් දන්නා දෙයක්. කවුරුන් හෝ සිදුකල කතාවක කොටස් අමුනා මුල් අර්ථය සපුරා විකෘති කල ප්‍රවෘති සකස් කිරීමට ඔවුන් ඉහලින්ම සමත්. එමගින් සත්‍ය සන්නිවේදනය වෙන්නේ නැහැ. ඇතිවන්නේ විශාල ගැටළු ගණනාවක්. වෙන්නේ මුළු රටක සමස්ත ජනතාව ඇවිස්සීමක්. මේ නොමග යැවීම දැන්වීම් ප්‍රචාරණයේ දී ඉතා දරුණුවට සිදුවෙන්නක්. ඒ විතරක් නොවෙයි සමහර නිෂ්පාදන වල සඳහන් තොරතුරු නොමග යන සුළු ආකාරයට තමයි පෙන්වා තියෙන්නේ. ඉතා කුඩා අකුරෙන්, පෙනෙන නොපෙනෙන ලෙස ඉතා වැදගත් තොරතුරු පෙන්නනවා. ඒක දැනගත යුතු කරුණු නොපෙන්වා සිටීමේ උපක්‍රමයක් ද කියලත් සිතෙනවා. දැනගත්තොත් අලෙවිය අඩුවෙන්න පුළුවන්, සමහර විට. ඒ කොහොම උනත් එක්තරා ආකාරයකට නොමඟ යැවීමක්. මේ වගේ දේවල් ලොකු ලොකු ආයතන කරනවා වාගේම. කුඩා කුඩා ව්‍යාපාරිකයොත් හරියට කරනවා. එළවලු ගන්න පොළට යන ඔබට මේ අත්දැකීම් හොඳටම ලබලා ඇති. ඒවා නංගි පෙන්නලා අක්කා දීම වගේ දෙයක්. පෙන්නන්නේ වෙන දෙයක් දෙන්නේ තව දෙයක්. පොළේ ඉන්න සමහර වෙළෙන්දෝ කැමති නැහැ එලියේ පේන්න ලස්සනට තියෙන එළවලු විකුන්නන්න. ඒවා ගන්න හදනකොට දෙන්නේ නැහැ. මේවා ගන්න කියනවා. නැතිනං එයාලම තෝරලා දෙනවා. මිල ගණන් ප්‍රදර්ශණය කරන්නේ නැහැ. ඒ මොකද මූණ බලලා ගණන් කියන්න පුළුවන්නේ. දෙල්කඳ පොළේ මේක හරියට වෙනවා. මිනිස්සු රවටනවා.  

නිවැරදිව ප්‍රකාශ කරන අදහස ගොඩ දෙනෙක් ග්‍රහණය කර ගෙන ඒක තේරුම් ගන්නේ නැහැ. ඒක හින්දා විශාල ගැටළු ඇතිවෙනවා. පාසලේ දී බොහොමයක් විෂය කරුණු ග්‍රහණය කර ගන්න දරුවන් උත්සහ කරන්නේ නැහැ. මේ තත්වය විශ්ව විද්‍යාල ඇතුළු බොහොමයක් අධ්‍යාපන ආයතන වල දැකිය හැකියි. මේවයේ ප්‍රතිඵල විභාග උත්තර පත්‍ර බලනකොට තේරෙනවා. උගන්නපු දේ ග්‍රහණය කර ගන්නේ නැතුව උත්තර වලට වෙන වෙන බහු භූත ලියනවා. සමහර වෙලාවට ලියපු දේ කියවගන්න බැහැ. එතකොට වෙන්නේ අදාළ කාරිය කරන අය බොහොම අසීරුතාවයට පත්වෙනවා. විභාගය වැනි කාරණයකදී නං ලකුණු නොලැබෙන්නත් හේතුවක් වෙන්න පුළුවන්. කරුණු කාරණා නිවැරදිව ප්‍රකාශ වුවත්, නිසි පරිදි ග්‍රහණය නොකර ගැනීම කියන කාරණය අද අද බහුලව සිදුවෙන දෙයක්. බුකියේ (FB) රැඳෙන බොහොමයක් දෙනා එහි පලවෙන ලිපි සම්පුර්ණයෙන්ම කියවන්නේ නැහැ. ඉතාම හදිසියෙන් ඉහල පහල යන එක විතරයි බොහෝ දෙනා කරන්නේ. බොහොමයක් දෙනා ඒකට ඇබ්බැහි වෙලා ඉන්නේ. ඉතාම නොසන්සුන්කාරී ලෙසයි  හැසිරෙන්නේ. ඒ නිසා දෙන පණිවිඩ අදහස් නිවැරදි ලෙස තේරුම් ගන්නේ නැහැ. එනිසා ඇතිවන තත්වයන් ගැන ආයේ අමුතුවෙන් කතා කරන්න ඕනේ නැහැනේ. සියලු දෙනාටම මේ සම්බන්ධව අත්දැකීම් ඉතා හොඳින් ඇතිනේ. හරියට කළුවා මාරපන ගියා වගේ කියලා කියන්නත් පුළුවන්. මුල් අදහස විතරක් හිතට අරගන්නවා. අභ්‍යන්තරය ගැන හොයන්නේ නැහැ. මේක දන්නා දැන්වීම් නිර්මාණය කරන්නෝ මේකෙන් ප්‍රයෝජනය අරගෙන මාතෘකාව දානවා හිත ඇදිලා යන දෙයකින්. ඇතුලේ තියෙන්නේ වෙන දෙයක්.   

සන්නිවේදනයේ දී ලියන භාෂාවත් වැදගත් කියලා මම හිතනවා. සමහරු හිතනවා කොහොම ලිව්වත් කියන දේ නිවැරදිව සන්නිවේදනය වෙනවා නම් මොකද කියලා. ඒක එහෙමම ද කියලා හිතෙනවා විටෙක. අතීතයේ මිනිස්සු ලියන්න ඉගෙන ගත්තේ පස්සේ. ඒ පිටුපස්සේ අපුරු කතන්දර තියෙනවා. ඒ ගැන අපි වෙන දවසක කතා කරමු. හඬ තමයි ක්‍රමයෙන් අකුරුබවට පත්වුනේ. රූප සංඥා විදියට භාවිතා කරලා ඒවා ක්‍රමයෙන් අකුරු බවට පෙරලෙන්න ට ඇති. වචන උච්චාරණය අකුරු බවට පත් වුනාම සමහර වචන කියවනකොට නැවත ඒ හඬම නැවත ඇතිවෙන්නට ඕනේ. නැතිනං ඒක වෙන දෙයක් වෙනවා. “හඬ” කියලා ලිව්වම අපි කියවන්නේ ‘හඩ’ කියලා නෙවෙයි. ඒ වගේම ඒ වෙනුවට ‘හඩ’ ලිව්වොත් ගැටළුවක් වෙනවා. මොකද ඒකෙන් ‘හඬ’ කියලා හඬ නැගෙන්නේ නැති හින්දා. සමහර  වචන තියෙනවා හඬනැගෙන්නේ එකම විදියට. ‘තන’ සහ ‘තණ’ උදාහරණයක්. හැබැයි ඉතින් යෙදෙන තැන අනුව කෙනෙකුට වටහා ගන්න පුළුවන් වේවි අදාල දේ මොකක්ද කියලා. අපි ආයෙත් ප්‍රාථමික මට්ටම ට යන්න ඕනෙද ? භාෂාව පරිණාමය වෙනකොට විවිධ නීති රීති හැදෙනවා. සමහර ඒවා නැතිවෙනවා. අලුතින් හැදෙනවා. මං හිතනවා ඒක වැදගත් කියලා. ලියනකොට ඒක ගොඩක් වැදගත්, නිවැරදි තැනට අදාල ලෙස එම රීතින් භාවිතා කිරීම. “මරන්න එපා නිදහස් කරන්න”, කොමාව භාවිතා කරන තැන අනුව මරන්නත් පුළුවන් නිදහස් කරන්නත් පුළුවන්. මම සිංහල භාෂා පිලිබඳ ප්‍රවීනයෙක් නොවෙයි, මෙහිත් නොයෙක් වැරදි තියෙන්නට පුළුවන්.

කොහොම උනත් අපට වැදගත් වෙන්නේ නිවැරදි සන්නිවේදනයේ පහසුව. කියන දේ ලියන දේ පැහැදිළිව සහ නිවැරදිව කිරීම තමයි අපි පුරුදු පුහුණු කල යුත්තේ. ඒක යම් ජනකොටසක අනාගත පැවැත්ම උදෙසා ඉතා වැදගත්. යම් ජන කොටසක් පරිණාමිකව දියුණු වෙනකොට ඒවායේ දියුණුවක් ඇති වෙනවා. සමහරවිට තරමක් සංකීර්ණ සන්දර්භයන් ඇතිවන්නට පුළුවන්. ඒ වුනත් පරිණාමය කියලා අපි ආපසු මුලට නං යන්නේ ඒ ගැන තව පාරක් හිතන්න වෙනවා.

ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ

විදුපත් ඉරුව
26.10.2016

කාලයක්‌ ගත වී නමුත් තවමත් බොහොමයක්‌ දෙනාට 2004 සුනාමියෙන් ලද අත්දැකීම් අමතක වෙලා නැති ව ඇති. ඒ පිළිබඳ කිසිත් නො දැන සිටි අපට, අලුත් වගේ ම ඉතා ම දුක්‌මුසු අත්දැකීමක්‌ අරන් ආව ඒ සුනාමිය වෙරළබඩ පරිසරය කණපිට පෙරළුවා කීවොත් නිවැරැදියි. වෙරළ තැන්නක්‌ වීම එහි විසූ බොහෝ දෙනකුට අවාසනාවන්ත තත්ත්වයක්‌ උදා කරන්නට හේතු වුණා. එහෙත් වෙරළෙහි වූ බොහෝ උස්‌බිම් බොහෝ ජනයා ගේ ජීවිත බේරා දෙමින් සිදු කළ මෙහෙය නම් කියා නිම කළ නොහැකියි.

විවිධ හේතුන් නිසා වෙරළෙහි ස්‌වාභාවික පැවැත්මට හානි සිදු වී ඇති බව අප පිළිගත යුතුයි. වෙරළේ උස්‌බිම් තුනී කිරීම විශාල ගැටලුවක්‌ බව අප තේරුම්ගත යුතුයි. වෙරළේ උස්‌බිම් නිර්මාණය වන්නේ ආකාර කිහිපයකටයි. පිහිටි පාෂාණයේ ජීර්ණ විෂමතා නිසා බලෙන් මෙන් වෙරළේ ඉදි වූ කදිම පාෂාණ බැමි මෙහි එක්‌ ආකාරයක්‌. පිටින් පිට පහර දුන්නත් මුහුදු රළට මෙවැනි උස බිම් නම් කවරදා වත් බිම හෙළිය හැකි වන්නේ නැහැ. නැත හොත් කොපමණ උත්සාහ කළත් දිය කළ හැකි වන්නේ නැහැ. ශීත යුගයේ වෙරළබඩ ආසන්නයේ අධික වියළි සුළං දහරා නිසා බිහි වූ වැලි කඳු කදිම ආරක්‌ෂාකාරී බාධකයක්‌ බව බොහෝ දෙනෙක්‌ තේරුම්ගත්තේ 2004 සුනාමියෙන් පසුව විය හැකියි. මේ සදහා කදිම පරිසරයක්‌ නිර්මාණය කර දෙන්නේ හම්බන්තොට-කිරින්ද සහ පුත්තලම වැනි ප්‍රදේශවල. මේ ප්‍රදේශ අර්ධ ශුෂ්ක කලාප බව ඔබට හඳුනාගත හැකියි. මෙවන් වූ ශුෂ්ක පරිසරයේ දෘඪ බව කදිමට කියාපාන්නේ ශීත යුගයේ බිහි වූ වැලි කඳු බව අමුතුවෙන් ඔබට විග්‍රහ කළ යුතු නැහැ.

වැලි කඳු නම් වූ මේ කදිම වෙරළ බාධක කපා ඉවත් කිරීම එහි වූ භූ විෂමතාව හානියට පත් කිරීමක්‌ පමණක්‌ නො ව ඒ හා ආශ්‍රිත ජෛව විවිධත්වයට හානි ගෙන දෙන්නක්‌. බිම් තඹුරු ද මහා රාවණා රවුල ද ඇතුළු අනෙකුත් ශාකවල පැවැත්ම තහවුරු කරන්නේ බොහෝ විට මේ ප්‍රදේශවල වූ වැලිපර. කෙසේ වෙතත් වර්තමානයේ වෙරළට දක්‌වන සැලකිල්ල කෙතරම් පහත් ද යන්න වෙරළට යන ඔබට ම පැහැදිලි වනු ඇති. පොලිතින් සහ ප්ලාස්‌ටික්‌ බෝතල් පිරුණු වෙරළ දක්‌නා සැම විට ම මෙරට අනුවණ මිනිසුන් ගේ ක්‍රියාකලාපයන් කෙතරම් දරුණු ලෙස පරිසරයට වින කරන්නේ දැයි හැෙගනු ඇති. සඟවා තබනට හෝ ආයාසයෙන් බේරෙන්නට හෝ මුහුදට දමන්නා වූ සියලු දෑ මහ මුහුද පිළිගන්නේ නැහැ. ඒ සියල්ල නැවත ඔබ වෙතට පමුණුවන්නේ ඔබ රස විඳින්නට යන්නා වූ වෙරළ අපවිත්‍ර කරමින්.

එක පිට එක පැමිණෙන රළට සහාය දෙන්නේ නිබඳ හටගන්නා සුළං දහරාවන්. දහවල දී අධිකව රත් වන ගොඩබිමින් වායුගෝලයට එක්‌ කරන වාෂ්පීකරණය වූ ජලය ගොඩබිම ඇති කරන අවපීඩන තත්ත්වයන් මේ සුළං ඇති කරන්නට බලපානවා. මේ ක්‍රියාවලිය රාත්‍රියේ දී කණපිට පෙරළෙන්නේ ධීවර ජනතාව මුහුදු යන්නට පොලඹවමින්. ඇති වන්නාවූ රළෙහි බලය විසින් වෙරළෙහි ගොඩගසන්නා වූ අවසාදිතවල ප්‍රමාණය තීරණය කරනු ලබනවා. නිරන්තරව වැදෙන රළ පහරින් උදම් වන වෙරළෙහි අවසාදිත එක ම ගමනක්‌ යන්නට මෙන් එකම විශාලත්වයකින් යුක්‌තව තැන්පත් වන බව "කණිකා විශ්ලේෂණයක" දී කදිමට පැහැදිලි වනවා. වැඩි බලයකින් යුක්‌ත රළ විශාලත්වයෙන් වැඩි වැලි කැට ගොඩ ගසන්නට හේතු වනවා. ඉතා අව බලයකින් යුක්‌ත රළ ඉතා සියුම් කණිකා සහිත මැටි තැන්පත් කරන්නේ එයට කළ හැකි උපරිම කාරිය වශයෙන්. වාසනාවකට ශ්‍රී ලංකාවේ මුහුදු වෙරළ ඉතා කදිමයි. සුදු වැල්ලෙන් පිරුණු එය සංචාරකයන් මන්මත් කරන්නේ එම ලාක්‌ෂණික නිසා මයි.

සුදු පැහගත් වැල්ල බොහෝ විට පිළිබිඹු කරන්නේ ක්‌වාට්‌ස්‌ ඛනිජයේ පැවැත්මයි. හම්බන්තොට තංගල්ල ආසන්න ප්‍රදේශවල රතුවන් වැල්ල රබහ (garnat) ඛනිජයේ අධික බව කියාපානවා. වැල්ලේ කළු පැහැය ඇති කරන්නේ 'ඉල්මනයිට්‌' නම් වූ කදිම යකඩ ඛනිජයෙන්. පුල්මුඩේ ප්‍රදේශයේ වෙරළේ අසීමාන්තිකව පැතිරී විසිරි ඇත්තේ මේ ඛනිජය වන අතර එහි වූ සුවිශේෂිතාව වන්නේ ඉතා වටිනා ලෝහයක්‌ වන ටයිටේනියම් අඩංගු වීමයි. ඒත් සමග ම රූටයිල් නම් ඛනිජයක්‌ ද මේ වෙරළෙන් හමු වන අතර එහි විකිරණශීලී මුලද්‍රව්‍යයක්‌ වන තෝරියම් අඩංගු වීම මෙරටට ලෝකයේ බලවතුන් ගේ බැල්ම යොමු කරන්නට පවා සමත් වී තිබෙනවා.

රළ පහර වෙරළට වැලි ගෙන ආවත් වෙරළ ගොඩනැෙගන්නට එය සැම විට ම හේතු වන්නේ නැති බව ඔබ මතක තබාගත යුතුයි. නිරිතදිග මෝසම දකුණු මුහුදේ වූ වැලි මෙරටට යාබද ව උතුරට තල්ලු කරන්නේ දකුණු ප්‍රදේශයේ වෙරළ ඛාදනය ද ඇති කරමින්. උතුරු දෙසට ඇදෙන වැලි සහිත ජල දහරා බටහිර වෙරළේ භූ විෂමතාව වෙනස්‌ කරන්නට සමත් වනවා. ගොඩබිම් බාධක හා ගැටී කුඩා දිවයින් සහ ගොඩබිමට සම්බන්ධ වැලි පර නිර්මාණය කරන්නේ බටහිර වෙරළ තව තව තර කරමින්. අතීතයේ කොළඹ සහ මීගමුව ද පුත්තලම ද අවට වූ කුඩා වැලිපර අද වන විට සම්පූර්ණයෙන් ම පාහේ අවසාදිත මගින් පිරී ගොඩබිම ද යාබද වූ අර්ධද්වීප ද නිර්මාණය කර ඇත්තේ දිගු කාලීනව උතුරට දිවෙන එම ජල දහරාවල මහිමයෙන්. මෙවන් භූ ලක්‌ෂණ පමණක්‌ නො ව කාලීන ව සිදු වන මුහුදු මට්‌ටමේ උච්චාවචන නිසා බිහි වන 'කලපු සහ මුහුදු බොකු' ද වෙරළෙහි අතවශ්යන භූ විෂමතාවන් වනවා.

වෙරළේ සුන්දරත්වය විඳින්නට පමණක්‌ නො ව එය මිල කරන්නට ද අද ශ්‍රී ලාංකිකයන් සමත් වී සිටිනවා. සංචාරකයන් ඉතා දැඩි ව මෙරටෙහි වෙරළට ඇලුම් කරන නිසා බොහෝ සංචාරක නිවහන් වෙරළෙහි ම ඉදි වී ඇත්තේ ඔවුන් ගේ සුඛ විහරණය තව තවත් තීව්‍ර කරන්නට විය හැකියි. එහෙත් මෙවැනි ඉදි කිරිම් ක්‍රමයෙන් වෙරළ අපවිත්‍ර කරන්නට ද සුන්දර දර්ශන සීමා කරන්නටද හේතු වී ඇති බව ඔබ නො දන්නවා නො වේ. දිගින් දිගට ම වෙරළෙහි ඉදි කිරිම් සිදු කිරීම සහ එමගින් ඒ අවට වූ ප්‍රදේශයක්‌ වෙන් කර කොටු කරගැනීම එක්‌තරා ආකාරයකට මහජනතාව ගේ පරිසරය රසවිඳීමේ අයිතිය අහිමි කිරීමක්‌ නො වේ දැයි අපට සිතෙනවා.

ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ

විදුපත්ඉරුව
19.10.2016

තවදුරටත් ශ්‍රී ලංකාවාසීන්ට ජලය අසීමිත ව භාවිත කළ හැකි සම්පතක්‌ නො වනු ඇත. ඒ බවට මෑතක සිට කරුණු කාරණා සිදු වෙමින් පවතින බව අප කළ නිරීක්‌ෂණවලින් පැහැදිලි වී ඇත. මෙවර ගී්‍රෂ්ම සමය එතරම් දරුණු නො වුව ද බොහෝ ප්‍රදේශවල ජනතාව ජල හිගයෙන් පෙළෙන බව වාර්තා වේ. ඇති වූ ජල හිගය නිසි පරිදි කළමනාකරණය කරගැනීමට නොහැකි වූ කල පසුගිය දිනවල රජරට විශ්ව විද්‍යාලයය හා ඌව වෙල්ලස්‌ස විශ්වවිද්‍යාලයය තාවකාලිකව වසා දමන්නට පවා සිදු විය.

මේ දුෂ්කරතාව වියළි කලාපයේ පමණක්‌ නො ව තෙත් කලාපයේ සමහර ප්‍රදේශවල ජනතාවට පවා අත්දකින්නට සිදු වී ඇත. නිවර්තන කලාපීය රටක්‌ වන අප රටට මෙතරම් ම ජල දුෂ්කරතාවක්‌ ඇති වන්නේ ඇයි දැයි යන්න අත්‍යවශ්‍යයෙන් ම විමසා බැලිය යුතු කාරණයකි. එය තවදුරටත් මගහැරිය නොහැකි ය.

ශ්‍රී ලංකාවේ ජල සම්පත පරිහරණය වන රටාව පිළිබඳව තවමත් විධිමත් අධ්‍යයනයක්‌ සිදු වී නොමැත. ඒ නිසා පවතින ජල මූලාශ්‍ර පිළිබඳව නිසි අවබෝධයක්‌ ලබාගැනීමට නොහැකි වී ඇති බව අමුතුවෙන් විස්‌තර කළ යුතු නො වේ. ශීස්‍ර ජනගහන වර්ධනය, නගර නිර්මාණය, පවතින නගර විශාල වීම සහ නව කර්මාන්ත බිහි වීම යනු කරුණු ද මහජනතාව ගේ නො සැලකිල්ල ද හේතු කොට ගෙන බොහොමයක්‌ මතුපිට ජල මූලාශ්‍ර පමණක්‌ නො ව භූගත ජල නිධි පවා ඉතා ම ශීඝ්‍රයෙන් දුෂණයට ලක්‌ වෙමින් පවතින බව දැනගත යුතු කරුණකි. එපමණක්‌ නො වේ. පාර්ශ්ව ගණනාවක්‌ වර්තමානයේ මෙරට ජලයේ අයිතිකරුවන් වීම ද නිසි කළමනාකරණයකින් බැහැර වීමට හේතු වී ඇත. ආයතන අතර අෙන්‍යාන්‍ය සම්බන්ධතාව ගිලිහී ඇති මෙවන් කලක ඒ ගැන අප පුදුම විය යුතු ද නො වේ.

දශක ගණනාවකට පෙර ඉතා කදිමට තම ගෙවත්තේ වූ ළිං ජලය භාවිත කළ මහ නගරවාසීන් දැන් දැන් එම මූලාශ්‍රය නො සලකමින් රජයෙන් ලබා දෙන ජල කරාමයට අත තබන්නට පෙලඹී ඇත. මෙවැනි පරිවර්තන සදහා කරුණු ගණනාවක්‌ හේතු වන බව පෙනී යයි. විවිධ මානව ක්‍රියාකාරකම් නිසා භූගත ජල මූලාශ්‍ර දූෂණයට ලක්‌ වීම මෙහි දී කැපී පෙනෙන කරුණකි. ඉතා ළං ළං ව නිවාස සහ ගොඩනැගිලි බිහි වීම හේතු කොටගෙන නිර්මාණය වූ වැසිකිළි සහ කැසිකිළි හේතුවෙන් මතුපිටට ආසන්න භූ ගත ජල නිධි බොහොමයක්‌ ඉතා පහසුවෙන් කෙළෙසී යැම සිදු ව තිබේ. එපමණක්‌ නො ව බොහොමයක්‌ කුඩා කර්මාන්ත, කාර්යාල සහ නිවාසවල අප ජලය කිසිදු පිරිපහදු කිරීමකින් තොර ව අසළ ඇති මතුපිට ජල මූලාශ්‍රයට හෝ ඉතා පහසුවෙන් ම පසට හෝ එක්‌ කිරීම හේතු කොටගෙන භූගත ජල නිධි ක්‍රමයෙන් අපවිත්‍ර වේ. මේ තත්ත්වය අගනගරයේ ඇත්තා වූ බේරේ වැව ඇතුළු බොහොමයක්‌ ජල මාර්ග නිරීක්‌ෂණය කිරීමෙන් ඉතා හොඳින් පැහැදිලි වේ.

නගරයෙන් එපිට ග්‍රාමීය ප්‍රදේශවල වුව දැන් දැන් බොහොමයක්‌ සංවර්ධන කටයුතු සිදු වෙමින් පැවතීම හේතුවෙන් ජල පෝෂක ප්‍රදේශ විනාශ වෙමින් පවතී. නව මංමාවත් තැනීම සහ නව නිවාස ඉදි කිරීම පමණක්‌ නො ව කිසිදු කළමනාකරණයකින් තොර ව අවසර දෙන සහ දී ඇති කුඩා ජල විදුලිබලාගාර ඉදි වීම හේතුවෙන් ද කඳුකර ජල පෝෂක ප්‍රදේශ කෙළෙසී ගොස්‌ ඇත. වග විභාගයකින් තොර ව සිදු කරන සංවර්ධන කටයුතු හේතුවෙන් කඳුකරයේ බොහොමයක්‌ ස්‌ථාන අස්‌ථාවර වෙමින් පවතින බව අනාවරණය වෙමින් පවතී. කුඩා කුඩා ඉඩම් කට්‌ටිවල තේ වැනි බෝග වගාවන් ව්‍යාප්ත වීම ද එක්‌තරා ආකාරයකට ජල පෝෂක ප්‍රදේශ දුර්වල කරන්නට හේතු වී ඇත. වර්ෂාවෙන් ලැබෙන ජලය රඳවාගැනීමට නොහැකි වාතාවරණයක්‌ මේ කඳුකර ජල පෝෂක ප්‍රදේශවල නිර්මාණය වෙමින් පවතින බව අප තේරුම්ගත යුත්තකි. එනිසා අභ්‍යන්තර ජල නිධි ප්‍රති පෝෂණය වීම ක්‍රමයෙන් ඇහිරෙන අතර කඳුකරයේ සිට දිවයිනේ පහළ තැනිතලා කරා විහිදෙන භූගත ජල මාර්ග දුර්වල කරන්නට සමත් වේ. එය තැනිතලා ප්‍රදේශවල ඇත්තා වූ භූගත ජල නිධි ප්‍රති පෝෂණය වීම ක්‍රමයෙන් අඩාළ කරනු ඇත.

කෘෂිකාර්මික කටයුතුවල දී ඉතා අධික ව භාවිත කරන රසායනික ද්‍රව්‍යය මේ වන විටත් බොහොමයක්‌ මතුපිට ජල මූලාශ්‍ර අපිරිසිදු කර ඇත. මේ තත්ත්වය ඉතා බරපතළ ලෙස වියළි කලාපයේ ජනතාව අත්විඳිමින් සිටින බව නොරහසකි. ලෝකය ජයගන්නට යැමේ දී කල්පනාකාරී නො වීමේ සහ දුරදිග නො බැලීමේ ප්‍රතිඵල භුක්‌ති විඳීමක්‌ ලෙස රජරට වකුගඩු රෝගය අප හැඳින්විය යුතු ව ඇත.

අපිරිසිදු වූ ජල නිධි සහ මූලාශ්‍ර නැවත යථා තත්ත්වයට ගෙන ඒමට මහත් වෙහෙසක්‌ දැරිය යුතු ය. එහෙත් අල්ප පරිමාණයෙන් එය සිදු කළ හැකි වුව ද මහා පරිමාණයෙන් දූෂණය වූ ජල නිධි පිරිසිදු කරන්නේ කෙසේ ද යන්න මහත් ගැටලුවකි. එනිසා පවතිනා පිරිසිදු ජල මූලාශ්‍ර සහ ජල නිධි ඉතා ක්‍රමවත් ව පාලනය සහ

රැකගැනීම කළ යුතු ය. මේ සදහා විධිමත් ලෙස ජල මූලාශ්‍ර සහ ජල නිධි සිතියම්ගත කිරීම සහ පිරිසිදු ජල පරිමාණයන් ගණනය කළ යුතු ය. පවත්නා තත්ත්වය අනුව අතිශය සංවේදී සහ විනාශ වී යැමට ඉතා ආසන්න ජල නිධි සංරක්‌ෂණය සදහා කඩිනම් වැඩපිළිවෙළක්‌ සැකසිය යුතු ය. මෙහි දී ජල කළමනාකරණයක්‌ අත්‍යවශ්‍ය වුව ද එය නම් ඉතා කල්පනාකාරීව සිදු කළ යුත්තකි. සැම විට ම පාරිභෝගික ජනතාව ද සාමාන්‍ය ජනතාවට ඇත්තා වූ ජලය පිළිsබඳ අයිතිය සුරැකිය යුතු ම ය. ඒ සදහා ඔවුන්ට ඇත්තා වූ අයිතිය තහවුරු විය යුතු ය.

හුදෙක්‌ ම තම කාරිය කරගන්නට පමණක්‌ කැස කවන මෙවන් කාලයක ජල කළමනාකරණයක්‌ ගැන කතා කිරීම එක්‌තරා ආකාරයකට විහිළුවක්‌ පමණක්‌ වනු ඇතැයි ද සිතේ. එය එසේ වෙතත් ඇති වෙමින් පවත්නා ජල දුෂ්කරතාව හමුවේ අනාගතයේ දී අප සියල්ලන්ට ම පීඩා විඳින්නට සිදු වනවා නොඅනුමාන ය. මේ බව ජනතාවත් පාලක පක්‌ෂයත් මනාව තේරුම් නො ගන්නේ නම් ගැටලුව තව දුරටත් උග්‍ර වනවා හැරෙන්නට කිසි දිනෙක විසඳුමක්‌ නම් පහළ නො වනු ඇත.

ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ

විදුපත් ඉරුව
12.10.2016

වායුගෝලයට ප්‍රථමයෙන් ම ඔක්‌සිජන් වායුව එකතු වූයේ ප්‍රභාසංශ්ලේෂීන් බිහි වීමෙන් අනතුරු ව ය. එය ඉතා ධනාත්මක ලෙස ïවයේ පරිණාමයට හේතු විය. ප්‍රභාසංශ්ලේෂණයේ අතුරුඵලය තවත් එක ජීවී කාණ්‌ඩයක ඉරණම තීන්දු කරන්නට හේතු වීම ම ස්‌වාභාවික නිර්මාණයේ කෙතරම් අපූර්වත්වයක්‌ ද යන්න ඔබට වැටහෙනු ඇත. දහවල දී ඔක්‌සිජන් පිට කරන ලෙස ම රාත්‍රියට ද ඔක්‌සිජන් පිට කළ හැකි ශාක වෙයි ද? එසේ නම් එවැනි ශාක රාත්‍රියේ දී ප්‍රභාසංශ්ලේෂණය කළ යුතුයි කියා ඔබට එක වර ම සිතෙනු ඇත. හිරුඑළිය ඇති විට දී පමණක්‌ සිදු වන මේ කාබන් තිර කිරීමේ ක්‍රියාවලිය රාත්‍රියේ නම් ස්‌වාභාවිකව කෙසේ වත් සිදු නො වනු ඇත. එහෙත් රාත්‍රී කාලයේ දී ඔක්‌සිජන් පිට කරන ශාක වාර්තා වන බවට සාක්‌ෂි ඇත. එවැනි ශාක රාත්‍රියේ ඔක්‌සිජන් පිට කරන ක්‍රියාදාමය කුමක්‌ දැයි ඔබට කුතුහලයක්‌ පැනනැෙගනු ඇත.

ප්‍රභාශ්වසනය ප්‍රභාසංශ්ලේෂී ශාකවල දැකිය හැකි "තිර කළ කාබන්" සහ "ශක්‌තිය" (ATP) වැය කරන ප්‍රතික්‍රියාවකි. එය ප්‍රභාසංශ්ලෙෂකයන්ට අතිශය අවාසිදායක තත්ත්වයක්‌ නිර්මාණය කරයි. සාමාන්‍ය පරිසර තත්ත්වය යටතේ ශාක උරාගන්නා කාබන්ඩයොක්‌සයිඩ් "රුබියෝලෝස්‌" සමග ප්‍රතික්‍රියා කර කාබන් තුනේ සංයෝගයන් නිපදවයි. එමගින් ශක්‌තිය වැය කර අවසානයේ දී ග්ලූකෝස්‌ අණුවක්‌ නිර්මාණය කරන අතර ඉතිරි කාබන් තුනේ කාබනික සංයෝගය රුබියලෝස්‌ ප්‍රතිනිර්මාණය සදහා භාවිත කෙරෙයි. මෙහි දී වඩා වැදගත් වන ප්‍රධාන ම ප්‍රොaටීනය වන්නේ "රුබිස්‌කෝ" නම් වූ උත්ප්‍රේරකයයි. පරිසරය වඩාත් උණුසුම් වන විට රුබිස්‌කෝහි කැමැත්ත ඔක්‌සිජන් වෙත යොමු වේ. එනිසා රුබියෝලෝස්‌ සමග ප්‍රතික්‍රියා කරන්නට ඔක්‌සිජන් පොලඹවයි. මේ සදහා කාබන්ඩයොක්‌සයිඩ් සාන්ද්‍රණයේ පහත වැටීම ද එක්‌තරා ආකාරයකට හේතු වෙයි. පරිසරය වඩාත් උණුසුම් වන විට ශාක තුළ ඇති ජලය වාෂ්ප වී යැම වළකාලීම සදහා පූටිකා වසා දමනු ලැබේ. එනිසා කාබන්ඩයොක්‌සයිඩ් උරාගැනීම අඩාළ වන අතර ම ප්‍රභාසංශ්ලෙෂණයෙන් නිපදවෙන ඔක්‌සිජන් අණු පිට වීම ද වළකාලයි. මේ වායු දෙකෙහි අනුපාතය වෙනස්‌ වීම නිසා සාපේක්‌ෂව ඔක්‌සිජන් සාන්ද්‍රණය වැඩි වී රුබිස්‌කෝ උත්ප්‍රේරකයේ අවධානය ඔක්‌සිජන් වෙතට යොමු වේ.

ප්‍රභාශ්වසනයේ දී රුබියෝලෝස්‌ වෙතට ඔක්‌සිජන් යොමු කිරීම නිසා නිපදවෙන්නේ ග්ලූකෝස්‌ නිෂ්පාදනයට හේතු වන කාබනික සංයෝග නො වේ. නිපදවෙන එම සංයෝග හේතු වන්නේ අවසානයේ දී කාබන්ඩයොක්‌සයිඩ් නිපදවීම සදහා වන අතර එහි දී සිදු වන අනෙක්‌ අවාසිදායක තත්ත්වය නම් ශ්වසනයෙන් නිපදවූ ශක්‌තිය ද වැය වීමයි. වියළි උණුසුම් දේශගුණයක්‌ සහිත අවස්‌ථාවල දී විශේෂයෙන් ම කාන්තාර ප්‍රදේශවල ඇත්තා වූ ශාකවලට මෙය විශාල ගැටලුවක්‌ වන අතර එනිසා ම එම තත්ත්වය මගහරවා ගනිමින් ජීවය පවත්වාගෙන යැම සදහා පරිණාමිකව ගැලෙපන යාන්ත්‍රණයන් ඔවුන් නිර්මාණය කර ඇත.

බොහොමයක්‌ ශාකවල කාබන්ඩයොක්‌සයිඩ් තිර කිරීමේ දී නිපදවෙන්නේ කාබන් තුනේ සංයෝග වන අතර මේ සුවිශේෂී ශාක නිර්මාණය කරන්නේ කාබන් හතරේ සංයෝග වේ. මෙහි දී පත්‍රය තුළට ඇතුළු වන කාබන්ඩයොක්‌සයිඩ් ප්‍රතික්‍රියා කිරීම සදහා තෝරාගන්නේ රුබියෝලෝස්‌ නො ව පොස්‌පිනෝපයෝරුවේට්‌ (PEP) නම් කාබන් තුනේ සංයෝගයකි. එය උත්ප්‍රේරකයක්‌ වන අතර එමගින් අවසානයේ දී කාබනික අම්ලයක්‌ වන "මැලේට්‌" නිෂ්පාදනය කෙරේ. මැලේට්‌ කාබන් හතරේ අණුවකි. මේ උත්ප්‍රේරකයේ විශේෂත්වය වන්නේ ඔක්‌සිජන් මගහැර කබන් පමණක්‌ තිර කිරීමට උපකාරී වීමයි. එනම් ප්‍රභාශ්වසනය සිදු වීම වැළැක්‌වීමයි.

අධික උණුසුම හේතුවෙන් පූටිකා වසා උත්ස්‌වේදනය වළක්‌වාලීම සිදු කරන කාන්තාරවාසී ශාක සිසිල් රාත්‍රියේ දී පූටිකා හැර දමා කාබන් ඩයොක්‌සයිඩ් පත්‍රය තුළට යහමින් ලබාගනිමින් මැලේට්‌ නිෂ්පාදනය කර පත්‍ර සෛල තුළ ගබඩා කරගනී. මෙලෙස යහමින් නිෂ්පාදනය කරගත් කාබන් හතරේ සංයෝගය වන මැලේට්‌ නැවත භාවිතයට ගැනෙන්නේ හිරු එළිය ඇති විට ය. එනම් දහවල් කාලයේ දී පමණි. එනිසා මේ ශාක ද ඔක්‌සිජන් නිපදවන්නේ දහවල දී පමණි. යහමින් නිපදවූ මැලේට්‌ කැල්වින් චක්‍රයට යොමු කර ග්ලූකෝස්‌ නිපදවා කබන් තිර කිරීම කාන්තරවාසී ශාකවල කදිම පරිණාමීය හැඩගැසීමකි. මේ ශාකවල අනෙක්‌ විශේෂත්වය වන්නේ නිපදවූ ඔක්‌සිජන් පිට කරන්නේ රාත්‍රියේ වීමයි. මේ ශාක "CAM (Crassulacean Acid Metabolism) ශාක ලෙස හඳුන්වන ලැබේ.

මාංශලමය පත්‍ර සහිත වීම බොහොමයක්‌ කාන්තරවාසී ශාකවල සුවිශේෂී ගුණයකි. ඒ යහමින් ජලය ගබඩා කරගැනීම සදහා ය. එමෙන් ම ඉටිමය වැස්‌මක්‌ පත්‍රයේ මතුපිට නිර්මාණය වීම ද පූටිකා දහවල දී වැසී තිබීම ද ඒ සදහා වූ හැඩගැසීම් වේ. පතොක්‌ වර්ග, කෝමාරිකා, දලුක්‌ වර්ග පමණක්‌ නො ව නුග කුලයේ සමහර ශාක ද එලෙස පරිණාමය වී ඇත. එමෙන් ම ජල සංරක්‌ෂණයේ අවශ්‍යතාව දැකිය හැකි ඕකිඩ් වැනි ශාකවල ද, වැලිස්‌නේරියා වැනි ජලජ ශාකවල ද මේ අපූරු අනුවර්තනය දැකිය හැකි ය. රාත්‍රියේ ගබඩා කරගත් කාබන්ඩයොක්‌සයිඩ් භාවිතයෙන් දහවල දී ග්ලූකෝස්‌ නිර්මාණය කරන මේ ශාක නිපදවෙන අතුරුඵලය රාත්‍රිය වන තුරු පත්‍ර තුළ රඳවා රාත්‍රියට පිට කරයි. එනිසා මේ ශාක ගෙවල් තුළ තබාගැනීම එක්‌තරා ආකාරයකට වාසිදායක තත්ත්වයක්‌ නිර්මාණය කළ ද රාත්‍රිය පුරාවට ම ඔක්‌සිජන් ලබා නො දෙනු ඇත.

ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ

විදුපත්ඉරුව
05.10.2016

"ශ්‍රී ලංකාව බොහොමයක්‌ ඛනිජ අපනයනය කරන්නේ අමුද්‍රව්‍ය හැටියට මිස ඒවායේ නිෂ්පාදන ලෙස නො වේ. ඒ නිසා ශ්‍රී ලංකාවට ලැබෙන්නේ අමුද්‍රව්‍ය වටිනාකමට වඩා වැඩි දෙයක්‌ නො වේ. විශේෂයෙන් ම තිරුවානා, ෆෙල්ඩ්ස්‌පාර්, ඉල්මනයිට්‌, රූටයිල් වැනි ඛනිජවලට අදාළ නියම මිල මෙරට ලබා ගන්නේ නැති බවයි මා ගේ අදහස" යනුවෙන් පසුගිය වතාවක මෙරටට පැමිණි මා ගේ ඕස්‌ටේ්‍රලියානු පර්යේෂණ සගයා කියා සිටි බව නැවත මතකයට නැගුණේ එක්‌තරා පුද්ගලයකු මා ගෙන් ෆෙල්ඩ්ස්‌පාර් නිධි පිළිබඳව විමසීම් කරන විටයි. ශ්‍රී ලංකාව ඛනිජවලින් පොහොසත් රටක්‌ බව අමුතුවෙන් ඔබට මතක්‌ කළ යුතු නැහැ. එනිසා ම ලෝකයේ විවධ රටවල අවධානය අප රට වෙත යොමු වී ඇති බව ඉතා හොඳින් පැහැදිලියි.

වර්ග කිලෝමීටර 65625ක්‌ වන මේ කුඩා දිවයින නිර්මාණය වී ඇත්තේ විවිධාකාරයේ පාෂාණවලින් වන අතර ඒවා බොහොමයක්‌ විපරීත පාෂාණ. මෙරට වපසරියෙන් 20%කට අඩු ප්‍රමාණයක්‌ නිර්මාණය වන්නේ අවසාදිත පාෂාණවලින්. මේ පාෂාණ සියල්ල නිර්මාණය වන්නේ ඛනිජවලින් වන අතර ඛනිජ යනු රසායනික සංයෝග. එහෙත් ඛනිජ නො වන රසායනික ඇති අතර එම රසායනික සංයෝගවලින් මේ ඛනිජ වෙන් වන්නේ මේවායේ ඇති සුවිශේෂී ලක්‌ෂණ නිසා මයි. ලොව පවතින සත්‍ය ඛනිජ සියල්ල ඝන ද්‍රව්‍ය වන අතර ඒවා ස්‌වාභාවික පරිසරයේ නිර්මාණය වනවා. ඒ සදහා සුවිශේෂී ක්‍රියාදාමයන් හේතු වන අතර එහි දී රසායනික ප්‍රතික්‍රියාවන් මූලික වනවා. ස්‌වාභාවික පරිසරයේ වෙසෙන ජීවීන් ද විටෙක ඛනිජ නිර්මාණය සදහා දායකත්වය සපයන අතර එමගින් අපූරු ඛනිජ වර්ග ලොවට බිහි කෙරෙනවා.

බොහෝ ඛනිජ ප්‍රමාණයක්‌ ලොව පවතින අතර ඒවා එකිනෙකින් වෙන් කර හඳුනාගැනීම ඉතා වැදගත් කාරියක්‌. ඛනිජ හඳුනාගැනීමේ දී බෙහෙවින් ඉවහල් වන්නේ එහි භෞතික ගුණාංග වන අතර අතිශය අසීරු අවස්‌ථාවක දී හෝ ඛනිජයේ අනන්‍යතාව තහවුරු කිරීමේ දී රසායනික ගුණාංගයන් ද උපයෝගී කරගැනෙනවා. ඛනිජයක භෞතික ගුණාංග වන්නේ එහි වර්ණය, ස්‌ඵටික හැඩය, කුඩුවල පැහැය, දැඩියාව, ප්‍රභාව, පැලු¨ම් තල සහ ඝනත්වයයි. මේ අතර විටෙක එම ඛනිජවල චුම්බක ගුණය, ආතන්‍ය සහ විතන්‍ය බව යනාදිය පමණක්‌ නො ව විදුලි සන්නායකතාව ද සලකා බැලිය හැකියි.

බොහෝ විට ඛනිජයක පැහැය තීරණය කරන්නේ එහි ඇති රසායනික සංයෝගය වන අතර ඛනිජයක ඇති අපද්‍රව්‍ය ද පැහැය ඇති කිරීම කෙරෙහි බලපෑමක්‌ සිදු කරනවා. ඛනිජය නිර්මාණය වී ඇති රසායනික සංයෝගයේ බන්ධන ආලෝක ශක්‌තිය උරාගන්නා අතර එහි වර්ණාවලියේ කිසියම් ශක්‌ති ඛණ්‌ඩයක්‌ උරා නො ගන්නා විට එම ශක්‌ති ඛණ්‌ඩයට අදාළ වර්ණය ඛනිජයේ වර්ණය ලෙස අපට දිස්‌ වනවා. එනිසා ඉතා අලංකාර වර්ණවත් ඛනිජ බොහොමයක්‌ ඉතා පහසුවෙන් වර්ණය පමණක්‌ භාවිත කර හඳුනාගැනීමට හැකියාව ලැබී තිබෙනවා. ලොව පවතින බොහොමයක්‌ වර්ණවත් ඛනිජ මැණික්‌ ඛනිජ ලෙස අප අතරට පැමිණ තිබීම සුවිශේෂයි.

සැම ඛනිජයකට ම නිශ්චිත රසායනික සංයුතියක්‌ ඇති අතර එක ම ඛනිජයේ විවිධ නියදිවල රසායනික සංයුතිය වෙනස්‌ වන්නේ නැහැ. ඛනිජ යනු ස්‌ඵටිකීකරණය වූ ඝන ද්‍රව්‍ය වන අතර එනිසා සැම ඛනිජයකට ම ඉතා අලංකාර නිශ්චිත හැඩයක්‌ තිබෙනවා. එහෙත් එකිනෙකට වෙනස්‌ ඛනිජවල මේ හැඩයන් එකිනෙකින් වෙනස්‌. ඛනිජ ස්‌ඵටිකවල හැඩයන් අනුව ස්‌ඵටිකීකරණය වන ස්‌ඵටික පද්ධති හයක්‌ ප්‍රධාන වශයෙන් හඳුනාගත හැකියි. මේ පද්ධති හයට අමතරව මෙලොව ඛනිජ ස්‌ඵටික බිහි කරන්නේ නැහැ. බොහෝ විට ස්‌වභාවයේ හමු වන්නේ මේ පද්ධති හයේ මුණගැහෙන සරල හැඩයන් නො ව එම සරල හැඩ මිශ්‍ර ව බිහි කරන තරමක්‌ සංකීර්ණ ස්‌ඵටික හැඩයන්.

මේ ස්‌ඵටික හැඩයන් නිර්මාණය සදහා මූලික වන්නේ ඛනිජවල ඇත්තා වූ විවිධ රසායනිකයන් විවිධ ආකාරයෙන් එකිනෙක සම්බන්ධ වීමයි. ඔවුන් එලෙස සම්බන්ධ වී අවකාශයේ මවනා රටාවන් ස්‌ඵටික හැඩයන් සදහා හේතු වනවා. සරල ම රසායනිකය අඩංගු ඛනිජ ස්‌ඵටිකයේ සිට සංකීර්ණ රසායනිකය මගින් මවන ඛනිජ ස්‌ඵටිකයේ පවා මේ නො නවතින අපූරු රටාවන් ඇති අතර එය ලොකු කුඩා විවිධ ප්‍රමාණවලින් භූ අවකාශය හැඩ ගන්වන්නට සමත්. මෙවැනි ස්‌වාභාවිකව මුණගැසෙන අපූරු ස්‌ඵටිකයන් විටෙක සියල්ල පුදුමයට පත් කරන්නේ ඒ වෙතට අප ආශක්‌ත කරමින්.

ලෝකය නිර්මාණය කර ඇති කබොලෙහි ප්‍රධාන වශයෙන් ම ඇත්තා වූ රසායනිකයන් වන්නේ සිලිකන්, ඇලුමිනියම් සහ ඔක්‌සිජන් වන අතර එනිසා ම එහි ඇත්තා වූ බොහොමයක්‌ ඛනිජ ඉහත කී රසායනිකයන් ගෙන් සමන්විතයි. මේ ඛනිජ සිලිකේට ඛනිජ ලෙස හඳුන්වනු ලැබෙනවා. කබොලෙහි 90%ක්‌ පමණ ම සමන්විත වන්නේ සිලිකේට ඛනිජවලින්.

ලොව ඛනිජ වර්ග 5300ක්‌ පමණ මේ වන විට වාර්තා වී තිබෙනවා. ඛනිජයක්‌ හඳුනාගැනීමෙන් පසු එම ඛනිජය අන්තර්ජාතික ඛනිජ සංගමයේ ලියාපදිංචි කළ යුතු අතර වත්මනේ එහි ලියාපදිංචි කර ඇති සත්‍ය ඛනිජ ප්‍රමාණය 5070ක්‌ පමණ වනවා. 1958 දී බිහි කළ මේ අන්තර්ජාතික සංගමයෙහි මුඛ්‍ය පරමාර්ථය වන්නේ ඛනිජ විද්‍යාව ලොව ප්‍රචලිත කිරීමත්, ඛනිජ පළිබඳ පර්යේෂණ ව්‍යාප්ත කිරීමත්.

ශ්‍රී ලංකාව ඛනිජවලින් පොහොසත් වුවත් එහි නිසි පල ප්‍රයෝජන නෙළාගැනීමට අපොහොසත් වීම එක්‌තරා ආකාරයකට අභාග්‍යයක්‌ වන අතර ඒ සදහා හේතු වන්නේ මෙරට විද්වතුන් ගේ ද පරිපාලකයන් ගේ ද දුර්වලතා සහ මැළිකම් ද කියා විටෙක අපට සිතෙනවා.

ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ

විදුපත්ඉරුව
28.09.2016

මහත්තයෝ මේ බැම්ම තවමත් ශක්‌තිමත්ව තියෙන්නේ මෝරපු ගලෙන් බැඳපු නිසයි. එක ළපටි ගලක්‌ වත් මේකට ගත්තේ නැහැ". පසුගිය දවස්‌වල නාය යැම් පර්යේෂණ කටයුතුවල නියෑළෙද්දී මට හමු වූ එක්‌තරා පුද්ගලයෙක්‌ එසේ ප්‍රකාශ කළේ ය. ඉතා හොඳින් බැඳ තිබූ බැම්ම නිසා ඔහු ගේ ගෙය අසල කණ්‌ඩිය කඩා නො වැටී තිබිණි. එහෙත් අක්‍රමවත් ව බැඳ තිබූ අසල තවත් ගෙදරක බැම්ම මුළුමනින් ම ඇදවැටී තිබුණු අතර එනිසා එම ගෙදරට ද තරමක්‌ හානි වී තිබිණි. තවදුරටත් ඒ පුද්ගලයා සමග සංවාදයේ යෙදෙද්දී වරෙක ඔහු මෙසේ ද පැවසුවේ ය. "මේ හරියේ පොළොව ඇතුළේ තියෙන කළුගල් තවම වැවෙන ඒවා. එක හින්දා වැඩිපුර හම්බ වෙන්නේ ළපටි ගල්. ඒක තමා ඔය උඩින් ම තියන්නේ. තව කාලයක්‌ යන කොට මේවා හොඳට මෝරපු කළු ගල් වේ වි". ඇත්තට ම පොළොව ඇතුළේ ඇති ගල් වැඩෙනවා ද? ඉහළින් තිබෙන කුඩු ගල කාලයක්‌ යද්දී කළුගලක්‌ වෙන්නට පුළුවන් ද? සමහර පුදගලයන් ගේ පාෂාණ පිළිබඳව ඇති දැනුම කෙතරම් සාවද්‍ය ද යන්න මින් අපට පැහැදිලි වේ.

පාෂාණ යනු පොළොව නිර්මාණය කරන තැනුම් ඒකක වේ. පෘථිවියේ කබොල නිර්මාණය කෙරෙන්නේ පාෂාණවලිනි. ඊට ඉහළින් විවිධ කාලවල දී නිර්මාණය වූ පස්‌ සහ අවසාදිත තට්‌ටුවක්‌ ඇත. සමහර ස්‌ථානවල පස්‌ නොමැති ව නිරාවරණය වූ පාෂාණ කලාප දක්‌නට හැකි වේ. පාෂාණ නිර්මාණය වන්නේ කෙසේ ද? ලෝකයේ ප්‍රධාන පාෂාණ වර්ග තුනකි. ආග්නේය පාෂාණ, විපරිත පාෂාණ සහ අවසාදිත පාෂාණ ලෙස ඒවා නම් කෙරෙන අතර, ආග්නේය පාෂාණ ප්‍රාථමික පාෂාණ ලෙස හැඳින්විය හැකි ය. මේ පාෂාණ යනු ඛනිජ සමූහයක එකතුවකි. සමහර පාෂාණ නිර්මාණය සදහා එක ඛනිජයක්‌ පමණක්‌ දායක වී ඇත. ඒවා "ඒක ඛනිජ පාෂාණ" ලෙස හැඳින්වේ. හුණුගල්, කිරිගරුඬ සහ තිරුවාන ගල් එවැනි පාෂාණ සදහා උදාහරණ වේ. එකකට වැඩි ඛනිජ සංඛ්‍යාවක්‌ දායක වී නිර්මාණය කෙරෙන ඛනිජ බහු ඛනිජ පාෂණ ලෙස නම් කළ හැකි ය. නයිස්‌ පාෂාණය සහ ග්‍රැනයිට්‌ පාෂාණ බහු ඛනිජ පාෂාණ වේ. පාෂාණ නිර්මාණය කරන්නට බහුලව දායක වන ඛනිජ පාෂාණකාරක ඛනිජ ලෙස හැඳින්විය හැකි ය. පාෂාණකාරක ඛනිජ 10ක්‌ පමණ ඇත. මින් ප්‍රධාන සහ බහුල ව ම දායක වන ඛනිජය වන්නේ තිරුවානා ඛනිජයයි. එනිසා ලොව බහුලව ම හමු වන ඛනිජය ලෙස වුව ද අපට හැඳින්විය හැකි ය. පෙල්ඩ්ස්‌පාර් ඛනිජය ද බොහොමයක්‌ පාෂාණවල හමු වේ. ප්‍රධාන වශයෙන් පෙල්ඩ්ස්‌පාර් වර්ග තුනකි. මයිකා වර්ග ද කිහිපයක්‌ හමු වේ. ඒ අතර බයෝටයිට්‌ මයිකා ප්‍රධාන වේ. ඇම්පිබෝල් සහ පයිරොක්‌සින් කුලයේ ඛනිජ ගණනාවක්‌ ද පාෂාණ නිර්මාණය සදහා දායක වේ.

අවුරුදු බිලියන 4.6කට පෙර ප්‍රාග් පෘථිවිය ගිනිගෙන දැවෙන ගෝලයකි. ඉතා අධික උණුසුම ඇති වූයේ විශාල වශයෙන් ගිනිකඳු පිපිරුණු නිසා ය. ග්‍රහක කැබැලි ඇද වැටීම ද මේ තත්ත්වය උග්‍ර කරවී ය. එනිසා මුල් අවස්‌ථාවේ පාෂාණ බිහි වූයේ නැත. නැත හොත් බිහි වූ පාෂාණ නැවත ද්‍රව වී ලාවා බවට ම පත් විය. ක්‍රමයෙන් සිදු වූ සිසිලනය ස්‌ථායි පාෂාණ තට්‌ටු බිහි කරන්නට හේතු විය. මේ පාෂාණ සියල්ල ම පාහේ ආග්නේය පාෂාණ විය. එපමණක්‌ නො වේ. අද පවා ඒ පාෂාණ බිහි වන්නේ ද්‍රව මැග්මා සිසිලනයෙනි. ආග්නේය පාෂාණ, ලොව ප්‍රාථමික පාෂාණ ලෙස හඳුන්වන්නේ එනිසා ය. එහෙත් අවසාදිත පාෂාණ නිර්මාණය වන්නේ මුහුදු පත්ලේ තැන්පත් වූ අවසාදිතවලිනි. දීර්ඝ කාලයක්‌ තිස්‌සේ මේ අවසාදිත තැන්පතු පීඩනයට සහ උණුසුමට ලක්‌ වීම හේතු කොටගෙන ඒවා අවසාදිත පාෂාණ බවට පත් වේ. මෙලෙස සකස්‌ වූ ආගනේය සහ අවසාදිත පාෂාණ පොළොව අභ්‍යන්තරයේ දී අධික තාපයට සහ පීඩනයට ලක්‌ වීම විපරිත පාෂාණ බිහි කරන්නට හේතු වේ.

පොළොව මතුපිටට යම් පාෂාණයක්‌ ආවේ ද, ජීර්ණ ක්‍රියාවලියෙන් නම් බේරීමක්‌ නැත්තේ ය. එනිසා වායුගෝලයට නිරාවරණය වූ පාෂාණ අත්‍යන්තයෙන් ම ජීර්ණයට ලක්‌ වන්නේ ම ය. ඒ පොළොව මතුපිට පරිසරයට ඔරොත්තු දෙන්නා වූ ඛනිජ බිහි කරන්නට ය. ජලය ද, කාබන්ඩයොක්‌සයිඩ් වායුව ද, ඔක්‌සිජන් වායුව ද සමග ප්‍රතික්‍රියා කරන පාෂාණකාරක ඛනිජ ජීර්ණය හේතුවෙන් ද්විතීයික ඛනිජ නිර්මාණය කරයි. මැටි ඛනිජ ද යකඩ ඔක්‌සයිඩ ද මේ අතර ප්‍රමුඛ වේ. එහෙත් තිරුවානා ඛනිජය ජීර්ණයට ලක්‌ වන්නේ ඉතා අඩුවෙනි. භෞතික ජීර්ණය පාෂාණ කුඩා කැබැලිවලට වෙන් කරන අතර රසායනික ජීර්ණය හේතුවෙන් මේවා වෙනත් රසායනික සංයෝග බවට පත් කරයි. බොහොමයක්‌ පාෂාණ පොළොව මතුපිටට පැමිණෙද්දී කුස්‌තුර සහ පැලුම් ඇති වන නිසා යම් සවිවරතාවක්‌ ඇති කරගනී. මේ දුර්වල කලාප ඔස්‌සේ ජලය සහ ඉහත කී වායුන් රිංගා ගොස්‌ ජීර්ණ ක්‍රියාවලිය පාෂාණ අභ්‍යන්තරයේ වුව ද සිදු කිරීමට වගබලාගනී. ජීර්ණය හේතුවෙන් අවසානයේ දී බිහි කරන්නේ පසයි. මෙලස ඇති වන පස්‌ තට්‌ටු විවිධ හේතුන් නිසා ඛාදනයට ලක්‌ වන ඇතර වෙනත් ස්‌ථානවල තැන්පත් වීමෙන් අවසාදිත බිහි කරයි. එනිසා හැම විට ම පාෂාණයට ඉහළින් පස්‌ හෝ අවසාදිත හෝ අඩක්‌ ජීර්ණයට ලක්‌ වූ පාෂාණ කොටස්‌ හමු වේ. අඩක්‌ ජීර්ණයට ලක්‌ වූ පාෂාණ (කුදුගල්) යනු ළපටි පාෂාණ නො වේ. එමගින් එම ස්‌ථානයේ පහළින් වූ පාෂාණය නිර්මාණය සිදු නො වන බව ඔබ මතක තබාගත යුතු ය. පොළොව මතුපිට දී සිදු වන්නේ බිහි වූ පාෂාණ විනාශ වීම මිස නැවත නිර්මාණය වීම නො වේ. එනිසා කුඩුගල් කෙදිනක වත් මෝරන්නේ ද නැත.

පසුගිය සතියේ මෙහි සදහන් කෙරුණා වූ එක කරුණක්‌ සම්බන්ධව යම් නිවැරැදි කිරීමක්‌ කළ යුතු ය. ඒ මෙරට සිය දිවි හානි කරගැනීමේ "ස්‌ථාන" පිළිබඳ ව ය. මා මිතුරු ධනේෂ් විසුම්පෙරුම මහතා බුකියේ (fb) සටහනක්‌ තබමින් මා දැනුවත් කළේ මෙරට ඇත්තේ 22 වැනි ස්‌ථානයේ බවත් ශීඝ්‍රයෙන් මෙරට සියදිවි හානි කරගැනීම් අඩු වෙමින් පවතින බවත් පවසමිනි. ඒ සම්බන්ධව මා ඉතා ඉහළින් ම ඒ මහතාට කෘතඥ වන අතර ඒ මහතා විදුසරෙහි 2016.07.06 දින ලියූ ලිපිය කියවා ඔබ ගේ දැනුම ද යාවත්කාලීන සහ නිවැරැදි කරගන්නා ලෙස පාඨක ඔබ ගෙන් කාරුණිකව ඉල්ලා සිටිමි.

ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ

විදු පත් ඉරුව
21.09.2016

මේ වසර අවසාන වන විට ලෝක ජනගහනය බිලියන 7.4 සීමාව ඉක්‌මවා යනු ඇතැයි ද, 2024 වන විට එය බිලියන 8 සීමාවට ළං වනු ඇතැයි ද විශේෂඥයන් ගණනය කර ඇත. ආසන්න වශයෙන් සැම වසරක දී ම මිලියන 131ක්‌ පමණ දරුවන් මෙලොවට බිහි වන අතර වැඩිහිටි පුද්ගලයන් මිලියන 55ක්‌ පමණ වසරක දී මිය යන බව ය ලෝක ජනගහන දත්ත පෙන්වා දෙන්නේ. එනම් සැම තත්පරයක දී ම ආසන්න වශයෙන් දරුවන් හතර දෙනකු උපදින අතර පුද්ගලයන් දෙදෙනකු බැගින් මිය යයි. ලෝකයේ දියුණුවත් සමග ම මර්ත්‍යතාව (Mortality) අඩු වෙමිනුයි යයි. එනිසා දිනෙන් දින ලෝකයේ ජනගහනය ඉතා ශීඝ්‍ර ලෙස වැඩි වෙමින් ඇත. ඉහත දත්තවලින් ඒ බව ඉතා හොඳින් පැහැදිලි වේ.

ලෝකයේ වැඩි ම ජනගහනයක්‌ ඇත්තේ චීනයේ බව අමුතුවෙන් ඔබට පැහැදිලි කරන්නට අවශ්‍ය නැත. අද වන විට එරට ජනගහනය බිලියන 1.38ක්‌ වන අතර එම ප්‍රමාණය ලෝක ජනගහනයෙන් සියයට විස්‌සක්‌ පමණ වේ. එහි තේරුම ලොව සැම පස්‌ දෙනකු ගෙන් එක්‌ අයකු ම චීන ජාතිකයකු වන බවයි. ලොව වැඩි ම සම්පත් ප්‍රමාණයක්‌ පරිභෝජනය කරන රටක්‌ හැටියටත් ඒ අනුව චීනය නම් කරන්න හැකි බව පෙනේ. එසේ වුව ද ඇමෙරිකාව පසු කරන්නට නම් චීනයට තවම හැකියාවක්‌ ලැබී නැත. චීනය ජන ඝනත්වය අනුව වර්ග කිලෝමීටරයකට පුද්ගලයන් 150ක්‌ පමණ සිටින රටක්‌ වන අතර ලෝකයේ බොහෝ රටවල මෙන් වැඩි ප්‍රමාණයක්‌ ජනතාව නගරාශ්‍රිත ව ජීවත් වේ. එහෙත් වර්තමානයේ චීන ජනගහන දත්ත පෙන්වන්නේ ජනගහන වර්ධනය ක්‍රමයෙන් අඩු වන බවයි. මේ වන විට එය 0.47%ක්‌ වන අතර එනිසා ලෝකයේ රටවල ජනගහන වර්ධන රටා අනුව 159 වැනි ස්‌ථානය හිමි කරගනී.

ලෝකයේ රටවල් අතුරින් වැඩි ම ජනගහන වර්ධන වේගයක්‌ මේ වන විට පෙන්නුම් කරන්නේ ලෙබනනය බව වාර්තා වේ. එය 9.37%කි. මිලියන 4.5කට ආසන්න ජනගහනයක්‌ වෙසෙන ලෙබනනයේ ජන ඝනත්වය අනුව වර්ග කිලෝමීටරයකට පුද්ගලයන් 362ක්‌ පමණ වෙසෙන බව පෙනී යයි. ඊළඟට වැඩි ම ජනගහන වර්ධනයක්‌ ඇති රට වන්නේ සිම්බාබ්වේ රාජ්‍යය වන අතර එය 4.36%ක්‌ පමණ වේ. තෙවනුව දකුණු සුඩානය වන අතර එහි වර්ධන වේගය 4.12% පමණ වේ.ඒ අනුව ලෙබනනයේ ජනගහන වර්ධනය කොපමණ වේගවත් දැයි ඔබට හොඳින් වැටහෙනු ඇත. හතරවැනි ස්‌ථානය හිමි කරගෙන ඇත්තේ ජෝදානයයි.

ලෝකයේ වැඩි ම මර්ත්‍යතාවක්‌ පෙන්වන්නේ දකුණු අප්‍රිකාවයි. වසරක දී සැම මිනිසුන් දහසකට ම 17 දෙනකු එහි මිය යන බව වාර්තා වේ. යුක්‌රේනයේ එය 16 දෙනකු පමණ වේ. තෙවැනි තැන ගන්නා ලෙසොතෝහි එය 15කි. චැද්, ගිනි බිසව්, බල්ගේරියාව, ඇෆ්ගනිස්‌තානය, මධ්‍යම අප්‍රිකානු ජනරජය, සෝමාලියාව යනාදී අප්‍රිකානු සහ සමහර මැදපෙරදිග රටවල් මෙහි දී පෙරමුණ ගන්නා බව වාර්තා අනුව පෙනී යයි. මේ මරණවලට ප්‍රධානව බලපාන්නේ කවර කාරණා යෑයි ඔබ සිතන්නේ ද? පළමුවැන්න වන්නේ ඒඩ්ස්‌, ඉබෝලා වැනි වසංගත ඇති වීමයි. දෙවැන්න අභ්‍යන්තර ආරවුල් නිසා ඇති වන යුද්ධයන් ය.

ඉහත කී එක්‌ එක්‌ රටවල් සම්බන්ධයෙන් එය සත්‍ය වුවත් සමස්‌තයක්‌ වශයෙන් ගත් කල ඒ සදහා හේතු වන මූලික සාධක තරමක්‌ වෙනස්‌ බව වාර්තා වේ. වසර ගණනාවක්‌ තිස්‌සේ එක්‌ රැස්‌ කරන ලද දත්තවලට අනුව පෙනී යන්නේ මේ සදහා ප්‍රධානව බලපාන අභ්‍යන්තර සාධකය වන්නේ මිනිසුන්ට සෑදෙන වසංගත නො වන ලෙඩ රෝග (බෝ නො වන රෝග) බවයි. වසංගත නො වන ලෙඩ රෝග ලෝක ජනගහනයෙන් සියයට පනහකට වැඩි ප්‍රමාණයක්‌ වූ මරණවලට හේතු වී ඇත. එයින් ද හදිසි හෘදයාබාධ සහ ආඝාත ප්‍රමුඛ මාරකය වී ඇති බව පෙන්නුම් කරයි. ශ්වසන ආබාධ ද ඉදිරියට පැමිණෙමින් ඇත. ලෝකයේ මිනිසුන් ඉදිරියේ දී අනුගමනය කරන ආහාර රටා සහ ජීවන ක්‍රමවේද නිසා මේ තත්ත්වය තවත් උත්සන්න වනු ඇතැයි අපට අනුමාන කළ හැකි ය. එනම් තව කාලයක්‌ යද්දී මනුෂ්‍ය මරණය තවදුරටත් සවාභාවික නො වනු ඇත.

මානසික ආතතතිය බොහෝ දියුණු රටවල බොහෝ මිනිසුන් අතර පවත්නා රෝගී තත්ත්වයකි. ඒ සදහා හේතු වන්නේ අධික ලෙස රාජකාරිවල නිරත වීම බව ද එහි දී ඇති වන විවිධ ගැටලුකාරී තත්ත්වයන් බව ද සොයාගෙන ඇත. විශේෂයෙන් ම බොහොමයක්‌ පෞද්ගලික අංශවල රාජකාරියේ නිරත වූවන් මේ තත්ත්වයෙන් බොහෝ පීඩා විඳින බව හෙළි වී ඇත. අධික ලෙස නිදිවැරිම ද මේ තත්ත්වය උග්‍ර කරන තවත් සාධකයකි. හිතවතුන් ගෙන් සහ ඥාතීන් ගෙන් වෙන් වී කාලයක්‌ තනි ව විසීම ද මේ තත්ත්වයට හේතු විය හැකි බව නවතම පර්යේෂණවලින් පැහැදිලි කර ඇත. තම ගැටලු සදහා නිසි පිළිතුරු නො ලැබීම සහ වැඩකටයුතුවල දී නිරතුරුව ම අසාර්ථක වීම ද දිගුකාලීනව මේ තත්ත්වය ඇති කරයි. ආතතියේ අවසානය සියදිවි හානි කරගැනීමයි. සියදිවි හානි කරගැනීම් වැඩි ම ප්‍රමාණයක්‌ වාර්තා වන්නේ ගයනාවෙනි. ඒ ප්‍රමාණය වසරක දී පුද්ගලයන් ලක්‌ෂයකට 44ක්‌ පමණ වී ඇත. දකුණු අප්‍රිකාවේ දී එය 29ක්‌ පමණ වී ඇත. මෙහි දී තෙවැනි වන්නේ ශ්‍රී ලංකාවයි. ඒ ප්‍රමාණය ආසන්න වශයෙන් 28ක්‌ පමණ වේ. මෙවැනි තත්වයකට ශ්‍රී ලංකාව පත් වූයේ මන්දැයි යන්න ඉතා විමසිල්ලෙන් සොයා බැලිය යුතු ය.

ආචාර්ය පත්මකුමාර ජයසිංහ